ಕೋಟಿ ಸಂಭಾವನೆ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಗಾಯಕಿ, ಮೈಸೂರು ಆಸ್ಥಾನ ಕಲಾವಿದೆಯಾಗಿ ಪ್ರಾಣಬಿಟ್ಟಳು!

ಆಕೆ ಭಾರತ ಕಂಡ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೇಷ್ಠ  ಮತ್ತು  78rpm ನಲ್ಲಿ ರೆಕಾರ್ಡ್ ಮಾಡಿದ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯ ಗಾಯಕಿ. ಒಂದು ಹಾಡಿಗೆ ಸುಮಾರು 1 ಕೋಟಿ ರೂ. ಮೌಲ್ಯ ವಿಧಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಕೆ. ಆಕೆ ಆಗರ್ಭ ಶ್ರೀಮಂತಳಾಗಿದ್ದಳು. ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಚಿನ್ನ ಮತ್ತು ಬೆಳ್ಳಿಯ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಎಂದಿಗೂ ತನ್ನ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ಪುನರಾವರ್ತಿಸಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಕೊನೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬಡತನದ ಜೀವನ ನಡೆಸಬೇಕಾಯ್ತು. ತನ್ನ ಕೊನೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆಯ ಆಸ್ಥಾನ ಗಾಯಕಿಯಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಗೊಂಡು, ಅಲ್ಲೇ ಪ್ರಾಣ ಬಿಟ್ಟಳು.

ಜೂನ್ 26, 1873 ರಂದು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಅಜಂಗಢದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಗೌಹರ್ ಜಾನ್ ಅವರು ರೆಕಾರ್ಡಿಂಗ್ ಸೂಪರ್ಸ್ಟಾರ್ ಆದ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯ ಗಾಯಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. 78rpm ನಲ್ಲಿ ರೆಕಾರ್ಡ್ ಮಾಡಿದ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯ ಗಾಯಕ ಗೌಹರ್ ಜಾನ್. ಈ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಭಾರತದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಗ್ರಾಮಫೋನ್ ಕಂಪನಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದೆ.

ಪ್ರತಿ ರೆಕಾರ್ಡಿಂಗ್‌ನ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಗೌಹರ್ ಜಾನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ 'ಮೈ ನೇಮ್ ಈಸ್ ಗೌಹರ್ ಜಾನ್' ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ವರದಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ, 10 ಗ್ರಾಂ ಚಿನ್ನದ ಬೆಲೆ 20 ರೂ. ಆಗಿದ್ದಾಗ, ಗೌಹರ್ ಜಾನ್ ಅವರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಹಾಡು ರೆಕಾರ್ಡಿಂಗ್ ಮಾಡಲು 3000 ರೂ. ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ಮೊತ್ತ ಇಂದಿನ ಹಣದುಬ್ಬರಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಒಂದು ಹಾಡಿಗೆ ಸುಮಾರು 1 ಕೋಟಿ ರೂ. 

ಗೌಹರ್ ಜಾನ್ ಹುಟ್ಟಿನಿಂದ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಮತ್ತು ಆಕೆಯ ನಿಜವಾದ ಹೆಸರು ಏಂಜಲೀನಾ ಯೋವಾರ್ಡ್. ಗೌಹರ್ ಜಾನ್ ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಅರ್ಮೇನಿಯನ್ ಮೂಲದವರು. ಆಕೆಯ ತಾಯಿ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಹೆಮ್ಮಿಂಗ್ಸ್ ನುರಿತ ಗಾಯಕಿ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ ಪಟು.  ಅವರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಗೌಹರ್ ಜಾನ್ ತನ್ನ ತಾಯಿಯಿಂದ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯದ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಳು. ಗೌಹರ್ ಅವರ ಅಜ್ಜ ಬ್ರಿಟಿಷರಾಗಿದ್ದರೆ ಅವರ ಅಜ್ಜಿ ಹಿಂದೂ. ಅವನ ತಂದೆಯ ಹೆಸರು ವಿಲಿಯಂ ಯೋವಾರ್ಡ್. 

ಗೌಹರ್ ಜಾನ್ ಕೇವಲ 6 ವರ್ಷದವರಾಗಿದ್ದಾಗ ಅವರ ಅಪ್ಪ ಅಮ್ಮ 1879 ರಲ್ಲಿ ಬೇರ್ಪಟ್ಟರು, ಪತಿಯಿಂದ ವಿಚ್ಛೇದನ ಪಡೆದ ನಂತರ ಗೌಹರ್ ಅವರ ತಾಯಿ ಖುರ್ಷೀದ್ ಎಂಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಬನಾರಸ್ಗೆ ಬಂದರು. ಬನಾರಸ್ಗೆ ಬಂದ ನಂತರ, ಗೌಹರ್ ಜಾನ್ ಅವರ ತಾಯಿ ಇಸ್ಲಾಂಗೆ ಮತಾಂತರಗೊಂಡರು.

ಇಸ್ಲಾಂ ಧರ್ಮವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ನಂತರ, ಗೌಹರ್‌ನ ತಾಯಿ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು 'ಮಲ್ಕಾ ಜಾನ್' ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಿದಳು ಮತ್ತು ಅವಳು ತನ್ನ ಮಗಳ ಹೆಸರನ್ನು ಗೌಹರ್ ಜಾನ್ ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಿದಳು. ಕೆಲವೇ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ 'ಮಲ್ಕಾ ಜಾನ್' ಬನಾರಸ್‌ನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ನುರಿತ ಗಾಯಕ ಮತ್ತು ಕಥಕ್ ನೃತ್ಯಗಾರನಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ, ಮಲ್ಕಾ ಜಾನ್ ಗೌಹರ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಕಲ್ಕತ್ತಾಕ್ಕೆ ಹೋದರು ಮತ್ತು ನವಾಬ್ ವಾಜಿದ್ ಅಲಿ ಷಾ ಅವರ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. 

ಗೌಹರ್ ಜಾನ್ ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಚಿನ್ನ ಮತ್ತು ಬೆಳ್ಳಿಯ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಎಂದಿಗೂ ತನ್ನ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ಪುನರಾವರ್ತಿಸಿಲ್ಲ. ಗೌಹರ್ ಜಾನ್ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಕೋಟ್ಯಾಧಿಪತಿ ಗಾಯಕಿ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಮೊದಲ ನಟನೆ 1887 ರಲ್ಲಿ 'ದರ್ಭಂಗಾ ರಾಜ್' ನಲ್ಲಿ ನೀಡಿದರು. ನಂತರ ಆಕೆಯನ್ನು ‘ದರ್ಭಂಗ ರಾಜ್’ನ ಆಸ್ಥಾನ ಸಂಗೀತಗಾರ್ತಿಯಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು. ಗೌಹರ್ ಜಾನ್ 1896 ರಿಂದ ಕಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ ಬಹಳ ಜನಪ್ರಿಯರಾದರು. 

ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಹೊಸ ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಕೊಂಡೊಯ್ದ ಗೌಹರ್ ಜಾನ್ ಅವರು ಕೇವಲ 13 ವರ್ಷದವಳಿದ್ದಾಗ ಲೈಂಗಿಕ ದೌರ್ಜನ್ಯವನ್ನು ಎದುರಿಸಿದರು ಎಂಬುದು ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ಸಂಗತಿ. ಗೌಹರ್, ಈ ಆಘಾತದಿಂದ ಚೇತರಿಸಿಕೊಂಡು ಸಂಗೀತ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ತನ್ನದೇ ಆದ ಹೆಸರನ್ನು ಗಳಿಸುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದರು. ಗೌಹರ್ ಜಾನ್ ಅವರ ಬಾಲ್ಯವು ಬಹಳ ಹೋರಾಟದಿಂದ ಮತ್ತು ಕಷ್ಟದಿಂದ ತುಂಬಿತ್ತು. ತನ್ನ ಬಾಲ್ಯವನ್ನು ಅವರು ವೇಶ್ಯಾಗೃಹದಲ್ಲಿ ಕಳೆದರು.

ಗೌಹರ್ ಜಾನ್ ತನ್ನ ಸಂಬಂಧಿಕರಿಂದ ವಂಚಿಸಿದ ಕಾರಣ ತನ್ನ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿದಳು. ಗೌಹರ್ ಜಾನ್ ಅವರ ಸಂಬಂಧಿಕರು ಆಕೆಗೆ ಮೋಸ ಮಾಡಿದರು. ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮಿಲಿಯನೇರ್ ಆಗಿದ್ದ ಗೌಹರ್ ಜಾನ್ ಬಡತನ ಜೀವನ ನಡೆಸಬೇಕಾಯ್ತು. ಕೊನೆಯ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ಮೈಸೂರಿನ ನಾಲ್ವಡಿ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ ಆಹ್ವಾನದ ಮೇರೆಗೆ ಮೈಸೂರಿಗೆ ಬಂದರು.  1 ಆಗಸ್ಟ್ 1928 ರಂದು ಅರಮನೆ ಸಂಗೀತಗಾರರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು. ಬಳಿಕ ಜನವರಿ 17, 1930 ರಂದು ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು.