ಮೂತ್ರದ (Urine) ಬಣ್ಣ (Colour) ಆರೋಗ್ಯದ ಹಲವು ಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾಗಿಯೇ ಮೊದಲೆಲ್ಲ ವೈದ್ಯರು 'ಮೂತ್ರ ಯಾವ ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಹೋಗುತ್ತಿದೆʼ ಎಂದು ಪ್ರಶ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಈಗ ಮೂತ್ರಸಂಬಂಧಿ ವಿವಿಧ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು ಬಂದಿವೆ. ಮೂತ್ರದ ಬಣ್ಣದಿಂದಲೇ ಕೆಲವು ರೋಗ (Disease) ಅಥವಾ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಬಹುದು.
ಮೂತ್ರವು ದೇಹದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ದೇಹಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲದ ತ್ಯಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ನೀರನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ದೇಹದಿಂದ ಹೊರಬರುವ ಮೊದಲು ಮೂತ್ರವು ಮೂತ್ರಪಿಂಡಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ರಕ್ತದಿಂದ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅನೇಕ ರೋಗಗಳ ರೋಗನಿರ್ಣಯಕ್ಕೆ ಇದು ಉಪಯುಕ್ತ ಅಂಗವಾಗಿದೆ.
ಮೂತ್ರದ ಬಣ್ಣವು ನಿಮ್ಮ ದೇಹ (Body)ದಲ್ಲಿ ಏನು ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದರ ಕುರಿತು ಬಹಳಷ್ಟು ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಹೇಳಬಹುದು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮೂತ್ರದ ಬಣ್ಣವು ನೀರು ಅಥವಾ ತಿಳಿ ಹಳದಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಹೊರತಾಗಿ ಇನ್ನಾವುದೇ ಬಣ್ಣ ಕಂಡರೆ ಅದು ಡೇಂಜರ್ ಬೆಲ್ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಿ. ಮೂತ್ರದ ಬಣ್ಣದ ಅರ್ಥವನ್ನು ತಿಳಿಯೋಣ.
ಗಾಢ ಹಳದಿ ಬಣ್ಣವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನೀವು ನಿರ್ಜಲೀಕರಣದಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದೀರಿ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ನೀವು ಹೆಚ್ಚು ನೀರು ಕುಡಿಯಬೇಕು. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಮಧುಮೇಹ (Diabetes) ಮತ್ತು ಮೂತ್ರಪಿಂಡದ ಕಾಯಿಲೆಯಿಂದ ಮೂತ್ರದ ಬಣ್ಣವೂ ಈ ರೀತಿ ಆಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದ ಮೂತ್ರವು ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ನಿಮ್ಮ ಮೂತ್ರದ ಬಣ್ಣವು ದಪ್ಪ ಹಳದಿಯಾಗಿದ್ದರೆ, ಅದು ಅಪಾಯದ ಗಂಟೆಯಾಗಿದೆ. ಇದರರ್ಥ ನಿಮ್ಮ ದೇಹವು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿರ್ಜಲೀಕರಣಗೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಾಗಿದೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ನೀರಿನ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ತಕ್ಷಣವೇ ಹೆಚ್ಚಿಸಬೇಕು. ತಾಜಾ ಹಣ್ಣಿನ ರಸ, ನಿಂಬೆ ನೀರನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ ಮೂತ್ರದ ಬಣ್ಣ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.
ಪಿತ್ತಕೋಶದಲ್ಲಿ ಸೋಂಕು ಇದ್ದರೆ, ಮೂತ್ರದ ಬಣ್ಣವು ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಕಂದು ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ತಿರುಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಹೊರತಾಗಿ ಮೂತ್ರಕೋಶದ ನಾಳದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಗಾಯ ಅಥವಾ ಅಡಚಣೆ ಉಂಟಾದರೂ ಬಣ್ಣವು ಈ ರೀತಿ ಇರುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾದಾಗ ನೀವು ತಕ್ಷಣ ವೈದ್ಯರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಬೇಕು. ಸ್ಯೂಡೋಮೊನಾಸ್ ಎರುಗಿನೋಸಾ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾದ ಸೋಂಕು ನಿಮ್ಮ ಮೂತ್ರವು ನೀಲಿ, ಹಸಿರು ಅಥವಾ ನೇರಳೆ ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಇದಲ್ಲದೆ, ನೊರೆ ಮೂತ್ರವು ಮೂತ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರೋಟೀನ್ ಇರುವಿಕೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಮೂತ್ರದ ಬಣ್ಣವು ಮೋಡ ಅಥವಾ ಮಬ್ಬಾಗಿದ್ದರೆ, ಇದು ಗಂಭೀರ ಸೋಂಕನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಮೂತ್ರದ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣವು ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ನ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ಇದು ಮೂತ್ರಕೋಶ ಅಥವಾ ಮೂತ್ರಪಿಂಡದ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ನ ಮೊದಲ ಚಿಹ್ನೆಯಾಗಿರಬಹುದು. ಇತರ ಕಾರಣಗಳು ಮೂತ್ರಪಿಂಡದ ಕಲ್ಲುಗಳು ಮತ್ತು ಮೂತ್ರದ ಸೋಂಕುಗಳು ಆಗಿರಬಹುದು. ಇದಲ್ಲದೆ, ಬೀಟ್ರೂಟ್, ಬ್ಲೂಬೆರ್ರಿ, ರೋಬಾರ್ಬ್ ಸೇವನೆ ಸಹ ಮೂತ್ರ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ರಿಫಾಂಪಿಸಿನ್ನಂತಹ ಔಷಧಿಗಳು ಮೂತ್ರವು ಗುಲಾಬಿ ಅಥವಾ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ತಿರುಗಲು ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು.