ರೇಖಾ ಗುಪ್ತಾ-ಮಮತಾ ಬ್ಯಾನರ್ಜಿ: ಭಾರತ ಕಂಡ 10 ಪ್ರಮುಖ ಮಹಿಳಾ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳು!

ಭಾರತದ ರಾಜಕೀಯವನ್ನು ರೂಪಿಸುವಲ್ಲಿ, ದೂರದೃಷ್ಟಿ ಮತ್ತು ದೃಢನಿಶ್ಚಯದಿಂದ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುವಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ನಾಯಕರು ಅಪಾರ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ದೆಹಲಿಯ ಹೊಸ ಸಿಎಂ ಆದ ರೇಖಾ ಗುಪ್ತಾರಿಂದ ಹಿಡಿದು, ಮಮತಾ ಬ್ಯಾನರ್ಜಿಯಂಥ ಅನುಭವಿ ನಾಯಕಿಯವರೆಗೆ ದೇಶದ ರಾಜಕೀಯದ ಮೇಲೆ ಇವರು ಮೂಡಿಸಿರುವ ಪ್ರಭಾವ ಅಪಾರವಾದದ್ದು, ಭಾರತದ ರಾಜಕೀಯ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ 10 ಪ್ರಮುಖ ಮಹಿಳಾ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳ ವಿವರ ಇಲ್ಲಿದೆ. ಸುಚೇತಾ ಕೃಪಾಲಿನಿಯಿಂದ ರೇಖಾ ಗುಪ್ತಾವರೆಗೆ ಒಟ್ಟು 18 ಮಂದಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯಗಳ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.

ರೇಖಾ ಗುಪ್ತಾ: ದೆಹಲಿಯ ಶಾಲಿಮಾರ್‌ ಭಾಗ್‌ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಶಾಸಕಿ ರೇಖಾ ಗುಪ್ತಾ ಈಗ ದೆಹಲಿಯ ನೂತನ ಸಿಎಂ ಆಗಿ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.1974ರ ಜುಲೈ 19 ರಂದು ಜನಿಸಿದ ಗುಪ್ತಾ, ದೆಹಲಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ದೌಲತ್ ರಾಮ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಯಾಣವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅವರು 1992 ರಲ್ಲಿ ಅಖಿಲ ಭಾರತೀಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಪರಿಷತ್ (ABVP) ಸೇರಿದರು ಮತ್ತು ನಂತರ 1996 ರಲ್ಲಿ ದೆಹಲಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಒಕ್ಕೂಟದ (DUSU) ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು. ಅವರು 2007 ರಲ್ಲಿ MCD ಕೌನ್ಸಿಲರ್ ಆಗಿ ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯ ರಾಜಕೀಯಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರು, ಮಹಿಳಾ ಕಲ್ಯಾಣ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದರು. ಅವರು ಬಿಜೆಪಿ ಮಹಿಳಾ ಮೋರ್ಚಾದ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಸದಸ್ಯ ಸೇರಿದಂತೆ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಅತಿಶಿ ಮರ್ಲೇನಾ ಸಿಂಗ್: ಆಮ್ ಆದ್ಮಿ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ (ಎಎಪಿ) ಅವರ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ನಾಯಕಿ, ಅತಿಶಿ ಮರ್ಲೇನಾ ಸಿಂಗ್ 2024ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 21 ರಿಂದ ಫೆಬ್ರವರಿ 8, 2025 ರವರೆಗೆ ದೆಹಲಿಯ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗುವ ಮೊದಲು, ಅವರು ದೆಹಲಿಯ ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪರಿವರ್ತಿಸುವಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಅವರ ನಾಯಕತ್ವವು ಶಿಕ್ಷಣ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿನ ಪ್ರಗತಿಯ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿತು.

ಮಮತಾ ಬ್ಯಾನರ್ಜಿ: 2011 ರಲ್ಲಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದ ಮೊದಲ ಮಹಿಳಾ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಮಮತಾ ಬ್ಯಾನರ್ಜಿ ಇತಿಹಾಸ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ತಳಮಟ್ಟದ ನಾಯಕತ್ವ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಲ್ಯಾಣ, ಬಡತನ ನಿರ್ಮೂಲನೆ ಮತ್ತು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರವನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸುವತ್ತ ಗಮನಹರಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ನೀತಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಅವರ ಬಲವಾದ ನಿಲುವು ಅವರನ್ನು ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಭಾವಿ ನಾಯಕಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದೆ. ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಅಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಸಮುದಾಯಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಅವರ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಿಗಾಗಿ ಬ್ಯಾನರ್ಜಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ, ಇದು ಅವರ ವ್ಯಾಪಕ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದೆ.

ಜೆ.ಜಯಲಲಿತಾ: 14 ವರ್ಷ 124 ದಿನಗಳ ಕಾಲ ತಮಿಳುನಾಡು ರಾಜ್ಯದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದವರು ಜೆ.ಜಯಲಲಿತಾ. ಆಲ್‌ ಇಂಡಿಯಾ ಅಣ್ಣಾ ದ್ರಾವಿಡ ಮುನ್ನೇತ್ರ ಕಳಗಂ ಪಕ್ಷದ ಅಧಿನಾಯಕಿಯಾಗಿದ್ದ ಜಯಲಲಿತಾ, ತಮ್ಮ ತಳಮಟ್ಟದ ನಾಯಕತ್ವಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದವರು. ಮೂಲತಃ ಸಿನಿಮಾ ನಾಯಕಿಯಾಗಿದ್ದ ಜಯಲಿಲಿತಾ ತಮ್ಮ ಹೋರಾಟದ ಮನೋಭಾವದಿಂದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಗಾದಿಯವರೆಗೆ ಏರಿದ್ದರು.

ಆನಂದಿ ಬೆನ್‌ ಪಟೇಲ್‌: ಆನಂದಿ ಬೆನ್ ಪಟೇಲ್ 2014 ರಿಂದ 2016 ರವರೆಗೆ ಗುಜರಾತ್ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು, ಗ್ರಾಮೀಣಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಮಹಿಳಾ ಸಬಲೀಕರಣದ ಮೇಲೆ ಗಮನ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದರು. ಅವರು ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಲ್ಯಾಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವತ್ತ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. ಅವರ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯ ನಂತರ, ಅವರು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ರಾಜ್ಯಪಾಲರಾಗಿ ಹೊಸ ಹುದ್ದೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ.

ವಸುಂಧರಾ ರಾಜೆ: ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಪ್ರಮುಖ ನಾಯಕಿಯರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ವಸುಂಧರಾ ರಾಜೆ, ಎರಡು ಅವಧಿಗೆ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು: 2003 ರಿಂದ 2008 ರವರೆಗೆ ಮತ್ತು ಮತ್ತೆ 2013 ರಿಂದ 2018 ರವರೆಗೆ. ರಾಜೆ ಅವರ ನಾಯಕತ್ವವು ಆರ್ಥಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳು, ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರ ಕಲ್ಯಾಣದ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿತ್ತು. ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಅವರು ಮಾಡಿದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ರಾಜ್ಯದ ಮೇಲೆ ಶಾಶ್ವತವಾದ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದವು.

ಉಮಾ ಭಾರತಿ: 2003 ರಿಂದ 2004 ರವರೆಗೆ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಅವರ ಅಧಿಕಾರದ ಸಮಯ ಕಡಿಮೆಯಾದರೂ, ಭಾರ್ತಿ ರಾಜ್ಯದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ನಿರ್ಣಾಯಕವಾದ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ, ಜಲ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವತ್ತ ಗಮನಹರಿಸಿದರು. ಅವರ ಬಲವಾದ ಹಿಂದುತ್ವ ನಂಬಿಕೆಗಳು ಅವರ ನಾಯಕತ್ವವನ್ನು ಸಹ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿದವು, ಅವರನ್ನು ಭಾರತೀಯ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಧ್ಯ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ ಮಾಡಿತು.

ಶೀಲಾ ದೀಕ್ಷಿತ್: 1998 ರಿಂದ 2013 ರವರೆಗೆ ದೆಹಲಿಯ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಶೀಲಾ ದೀಕ್ಷಿತ್ ಅವರ 15 ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿ ಇಂದಿಗೂ ದಾಖಲೆಯಾಗಿದೆ. ಅವರ ನಾಯಕತ್ವದಲ್ಲಿ, ದೆಹಲಿಯು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯದಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮೆಟ್ರೋ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಣೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಆಧುನಿಕ ನಗರವಾಗಿ ರೂಪಾಂತರಗೊಂಡಿತು. ನಗರಾಭಿವೃದ್ಧಿ, ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆಯ ಮೇಲಿನ ಅವರ ಗಮನಕ್ಕೆ ಅವರು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದರು, ಇದು ದೆಹಲಿಯನ್ನು ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿತು. 

ಸುಷ್ಮಾ ಸ್ವರಾಜ್: 1998 ರಲ್ಲಿ ದೆಹಲಿಯ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಸುಷ್ಮಾ ಸ್ವರಾಜ್ ಅಲ್ಪಾವಧಿಗೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು, ಆದರೆ ನಂತರ ಭಾರತದ ವಿದೇಶಾಂಗ ಸಚಿವೆಯಾಗಿ ಅವರ ಪಾತ್ರವು ಅವರಿಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರವ್ಯಾಪಿ ಖ್ಯಾತಿಯನ್ನು ತಂದುಕೊಟ್ಟಿತು. ಅವರ ಬಲವಾದ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಕೌಶಲ್ಯಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದ ಸ್ವರಾಜ್, ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತದ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾದರು. ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಅವರ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿ ಕಡಿಮೆಯಾದರೂ, ಭಾರತೀಯ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಅವರ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಲಾಗದು.

ಮಾಯಾವತಿ: ಮಾಯಾವತಿ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ನಾಲ್ಕು ಬಾರಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದು, ದಲಿತರು ಮತ್ತು ಇತರ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಸಮುದಾಯಗಳ ಮೇಲೆ ಅವರು ಮಾಡಿದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಿಗೆ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ನಾಯಕತ್ವವು ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯ, ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದೆ. ಮಾಯಾವತಿಯವರ ನಾಯಕತ್ವವು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಸುತ್ತಲೇ ಇದೆ, ಇದು ಅವರನ್ನು ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಇದರೊಂದಿಗೆ ಭಾರತದ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಮಹಿಳಾ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದ ಸುಚೇತಾ ಕೃಪಾಲಿನಿ, 1963 ರಿಂದ 1967ರವರೆಗೆ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಚುಕ್ಕಾಣಿ ಹಿಡಿದಿದ್ದರು. ಅವರೊಂದಿಗೆ ನಂದಿನಿ ಸತ್ಪತಿ (ಒಡಿಶಾ: 1972-1976), ಶಶಿಕಲಾ ಕಾಕೋಡ್ಕರ್‌ (ಗೋವಾ: 1973-1979), ಅನ್ವರಾ ತೈಮೂರ್‌ (ಅಸ್ಸಾಂ: 1980-1981), ವಿಎನ್‌ ಜಾನಕಿ ರಾಮಚಂದ್ರನ್‌ (ತಮಿಳುನಾಡು: 23 ದಿನ), ರಾಜೀಂದರ್‌ ಕೌರ್‌ ಭಟ್ಟಲ್‌ (ಪಂಜಾಬ್‌: 83 ದಿನ), ರಾಬ್ರಿ ದೇವಿ (ಬಿಹಾರ: 2000-2005) ಹಾಗೂ ಮೆಹಬೂಬಾ ಮುಫ್ತಿ (ಜಮ್ಮು ಕಾಶ್ಮೀರ: 2016--2018) ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.