ಏನಿದು ಸಿಂಧೂ ನದಿ ಒಪ್ಪಂದ: ಪಾಕ್ ಮೇಲೆ ಬೀರಲಿರುವ ಪರಿಣಾಮವೇನು?
ಪಹಲ್ಗಾಮ್ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ದಾಳಿಯ ನಂತರ, ಭಾರತವು ಸಿಂಧೂ ನದಿ ನೀರಿನ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಿದೆ. ಇದು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಕೃಷಿ, ಇಂಧನ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಮೇಲೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಲಿದ್ದು, ನೀರಿನ ಲಭ್ಯತೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುವುದರಿಂದ ಬೆಳೆ ಇಳುವರಿ ಕುಸಿತ ಮತ್ತು ಆಹಾರದ ಕೊರತೆ ಉಂಟಾಗಬಹುದು.
ಶ್ರೀನಗರ: ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದ ಅನಂತನಾಗ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪಹಲ್ಗಾಮ್ನಲ್ಲಿ ಮಂಗಳವಾರ ನಡೆದ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ದಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕದ ಇಬ್ಬರು ಸೇರಿ 26 ಮಂದಿ ಮೃತಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಇದಕ್ಕೂ ಮುನ್ನ 2019ರಲ್ಲಿ ಪುಲ್ವಾಮಾ ದಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಹಲವು ಸೈನಿಕರನ್ನು ಪಾಕ್ ಉಗ್ರರು ಬಲಿ ಪಡೆದಿದ್ದರು. ಇಂತಹ ಹೇಯ ಕೃತ್ಯಕ್ಕೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನವೇ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಕುಮ್ಮಕ್ಕು ನೀಡುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದು ದೃಢವಾದ ಬೆನ್ನಲ್ಲೇ ಭಾರತ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಜೊತೆಗೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಹಲವು ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಮುರಿದಿದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾಕ್ಕೆ ಸಿಂಧೂ ನದಿ ನೀರು ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ (ಇಂಡಸ್ ವಾಟರ್ ಟ್ರೀಟಿ) ತಡೆ ಹಿಡಿದಿದೆ. ಏನಿದು ಸಿಂಧೂ ನದಿ ನೀರು ಒಪ್ಪಂದ? ಇದರಿಂದ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಯಾವ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಹೊಡೆತ ಬೀಳಲಿದೆ ಎಂಬ ಬಗ್ಗೆ ಇಲ್ಲಿ ನೋಡೋಣ
Indus River
ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 19, 1960 ರಂದು ಕರಾಚಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಆಗಿನ ಪ್ರಧಾನಿ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಮತ್ತು ಆಗಿನ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಮತ್ತು ಫೀಲ್ಡ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಅಯೂಬ್ ಖಾನ್ ಈ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದರು. ಈ ಒಪ್ಪಂದವು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ಮೂರು ಪೂರ್ವ ನದಿಗಳಾದ ಬಿಯಾಸ್ , ರಾವಿ ಮತ್ತು ಸಟ್ಲೆಜ್ ನೀರಿನ ನಮ್ಮ ದೇಶ ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣ ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಭಾರತಕ್ಕೆ ವಾರ್ಷಿಕ ಹರಿವು 41 ಶತಕೋಟಿ ಮೀ. ಆಗಿದೆ. ಅದೇ ರೀತಿ ಪಶ್ಚಿಮ ನದಿಗಳ ಸಿಂಧೂ , ಚೆನಾಬ್ ಮತ್ತು ಝೀಲಂ ನೀರಿನ ಮೇಲಿನ ನಿಯಂತ್ರಣ ಹೊಂದಿದ್ದು, ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಸರಾಸರಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಹರಿವು 99 ಶತಕೋಟಿ ಮೀ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ಸಿಂಧೂ ನದಿಯ ಒಟ್ಟು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 30% ಅನ್ನು ಭಾರತ ಪಡೆದುಕೊಂಡರೆ ಉಳಿದ 70% ಅನ್ನು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು. ಅಂದರೆ ಮುಕ್ಕಾಲು ಪಾಲು ನೀರಿಗಾಗಿ ಪಾಕ್ ನಮ್ಮ ದೇಶವನ್ನು ಅವಲಂಭಿಸಿದೆ.
ಇನ್ನೂ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಸಂಗತಿಯೆಂದರೆ ಈ ಸಿಂಧೂ ಜಲ ಒಪ್ಪಂದ ಏಷ್ಯಾದ 2 ದೇಶಗಳ ನಡುವಿನ ಏಕೈಕ ಗಡಿಯಾಚೆಗಿನ ನೀರು ಹಂಚಿಕೆ ಒಪ್ಪಂದವಾಗಿದೆ. ಭಾರತ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಈವರೆಗೆ ಹಲವು ಸಂಘರ್ಷಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೂ ನೀರಿನ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಈವರೆಗೆ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯ ಬಂದಿಲ್ಲ. ಸಿಂಧೂ ನದಿ ನೀರು ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಈವರೆಗೆ ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿ ನೀರು ಹಂಚಿಕೆ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿತ್ತು. 2016 ರ ಉರಿ ದಾಳಿಯ ನಂತರ , ಭಾರತವು ಸಿಂಧೂ ಜಲ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸುವುದಾಗಿ ಬೆದರಿಕೆ ಹಾಕಿತು. ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು "ರಕ್ತ ಮತ್ತು ನೀರು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಹರಿಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ" ಎಂದು ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ, ಅಂತಹ ಬೆದರಿಕೆಗಳು ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ಬಂದಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಈಗ ಪಹಲ್ಗಾಮ್ನ ಬೈಸರನ್ ಕಣಿವೆಯಲ್ಲಿ ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡು ನಡೆದ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ದಾಳಿಯಲ್ಲಿ 26 ಜನರು ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದ ನಂತರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಕಾಳಜಿಯನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ ಸಿಂಧೂ ಜಲ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದೆ.
ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಕೃಷಿ, ಇಂಧನ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಮೇಲೆ ಬಹಳ ದೊಡ್ಡ ಪರಿಣಾಮ ಬೀಳಲಿದೆ. ಭಾರತವು ನೀರಿನ ಹರಿವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲಿದ್ದು, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕೃಷಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ನೀರಿನ ಲಭ್ಯತೆಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ. 330 ಮೆಗಾವ್ಯಾಟ್ ಕಿಶನ್ಗಂಗಾ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಾಣ ಹಂತದಲ್ಲಿರುವ 850 ಮೆಗಾವ್ಯಾಟ್ ರಾಟ್ಲ್ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನಂತಹ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ.
ಮುಖ್ಯವಾದ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳು
ಕಿಶನ್ಗಂಗಾ (ಝೀಲಂ): 2018 ರಿಂದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದು, ಪ್ರಮುಖ ಮಂಗಳಾ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಉಪನದಿಯಿಂದ ನೀರನ್ನು ತಿರುಗಿಸುತ್ತದೆ.
ರಾಟ್ಲೆ (ಚೆನಾಬ್): ನಿರ್ಮಾಣ ಹಂತದಲ್ಲಿದ್ದು, ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಪಂಜಾಬ್ಗೆ ಹರಿವನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಕಡಿತಗೊಳಿಸಬಹುದು.
ಶಹಪುರ್ಕಂಡಿ (ರಾವಿ): ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ರಾವಿ ನೀರನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಚಾನಲ್ಗಳಿಗೆ ಮರುನಿರ್ದೇಶಿಸುತ್ತದೆ.
ಉಜ್ (ರಾವಿ): ಕೆಳಮಟ್ಟದ ನೀರಿನ ಲಭ್ಯತೆಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಯೋಜಿತ ಅಣೆಕಟ್ಟು.
ಪಾಕ್ ನ ಮುಂದಿನ ನಡೆ ಏನಿರಬಹುದು?
ಪಾಕಿಸ್ತಾನವು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಅಥವಾ ಶಾಶ್ವತ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯವನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಬಹುದು. ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಆಯ್ಕೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಬ್ಯಾಂಕ್ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪವನ್ನು ಕೋರಬಹುದು ಮತ್ತು ಚೀನಾ ಮತ್ತು OIC ನಂತಹ ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಂದ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು. ವ್ಯಾಪಾರ ಅಡಚಣೆಗಳು ಅಥವಾ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಉಲ್ಬಣದಂತಹ ಪ್ರತೀಕಾರದ ಕ್ರಮಗಳು ಸಾಧ್ಯ ಆದರೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಆರ್ಥಿಕ ಸವಾಲುಗಳಿಂದ ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲ್ಪಡಬಹುದು.
ಪಾಕಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಹೆಡ್ಲೈನ್ಸ್ ಆದ ಭಾರತದ 'ಇಂಡಸ್' ನಿರ್ಧಾರ, ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಕಮಿಟಿ ಸಭೆ ಕರೆದ ಪಾಕ್ ಪ್ರಧಾನಿ!
ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಮೇಲೆ ಹೇಗೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ
ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಪಂಜಾಬ್ನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗವು ನೀರಾವರಿಗಾಗಿ ಸಿಂಧೂ ಮತ್ತು ಅದರ ಉಪನದಿಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುವಾಗ, ಬಿತ್ತನೆ ಕಾಲ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿರುವ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಬಹಳ ದೊಡ್ಡಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮ ಬೀಳಲಿದೆ. ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಸುಮಾರು 80% ನೀರಾವರಿ ಭೂಮಿ ಸಿಂಧೂ ನದಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ. ಈ ಅಡೆತಡೆಗಳು ಗೋಧಿ, ಅಕ್ಕಿ ಮತ್ತು ಹತ್ತಿಯಂತಹ ಪ್ರಮುಖ ಬೆಳೆಗಳ ಇಳುವರಿಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬಹುದು. ಇದು ದೇಶದ GDP ಮತ್ತು ಆಹಾರದ ಕೊರತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು.
ನೀರಿನ ಹರಿವು ಕಡಿಮೆ ಆದಾಗ ಅಂತರ್ಜಲ ಸಮಸ್ಯೆ ಕಾಡಲಿದೆ. ಭೂಮಿಯ ಲವಣಾಂಶ ಕಡಿಮೆ ಆಗಲಿದೆ. ಕಡಿಮೆ ನೀರಾವರಿಯು ಲವಣಾಂಶದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಹದಗೆಡಿಸಬಹುದು, ಇದು ಈಗಾಗಲೇ 43% ಕೃಷಿಯೋಗ್ಯ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತಿದೆ. 30% ರಷ್ಟು ವಿದ್ಯುತ್ ಪೂರೈಸುವ ತರ್ಬೆಲಾ ಮತ್ತು ಮಂಗ್ಲಾ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳಿಂದ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆಯು ಕಡಿಮೆಯಾಗಬಹುದು. ಇಳುವರಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗುವುದರಿಂದ ಗ್ರಾಮೀಣ ಉದ್ಯೋಗದ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಹುದು. ಲಾಹೋರ್ ಮತ್ತು ಕರಾಚಿಯಂತಹ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ನಗರ ವಲಸೆ ಒತ್ತಡ ಹೆಚ್ಚಾಗಬಹುದು.
ಬಾಸ್ಮತಿ ಅಕ್ಕಿ ಮತ್ತು ಜವಳಿಗಳಂತಹ ಕೃಷಿ ರಫ್ತುಗಳು ಕುಗ್ಗಬಹುದು, ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ಸಂಗ್ರಹದ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಹುದು ಮತ್ತು ರೂಪಾಯಿ ಮೌಲ್ಯ ದುರ್ಬಲವಾಗಬಹುದು. ಪಾಕಿಸ್ತಾನವು ರಾಗಿಯಂತಹ ನೀರು ಕಡಿಮೆ ಬೇಕಾಗುವ ಸಮರ್ಥ ಬೆಳೆಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗಬಹುದು, ಆದರೆ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಮತ್ತು ತರಬೇತಿಯ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ನಿಧಾನವಾಗಬಹುದು.
2019 ರಲ್ಲಿ ಪುಲ್ವಾಮಾ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ದಾಳಿಯ ನಂತರ, ಸರ್ಕಾರವು ಲಡಾಖ್ನಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಎಂಟು ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಅನುಮೋದನೆ ನೀಡಿದೆ. ಹಿಂದೆ ಬಹುತೇಕ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಯೋಜನೆಗೂ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಆಕ್ಷೇಪ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದೆ. ಅವೆಂದರೆ ಸಲಾಲ್, ಬಾಗ್ಲಿಹಾರ್, ಉರಿ, ಚುಟಕ್, ನಿಮೂ ಬಾಜ್ಗೊ, ಕಿಶೆಂಗಾಂಗ, ಪಾಕಲ್ ದುಲ್, ಮಿಯಾರ್, ಲೋವರ್ ಕಲ್ನೈ ಮತ್ತು ರಾಟ್ಲೆ ಇವು ಗಮನಾರ್ಹವಾದವುಗಳಾಗಿವೆ.