15,000 ಕೋಟಿ ಮೌಲ್ಯದ ಕುಟುಂಬದ ಆಸ್ತಿ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಲಿದ್ದಾರಾ ಸೈಫ್ ಅಲಿ ಖಾನ್?

ಚೂರಿ ಇರಿತದಿಂದ ಸಫರ್ ಆಗಿದ್ದು ಆಯ್ತು. ಈಗ ಮತ್ತೊಂದು ಆತಂಕದ ಬೇತಾಳ ‌ಸೈಫ್ ಅಲಿ ಖಾನ್ ಹೆಗಲಿಗೇರಿದೆ. ಅದು ಕೌಟುಂಬಿಕ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಭಯ. ಅದೂ ಅಷ್ಟಿಷ್ಟಲ್ಲ. ಸುಮಾರು 15,000 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ಮೌಲ್ಯದ ಆಸ್ತಿ!  

ಪಟೌಡಿ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದ 15,000 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ಮೌಲ್ಯದ ಪೂರ್ವಿಕರ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ತನ್ನ ಹಿಡಿತಕ್ಕೆ ಇಷ್ಟರಲ್ಲಿಯೇ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ. ಯಾಕೆಂದರೆ ಇದು ಪಟೌಡಿ ಮನೆತನದ ನವಾಬರ ಅಸ್ತಿ. ಇಂಥ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ʼಶತ್ರು ಆಸ್ತಿʼ (Enemy property) ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ತಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಚೂರಿ ಇರಿತದ ದಾಳಿಯಿಂದ ಚೇತರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ನಟ ಸೈಫ್ ಅಲಿ ಖಾನ್, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನ ಇತ್ತೀಚಿನ ತೀರ್ಪಿನ ನಂತರ 15,000 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ಮೌಲ್ಯದ ತಮ್ಮ ಪೂರ್ವಜರ ಆಸ್ತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಈಗ ಕಾನೂನು ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿದ್ದಾರೆ. ಪಟೌಡಿ ಕುಟುಂಬದ ಅದ್ದೂರಿ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಆಸ್ತಿಗಳ ಮೇಲಿನ 2015ರ ತಡೆಯನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ತೆಗೆದುಹಾಕಿದೆ. 1968ರ ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿ ಕಾಯಿದೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಈಗ ಸರ್ಕಾರ ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. 

ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ವಿವೇಕ್ ಅಗರ್ವಾಲ್ ನೇತೃತ್ವದ ಏಕ ಪೀಠ, 2017 ರ ತಿದ್ದುಪಡಿಯಾದ ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿ ಕಾಯಿದೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಸ್ತಿ ಸ್ವಾಧೀನಕ್ಕೆ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶವಿದೆ ಎಂದರು. ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಆಸ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಸೈಫ್ ಅವರ ಬಾಲ್ಯದ ಮನೆ, ಫ್ಲಾಗ್ ಸ್ಟಾಫ್ ಹೌಸ್, ನೂರ್-ಉಸ್-ಸಬಾಹ್ ಅರಮನೆ, ದಾರ್-ಉಸ್-ಸಲಾಮ್, ಹಬೀಬಿಯ ಬಂಗಲೆ, ಅಹಮದಾಬಾದ್ ಅರಮನೆ, ಕೊಹೆಫಿಜಾ ಪ್ರಾಪರ್ಟಿ ಮತ್ತು ಇತರವು ಸೇರಿವೆ. ಭೋಪಾಲ್ ನವಾಬ್‌ನ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಸರ್ಕಾರಿ ಆಸ್ತಿ ಎಂದು ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿ ಇಲಾಖೆಯ ಕಸ್ಟೋಡಿಯನ್ ಘೋಷಿಸಿದ ನಂತರ ಪಟೌಡಿ ಕುಟುಂಬ 2015ರಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಹೋಗಿತ್ತು. ಸೈಫ್ ಅಲಿ ಖಾನ್ ಅವರ ಪಾಟಿಸವಾಲನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಆಲಿಸಿತ್ತು.

ಸೈಫ್ ಅಲಿ ಖಾನ್ ಅವರು ದಿವಂಗತ ಕ್ರಿಕೆಟಿಗ ಮತ್ತು ಪಟೌಡಿಯ ನವಾಬ ಮನ್ಸೂರ್ ಅಲಿ ಖಾನ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಪತ್ನಿ ನಟಿ ಶರ್ಮಿಳಾ ಟ್ಯಾಗೋರ್ ಅವರ ಮಗ. ಸೈಫ್‌ ಅವರ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಹಿರಿಯರು. ಸಹೋದರಿಯರಾದ ಸಬಾ ಅಲಿ ಖಾನ್ ಮತ್ತು ಸೋಹಾ ಅಲಿ ಖಾನ್ ಅವರನ್ನೂ ಈ ಆಸ್ತಿಗೆ ಹಕ್ಕುದಾರರಾಗಿ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.

1968ರ ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿ ಕಾಯಿದೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಮತ್ತು ಚೀನಾದ ಪೌರತ್ವವನ್ನು ಪಡೆದ ಜನರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟುಹೋದ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು "ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿ" ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. 1965ರ ಭಾರತ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಯುದ್ಧದ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, ಅಂತಹ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಮತ್ತು ಪಾಲಕರ ಅಧಿಕಾರಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲು ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿ ಕಾಯಿದೆಯನ್ನು 1968ರಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. 1962ರ ಚೀನಾ- ಇಂಡಿಯನ್ ಯುದ್ಧದ ನಂತರ (20 ನೇ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1962ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭ) ಚೀನಾಕ್ಕೆ ಹೋದವರು ಬಿಟ್ಟುಹೋದ ಆಸ್ತಿಗಾಗಿ ಇದೇ ರೀತಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು.

ಎನಿಮಿ ಪ್ರಾಪರ್ಟಿ ಆಕ್ಟ್ 1968 ಭಾರತದ ವಿರುದ್ಧ (ಅಂದರೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಮತ್ತು ಚೀನಾ) ಬಾಹ್ಯ ಆಕ್ರಮಣವನ್ನು ಮಾಡಿದ ದೇಶ (ಮತ್ತು ಅದರ ನಾಗರಿಕರು) 'ಶತ್ರು' ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿದೆ. ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿ ಎಂದರೆ ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ಶತ್ರು, ಶತ್ರು ವಿಷಯ ಅಥವಾ ಶತ್ರು ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಸೇರಿದ ಅಥವಾ ಹಿಡಿದಿರುವ ಅಥವಾ ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಯಾವುದೇ ಆಸ್ತಿ. ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿ ಕಾಯಿದೆಯ ನಿಬಂಧನೆಗಳು, ವಿಭಜನೆಯ ನಂತರ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ವಲಸೆ ಬಂದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಒಡೆತನದ ಆಸ್ತಿಗಳ ಹಕ್ಕನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಈ ಆಸ್ತಿಗಳ ಮಾಲೀಕತ್ವವನ್ನು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿಗಾಗಿ ಕಸ್ಟೋಡಿಯನ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಸರ್ಕಾರಿ ಇಲಾಖೆಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಯಿತು.

ಈ ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿ ಕಾಯಿದೆಯನ್ನು 2017ರಲ್ಲಿ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡಲಾದ ಕಾಯಿದೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿಯು ಶತ್ರು, ಶತ್ರು ವಿಷಯ ಅಥವಾ ಶತ್ರು ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಸೇರಿದ, ಹೊಂದಿರುವ ಅಥವಾ ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಯಾವುದೇ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. "ಯಾವುದೇ ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಭಾರತಕ್ಕಾಗಿ ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿಯ ಕಸ್ಟೋಡಿಯನ್‌ನಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗುವುದು. ಅದರ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಗಳು ಅಥವಾ ಕಾನೂನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿ ಅಥವಾ ಘಟಕಕ್ಕೆ ಮರುಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ" ಎಂದಿದೆ. 

2014ರಲ್ಲಿ, ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿ ಇಲಾಖೆಯ ಕಸ್ಟೋಡಿಯನ್ ಭೋಪಾಲ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಪಟೌಡಿ ಕುಟುಂಬದ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು "ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿ" ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು. ಯಾಕೆಂದರೆ ಭೋಪಾಲ್ ನವಾಬರಾದ ನವಾಬ್ ಹಮೀದುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಅವರ ಹಿರಿಯ ಮಗಳು ಅಬಿದಾ ಸುಲ್ತಾನ್ 1947ರಲ್ಲಿ ಪಾಕ್‌ಗೆ ವಲಸೆ ಹೋಗಿದ್ದರು. ಅಬಿದಾ ಸುಲ್ತಾನ್ 1950 ರಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ವಲಸೆ ಹೋದ ನಂತರ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಆಕೆಯ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿತು. ಸಾಜಿದಾ ಸುಲ್ತಾನ್, ಅಬಿದಾ ಅವರ ಸಹೋದರಿ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡರು. ನವಾಬ್ ಇಫ್ತಿಕರ್ ಅಲಿ ಖಾನ್ ಪಟೌಡಿಯನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು ಮತ್ತು ಆಸ್ತಿಗಳಿಗೆ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯಾದರು. ಆಕೆಯ ಮೊಮ್ಮಗ ಸೈಫ್ ಅಲಿ ಖಾನ್ ನಂತರ ಈ ಆಸ್ತಿಗಳ ಪಾಲು ಪಡೆದರು. ಆದರೂ ಸರ್ಕಾರ ಈ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು "ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿ" ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಿರುವುದು ಅಬಿದಾ ಸುಲ್ತಾನ್ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ವಲಸೆ ಹೋಗಿರುವುದರ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ. ಸಾಜಿದಾ ಸುಲ್ತಾನ್ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದರೂ ಸಹ.

2016ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಸುಗ್ರೀವಾಜ್ಞೆಯು ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿಗಳ ಮೇಲೆ ವಾರಸುದಾರರಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿದಾಗ ಸಮಸ್ಯೆಯು ಮತ್ತಷ್ಟು ಜಟಿಲವಾಯಿತು. ಸಾಜಿದಾ ಸುಲ್ತಾನ್ ಅವರನ್ನು ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿ ಸರಿಯಾದ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, ಇತ್ತೀಚಿನ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ತೀರ್ಪುಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಕಾನೂನು ಹೋರಾಟವು ಕುಟುಂಬದ ಆಸ್ತಿಗಳ ಸುತ್ತಲಿನ ವಿವಾದವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ.

ಪ್ರಸ್ತುತ 'ನವಾಬ್ ಆಫ್ ಭೋಪಾಲ್' ಸೈಫ್ ಅಲಿ ಖಾನ್ ಅವರು ಅಹಮದಾಬಾದ್ ಅರಮನೆಯ ಸಮೀಪವಿರುವ ಭೋಪಾಲ್‌ನ ಕೊಹೆಫಿಜಾ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಪಟೌಡಿ ಫ್ಲಾಗ್ ಹೌಸ್ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2011ರಲ್ಲಿ ಸೈಫ್ ಅವರ ತಂದೆ, ಪಟೌಡಿಯ ಕೊನೆಯ ನವಾಬ್ ನವಾಬ್ ಮನ್ಸೂರ್ ಅಲಿ ಖಾನ್ ಪಟೌಡಿ ಅವರ ಮರಣದ ನಂತರ ಮನೆಯನ್ನು ಆನುವಂಶಿಕವಾಗಿ ಪಡೆದರು.