ಗೌತಮ್ ಬುದ್ಧ ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೀಮಂತ ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿದ್ದು, ರಾಜ್ಯದ ಸರಾಸರಿಗಿಂತ 10 ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿನ ತಲಾ ಆದಾಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಜಿಲ್ಲೆಯ ಯಶಸ್ಸಿಗೆ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯದ ಇತರ ಜಿಲ್ಲೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ಅಂತರವನ್ನು ಈ ಲೇಖನ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುತ್ತದೆ.
ನೋಯ್ಡಾ ಮತ್ತು ಗ್ರೇಟರ್ ನೋಯ್ಡಾ ನಗರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಗೌತಮ್ ಬುದ್ಧ ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೀಮಂತ ಮತ್ತು ವೇಗವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುತ್ತಿರುವ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ವರದಿ ಪ್ರಕಾರ, ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಲಾ ಆದಾಯ ರೂ. 10.17 ಲಕ್ಷಕ್ಕೆ ತಲುಪಿದ್ದು, ಇದು ರಾಜ್ಯದ ಸರಾಸರಿ ಆದಾಯಕ್ಕಿಂತ 10 ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಈ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು ಜಿಬಿ ನಗರವನ್ನು ತನ್ನದೇ ಆದ ವಿಶೇಷ ಲೀಗ್ನಲ್ಲಿ ಬರುವಂತೆ ಮಾಡಿದೆ. ಖರೀದಿ ಶಕ್ತಿ ಸಮಾನತೆ (ಪಿಪಿಪಿ) ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ನೋಡಿದರೆ, ಜಿಬಿ ನಗರದ ಆದಾಯ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಜಪಾನ್ನಂತಹ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಸಬಹುದು. ಇದಕ್ಕೆ ವಿರೋಧವಾಗಿ, ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿ ಲಕ್ನೋದ ತಲಾ ಆದಾಯ ರೂ. 2.16 ಲಕ್ಷ ಮಾತ್ರವಿದ್ದು, ಜಿಬಿ ನಗರಕ್ಕಿಂತ ಐದು ಪಟ್ಟು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ.
2023–24ರ ಆರ್ಥಿಕ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ, ಜಿಬಿ ನಗರವು ರೂ. 2.63 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ಜಿಡಿಪಿಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿತು. ಇದು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಶೇಕಡಾ 10ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪಾಲಾಗಿದ್ದು, ಲಕ್ನೋ ನಗರ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಗಾತ್ರಕ್ಕಿಂತ ಎರಡು ಪಟ್ಟು ದೊಡ್ಡದು. ಆಶ್ಚರ್ಯಕರ ಸಂಗತಿ ಎಂದರೆ, ಜಿಬಿ ನಗರ ವ್ಯಾಪಾರದ ಗಾತ್ರವು ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಿಗಿಂತಲೂ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ.
ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ಅಂತರ
ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಇತರ ಹಲವಾರು ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಜಿಬಿ ನಗರದ ಮಟ್ಟವನ್ನು ತಲುಪದೆ ಹಿನ್ನಡೆ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿವೆ. ಅವೆಂದರೆ
- ಘಾಜಿಯಾಬಾದ್: ತಲಾ ಆದಾಯ ರೂ. 2.11 ಲಕ್ಷ (ಮೊರಾಕೊದ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ)
- ಹಮೀರ್ಪುರ: ತಲಾ ಆದಾಯ ರೂ. 1.46 ಲಕ್ಷ (ಕೋಟ್ ಡಿ’ಐವೊಯಿರ್ನಷ್ಟು)
- ಸೋನಭದ್ರ: ತಲಾ ಆದಾಯ ರೂ. 1.44 ಲಕ್ಷ (ಪಾಕಿಸ್ತಾನದಷ್ಟೇ)
ಪ್ರತಾಪ್ಗಢ, ಜೌನ್ಪುರ ಮತ್ತು ಬಲ್ಲಿಯಾ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಾದಂತಿವೆ, ಪಿಪಿಪಿ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ನೋಡಿದರೆ, ಅವುಗಳ ತಲಾ ಆದಾಯವು ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ ಅಥವಾ ಮಾಲಿಯಂತಹ ಬಡ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಸಮಾನವಾಗಿದೆ. ಇದು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಆರ್ಥಿಕ ವಿಭಿನ್ನತೆಯ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವರವಾದ ಭಿನ್ನತೆ ಇದೆ. ಜಿಬಿ ನಗರ, ಲಕ್ನೋ, ಘಾಜಿಯಾಬಾದ್, ಆಗ್ರಾ ಮತ್ತು ಕಾನ್ಪುರ ಸೇರಿದಂತೆ ಐದು ಪ್ರಮುಖ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಒಟ್ಟಿಗೆ ರಾಜ್ಯದ ಜಿಡಿಪಿಯಲ್ಲಿ ಶೇಕಡಾ 25ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪಾಲು ಹೊಂದಿವೆ. ಅದೇ ವೇಳೆ, ಕೆಳಗಿನ ಐದು ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಮಾತ್ರ ಶೇಕಡಾ 2.5ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತವೆ.
ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಶ್ರಾವಸ್ತಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜಿಡಿಪಿ ಕೇವಲ ರೂ. 8,593 ಕೋಟಿಗಳಷ್ಟೇ ಇದ್ದು, ಇದು ಜಿಬಿ ನಗರದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಿಗಿಂತ ಸುಮಾರು 30 ಪಟ್ಟು ಕಡಿಮೆ. ಚಿತ್ರಕೂಟ, ಸಂತ ಕಬೀರ್ ನಗರ, ಔರೈಯಾ ಮತ್ತು ಭಾದೋಹಿ ಜಿಲ್ಲೆಗಳೂ ಕಡಿಮೆ ಆರ್ಥಿಕ ಉತ್ಪಾದನೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಕಷ್ಟದಲ್ಲಿವೆ.
ಜಿಬಿ ನಗರ ಯಶಸ್ಸಿನ ಕಾರಣಗಳು
ಜಿಬಿ ನಗರದ ವೇಗದ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಆಕಸ್ಮಿಕವಲ್ಲ. ಅದರ ಯಶಸ್ಸಿನ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣಗಳು ಇಂತಿದ
- ದೆಹಲಿಗೆ ಹತ್ತಿರ ಇರುವ ಭೌಗೋಳಿಕ ಸ್ಥಾನ
- ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಗಿರುವ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ
- ಭಾರೀ ಖಾಸಗಿ ಹೂಡಿಕೆಗಳು
- ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಐಟಿ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ವಲಯಗಳು
ಈ ಎಲ್ಲ ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಜಿಬಿ ನಗರ ರಿಯಲ್ ಎಸ್ಟೇಟ್, ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್, ಡೇಟಾ ಸೆಂಟರ್ಗಳು ಮತ್ತು ಲಾಜಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್ನ ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಇವು ಸ್ಥಳೀಯ ಆದಾಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಉದ್ಯಮ ಹಾಗೂ ಹೂಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಿವೆ.
