ಶಿವನ ಶಾಪದಿಂದಾಗಿ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತ ಬ್ರಹ್ಮನಿಗೆ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲುವುದಿಲ್ಲವಾದರೂ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಐದು ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮನಿಗೆ (Brahma temples) ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ಹಾಗಾದ್ರೆ ಅವು ಎಲ್ಲಿವೆ? ಅವುಗಳ ಕತೆಯೇನು? ಇಲ್ಲಿದೆ ನೋಡಿ.
ಮಹಾವಿಷ್ಣು, ಶಿವ, ಪಾರ್ವತಿ, ಶಾರದೆ, ಲಕ್ಷ್ಮಿದೇವಿ, ಗಣಪತಿ, ಆಂಜನೇಯ, ನರಸಿಂಹ ಮೊದಲಾದ ದೇವರುಗಳಿಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಾರು ಅಥವಾ ಲಕ್ಷಾಂತರ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ಆದರೆ ಇವರಿಗೆಲ್ಲಾ ಮಾಡಿದಂತೆ ಬ್ರಹ್ಮನಿಗೆ ಪೂಜೆ ಯಾರೂ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಮಗಳನ್ನು ಮದುವೆಯಾದ ತಪ್ಪಿಗೆ ಶಿಕ್ಷೆಯಾಗಿ, ಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ಯಾರೂ ಪೂಜಿಸಬಾರದು ಎಂದು ಶಿವನು ಶಾಪವನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾನೆ ಎಂಬುದು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ತಿಳಿದ ಸಂಗತಿ. ಆದರೂ, ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತನಾದ ಬ್ರಹ್ಮನಿಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಐದು ಕಡೆ (Brahma temples) ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ಅವು ಹೀಗಿವೆ ನೋಡಿ.
ಪುಷ್ಕರ ಬ್ರಹ್ಮ ದೇವಾಲಯ
ಪುಷ್ಕರ ಬ್ರಹ್ಮ ದೇವಾಲಯ ಅಥವಾ ಜಗತ್ಪಿತ ಬ್ರಹ್ಮ ಮಂದಿರವು ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಪವಿತ್ರ ಪುಷ್ಕರ ಸರೋವರದ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಬ್ರಹ್ಮ ದೇವಾಲಯವು ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಬ್ರಹ್ಮ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಧರ್ಮಗ್ರಂಥಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಬ್ರಹ್ಮದೇವನು ತನ್ನ ಕಮಲದಿಂದ ವಜ್ರನಾಭ ಎಂಬ ರಾಕ್ಷಸನನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದನು. ಕಮಲದ ದಳಗಳು ಮೂರು ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದು ಮೂರು ಸರೋವರಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದವು. ಅವು ಜ್ಯೇಷ್ಠ (ಪ್ರಮುಖ), ಮಧ್ಯ (ಮಧ್ಯ), ಮತ್ತು ಕನಿಷ್ಟ (ಸಣ್ಣ) ಸರೋವರಗಳು. ಅವುಗಳನ್ನು ಕಮಲದ ಎಲೆಗಳಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಕಾರಣ, ಈ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಪುಷ್ಪ (ಹೂವು) ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿತು ಮತ್ತು ನಂತರ ಅದು ಪುಷ್ಕರವಾಯಿತು. ಮೊಘಲ್ ಆಕ್ರಮಣಕಾರರು ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸಿದರು. ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಸ್ತುತ ರಚನೆಯು 14 ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೂ ಹಿಂದಿನದು. ಇದನ್ನು 8 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಆದಿ ಶಂಕರರು ಮತ್ತು ನಂತರ ಮಹಾರಾಜ ಜವತ್ ರಾಜ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು.
Related Articles
ಗೋವಾ ಬ್ರಹ್ಮ ದೇವಾಲಯ
ಈ ದೇವಾಲಯವು ಸತ್ತಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬ್ರಹ್ಮ ಕರ್ಮಲಿ ಎಂಬ ಕುಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಪೋಯ್ನಿಂದ 7 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಗೋವಾದಲ್ಲಿರುವ ಬ್ರಹ್ಮನ ಏಕೈಕ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು 5 ನೇ ಶತಮಾನದಷ್ಟು ಹಿಂದಿನದು. ಸುಂದರವಾಗಿ ಕೆತ್ತಿದ ಕದಂಬ ಪೀಠದ ಮೇಲೆ ದೇವತೆ ನಿಂತಿದೆ. ಅಂದವಾಗಿ ಕೆತ್ತಿದ ವಿಗ್ರಹವು ಕದಂಬರ ಕಾಲದ್ದು ಮತ್ತು ಕ್ರಿ.ಶ.12ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದುದಾಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ನಂತರ ಈ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಒಂದೇ ಕಪ್ಪು ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಕದಂಬ ಕಲೆಯ ಉತ್ತಮ ಮಾದರಿಯಾಗಿದೆ. ಬ್ರಹ್ಮನು ಕೇಂದ್ರ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಗಡ್ಡವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾನೆ. ಅವನ ಹಿಂಭಾಗದ ಬಲಗೈಯಲ್ಲಿ ಉದ್ಧರಣೆ, ಮೇಲಿನ ಎಡಗೈಯಲ್ಲಿ ವೇದಗಳು, ಮುಂಭಾಗದ ಎಡಗೈಯಲ್ಲಿ ಕಮಂಡಲ, ಮತ್ತು ಕೆಳಗಿನ ಬಲಗೈಯಲ್ಲಿ ವರಮುದ್ರ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಮಣಿ ಮಾಲೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದು ಜಪಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವನ ಪತ್ನಿಯರಾದ ಸರಸ್ವತಿ ಮತ್ತು ಸಾವಿತ್ರಿ ಎರಡೂ ಕಡೆ ನಿಂತಿದ್ದಾರೆ.
ತಿರುಚಿರಾಪಳ್ಳಿ ಬ್ರಹ್ಮಪುರೀಶ್ವರರ್ ದೇವಸ್ಥಾನ
ಬ್ರಹ್ಮಪುರೀಶ್ವರರ್ ದೇವಾಲಯವು ತ್ರಿಚಿ ಬಳಿಯ ತಿರುಪತ್ತೂರಿನಲ್ಲಿದೆ, ಪ್ರಧಾನ ದೇವತೆ ಸ್ವಯಂಬು ಲಿಂಗದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮಪುರೀಶ್ವರನು ನೆಲೆಸಿದ್ದಾನೆ. ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಭಕ್ತರು ತಮ್ಮ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ಪುನಃ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ ಎನ್ನುವ ನಂಬಿಕೆಯಿದೆ. ತನ್ನ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಲು ಸುಳ್ಳನ್ನು ಹೇಳಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಶಿವನು ಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ಶಪಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಅವನ ಸೃಷ್ಟಿಯ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ವಿಮುಖನಾದನು. ಬ್ರಹ್ಮನು ಶಾಪ ಪರಿಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಎಲ್ಲಾ ಶಿವ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ತೀರ್ಥಯಾತ್ರೆಗೆ ಹೋದನು.ಬ್ರಹ್ಮಪುರೀಶ್ವರರ್ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ, ಬ್ರಹ್ಮನು 12 ಶಿವಲಿಂಗಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಅದೇ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಹಲವು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಶಿವನನ್ನು ಪೂಜಿಸಿದ್ದನು. ಅವನ ತಪಸ್ಸಿನಿಂದ ಸಂತೋಷಗೊಂಡ ಶಿವನು ಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ತನ್ನ ಶಾಪದಿಂದ ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಅವನ ಸೃಷ್ಟಿಯ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಿದನು. ಅವನು ತನ್ನ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮನಿಗೆ ಒಂದು ಗುಡಿಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟನು. ಈ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮನ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ಪುನಃ ಬರೆಯಲಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಶಿವನು ಇಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸುವ ಭಕ್ತರ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ಪುನಃ ಬರೆಯುವಂತೆ ಸೂಚಿಸಿದನು.
ತಿರುವನಂತಪುರಂ ಮಿತ್ರನಂತಪುರಂ ದೇವಸ್ಥಾನ
ಮಿತ್ರನಂತಪುರಂ ತ್ರಿಮೂರ್ತಿ ದೇವಾಲಯದ ಸಂಕೀರ್ಣವು ಕೊಟ್ಟಕ್ಕಕೋಂ ಅಥವಾ ಪೂರ್ವ ಕೋಟೆ, ತಿರುವನಂತಪುರಂನಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಶ್ರೀ ಪದ್ಮನಾಭಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಇದು ತ್ರಿಮೂರ್ತಿಗಳಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ - ಭಗವಾನ್ ಬ್ರಹ್ಮ, ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ಭಗವಾನ್ ಶಿವ. ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ತ್ರಿಮೂರ್ತಿಗಳಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಮೂರು ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಗುಡಿಗಳಿವೆ. ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು 1168 ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ದೇವಾಲಯದ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿದವರು ವಿಲ್ವಮಂಗಲತ್ ಸ್ವಾಮಿಯಾರ್ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸೂರ್ಯದೇವನಾದ ಮಿತ್ರನನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಸಲು ತ್ರಿಮೂರ್ತಿಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಯಜ್ಞವನ್ನು ಮಾಡಿದರು ಎಂದು ಕಥೆ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಮಿತ್ರನಂತಪುರಂ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅಂದರೆ 'ಸೂರ್ಯನಿಗೆ ಸಂತೋಷವನ್ನು ನೀಡಿದ ಪಟ್ಟಣ'. ವಿಷ್ಣು ದೇವಾಲಯದ ಹಿಂದಿನ ಮಾರ್ಗವು ಬ್ರಹ್ಮನ ಗುಡಿಯನ್ನು ತಲುಪುವ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿರುವ ಬ್ರಹ್ಮನ ಕಲ್ಲಿನ ಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ನಾಲ್ಕು ತೋಳುಗಳಿದ್ದರೂ ಒಂದೇ ಮುಖವಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಕೊಳವು ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಪವಿತ್ರ ನೀರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ವಿಷ್ಣುವಿನ ಮೂರನೇ ಅವತಾರವಾದ ವರಹಾ ಅವತಾರದಿಂದ ಕೊಳವನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ಇದು ದೈವಿಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.
ಬ್ರಹ್ಮ ದೇವಾಲಯ, ಬೆಂಗಳೂರು
ನೀವು ನಂಬಲಾರಿರಿ, ಬೆಂಗಳೂರಿನ ನಾಗಸಂದ್ರದ ಕರಿವೋಬನಹಳ್ಳಿಯ ಸರ್ಕಾರಿ ಶಾಲೆಯ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಈ ಬ್ರಹ್ಮ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ಇದು ಭಗವಾನ್ ಬ್ರಹ್ಮನ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಚತುರ್ಮುಖ (ನಾಲ್ಕು ಮುಖದ) ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು 7 ಅಡಿ ಅಳತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಬಹಳ ಹಳೆಯ ದೇವಾಲಯ.