ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಈ ಗ್ರಾಮದ ಜನರಿಗೆ ಚಿರತೆ ಅಂದ್ರೆ ಭಯಾನೇ ಇಲ್ಲ… ಜೊತೆ ಜೊತೆಯಾಗಿ ಜೀವಿಸ್ತಾರೆ

ಮನುಷ್ಯರು ಮತ್ತು ಚಿರತೆಗಳು ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಸ್ಥಳದ ಬಗ್ಗೆ ನೀವು ಎಂದಾದರೂ ಕೇಳಿದ್ದೀರಾ? ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಪಾಲಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಅಂತಹ ಕೆಲವು ಹಳ್ಳಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ (Cheetah Friendly Village in Rajasthan) ತಿಳಿಯೋಣ, ಅಲ್ಲಿ ವನ್ಯಜೀವಿಗಳು ಮತ್ತು ಮಾನವ ನಾಗರಿಕತೆಯ ಸಂಗಮವನ್ನು ನೋಡಲು ಯೋಗ್ಯವಾಗಿದೆ.  

leopard

ಊಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ, ನೀವು ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಉಜ್ಜಿಕೊಂಡು ನಿಮ್ಮ ಮನೆಯ ಟೆರೇಸ್ ಮೇಲೆ ಹೋದರೆ, ನಿಮ್ಮ ಮುಂದೆ ಚಿರತೆ ಕುಳಿತಿದ್ದರೆ, ನಿಮ್ಮ ಮೊದಲ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಏನಾಗಿರುತ್ತದೆ? ಭಯ, ಗಾಬರಿ ಅಥವಾ ಓಡಿಹೋಗಬಹುದು... ಆದರೆ ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಪಾಲಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ (Pali district of Rajasthan) ಜನರು ಹೆದರುವುದಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ಬೆಚ್ಚಿಬೀಳುವುದಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಚಿರತೆಯನ್ನು ನೆರೆಯವನು' ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿ ನಗುತ್ತಾರೆ.

ಹೌದು, ಇದು ಕಥೆಯಲ್ಲ, ಆದರೆ ವಾಸ್ತವ. ಮನುಷ್ಯರು ಮತ್ತು ಚಿರತೆಗಳ ನಡುವೆ ಯಾವುದೇ ಯುದ್ಧವಿಲ್ಲದ, ಬದಲಿಗೆ ಪರಸ್ಪರ ತಿಳುವಳಿಕೆ ಮತ್ತು ನಂಬಿಕೆಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಂಬಂಧವಿರುವ ಪ್ರದೇಶ. ಇಲ್ಲಿನ ಜನರು ಚಿರತೆಗಳನ್ನು ಶತ್ರುಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಹಳ್ಳಿಯ ರಕ್ಷಕರೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ, ಭಯದ ಬದಲು ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ ಮತ್ತು ಅಪಾಯದ ಬದಲು ಸಹಬಾಳ್ವೆ ಇದೆ (people co exist with leopard).

ಗ್ರಾಮಸ್ಥರಿಗೆ ಚಿರತೆಗಳ ಭಯವಿಲ್ಲ.
ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಪಾಲಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಬೇರಾ, ಫಲ್ನಾ, ದಂತಿವಾಡಾ ಮತ್ತು ಜವಾಯಿಯಂತಹ ಕೆಲವು ಹಳ್ಳಿಗಳು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ವಿಶೇಷ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ ಸುದ್ದಿಯಲ್ಲಿವೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಚಿರತೆಗಳು ಬಯಲಿನಲ್ಲಿ ಸುತ್ತಾಡುತ್ತವೆ, ಪರ್ವತ ಗುಹೆಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಮನೆಗಳ ಛಾವಣಿಗಳ ಮೇಲೂ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಅಚ್ಚರಿಯ ವಿಷಯವೆಂದರೆ ಇಲ್ಲಿನ ಜನರು ಚಿರತೆಗಳಿಗೆ ಹೆದರುವುದಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ದಾಳಿ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಬದಲಾಗಿ, ಚಿರತೆಗಳು ಇಲ್ಲಿನ ಜನರ ಜೀವನದ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿವೆ.

ಚಿರತೆಗಳು ಇಲ್ಲಿ 'ಗ್ರಾಮವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಜೀವಿಗಳು'
ಈ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ರಬಾರಿ ಸಮುದಾಯದ ಜನರು ಚಿರತೆಗಳನ್ನು ಬೆದರಿಕೆಯಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಒಡನಾಡಿಯಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ, ಈ ಚಿರತೆಗಳು ಗ್ರಾಮವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಜೀವಿಗಳು. ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಚಿರತೆಗಳು ಗ್ರಾಮವನ್ನು ದುಷ್ಟ ಶಕ್ತಿಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಿಸುತ್ತವೆ (protects from evil power)ಎಂದು ಅವರು ನಂಬುತ್ತಾರೆ. ಈ ನಂಬಿಕೆಯ ಪ್ರಭಾವ ಎಷ್ಟು ಆಳವಾಗಿದೆಯೆಂದರೆ, ಚಿರತೆ ಯಾರೊಬ್ಬರ ಮೇಕೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋದರೂ, ಜನರು ಅದನ್ನು 'ನೈಸರ್ಗಿಕ ಕೊಡುಗೆ' ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಕೋಪಗೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ.

ಚಿರತೆಗಳ ಭದ್ರಕೋಟೆ
ಪಾಲಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜವಾಯಿ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಚಿರತೆಗಳ ಭದ್ರಕೋಟೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಪರ್ವತ ಗುಹೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಶಾಂತ ವಾತಾವರಣವು  ಚಿರತೆಗಳಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ಆವಾಸಸ್ಥಾನವಾಗಿದೆ. ಜವಾಯಿ ಪ್ರದೇಶವೊಂದರಲ್ಲೇ 60 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಚಿರತೆಗಳು ವಾಸಿಸುತ್ತಿವೆ ಎನ್ನುವ ಮಾಹಿತಿ ಇದೆ. ಅವುಗಳ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯು ತೋಳಗಳು (woolf) ಮತ್ತು ಕತ್ತೆಕಿರುಬಗಳಂತಹ ಪರಭಕ್ಷಕಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿಡುತ್ತದೆ, ಇದು ಹಳ್ಳಿಯ ಜಾನುವಾರುಗಳಿಗೆ ಅಪಾಯವನ್ನುಂಟುಮಾಡಬಹುದು.

ಸಂಪ್ರದಾಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಕೃತಿಯ ಸಂಯೋಜನೆ
ಕೆಂಪು ಪೇಟಗಳಿಂದ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಡುವ ರಬಾರಿ ಸಮುದಾಯವು ಅಲೆಮಾರಿ ಜೀವನಶೈಲಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಅವರು ತಲೆಮಾರುಗಳಿಂದ ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದಾರೆ. ಚಿರತೆಗಳೊಂದಿಗಿನ ಅವರ ಸಂಬಂಧ ಭಯ ಮತ್ತು ಸಂಘರ್ಷದ ಸಂಬಂಧವಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ತಿಳುವಳಿಕೆ ಮತ್ತು ಗೌರವದ ಸಂಬಂಧದ್ದಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಬದುಕುವುದಕ್ಕೆ ಬೇರೆಯದೇ ತತ್ವವಿದೆ - ಅಪಾಯಗಳ ನಡುವೆ ಸಾಮರಸ್ಯದಿಂದ ಬದುಕುವುದು.

ವನ್ಯಜೀವಿ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮದ ಹೊಸ ಕೇಂದ್ರ
ಜವಾಯಿ ಮತ್ತು ಬೇರಾದಂತಹ ಹಳ್ಳಿಗಳು ಈಗ ಜಂಗಲ್ ಸಫಾರಿ ಉತ್ಸಾಹಿಗಳಿಗೆ ಆಕರ್ಷಕ ಸ್ಥಳಗಳಾಗಿವೆ. ಅರಾವಳಿ ಬೆಟ್ಟಗಳ (Aravali Mountains) ನಡುವೆ ಇರುವ ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಚಿರತೆಗಳು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ವಿಹರಿಸುವುದನ್ನು ನೀವು ನೋಡಬಹುದು. ಇಲ್ಲಿನ ಸಫಾರಿ ಕೂಡ ವಿಶೇಷವಾಗಿದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ನೋಡುವ ಅನುಭವವು ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲ, ಮನುಷ್ಯರಿಗೆ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲೆ ಇರುತ್ತೆ. 

ಸಹಬಾಳ್ವೆಯ ಉದಾಹರಣೆ
ಇಂದು, ಮಾನವರು ಮತ್ತು ವನ್ಯಜೀವಿಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಘರ್ಷದ ಸುದ್ದಿಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿರುವಾಗ, ಪಾಲಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಹಬಾಳ್ವೆಯ ಜೀವನವು ಪಾಠವನ್ನು ಹೇಳುತ್ತೆ. ಮನುಷ್ಯರು ಬಯಸಿದರೆ, ಕಾಡು ಪ್ರಾಣಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಾಮರಸ್ಯವನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಶಾಂತಿಯಿಂದ ಬದುಕಬಹುದು ಎಂದು ಇದು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ರಬಾರಿ ಸಮುದಾಯದ ಮತ್ತು ಚಿರತೆಗಳ ನಡುವಿನ ಈ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಂಬಂಧವು ಕೇವಲ ಒಂದು ಕಥೆಯಲ್ಲ, ಪರಿಸರದೊಂದಿಗೆ ಸಮತೋಲಿತ ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸಲು ಸ್ಫೂರ್ತಿಯಾಗಿದೆ.