ಅವರು ಭಾರತದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. ಮೂವತ್ತಾರು ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಡಿರುವ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ವ್ಯಕ್ತಿ. ಆದರೆ ಇವರಿಗೆ ಸ್ಲೋ ಪಾಯ್ಸನ್ ನೀಡಿರುವುದು ವೈದ್ಯಕೀಯ ವರದಿಯಿಂದ ಬೆಳಕಿಗೆ ಬಂತು. ಅದಾದ ಬಳಿಕ ಮನೆಕೆಲಸದವ ವೇತನ ಪಡೆಯದೆ ಪರಾರಿಯಾಗಿದ್ದ. ಮೂರು ತಿಂಗಳು ಅವರು ಹಾಸಿಗೆ ಹಿಡಿದಿದ್ದರು.
ಪ್ಟೆಂಬರ್ 29, 1929 ರಂದು ಜನಿಸಿದ ಲತಾ ಮಂಗೇಶ್ಕರ್ 2023 ಫೆಬ್ರವರಿಯಲ್ಲಿ ಇಹಲೋಕ ತ್ಯಜಿಸಿದರು. ಸಾವಿರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಹಿಂದಿ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ರೆಕಾರ್ಡ್ ಮಾಡಿದ ಮತ್ತು ಮೂವತ್ತಾರು ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಡಿರುವ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು.
ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದ ಇಂದೋರ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಗಾಯಕ ಮತ್ತು ರಂಗಭೂಮಿ ಕಲಾವಿದರಾದ ಪಂಡಿತ್ ದೀನನಾಥ್ ಮಂಗೇಶ್ಕರ್ ಮತ್ತು ಶೇವಂತಿಗೆ ಜನಿಸಿದರು. ಆಕೆಯ ಒಡಹುಟ್ಟಿದವರಾದ ಮೀನಾ, ಆಶಾ, ಉಷಾ, ಮತ್ತು ಹೃದಯನಾಥ್, ಎಲ್ಲರೂ ನಿಪುಣ ಸಂಗೀತಗಾರರು ಮತ್ತು ಗಾಯಕರು. ಲತಾ ಸಂಗೀತ ಪ್ರತಿಭೆಗೆ ಕಾರಣ ಅವರ ಅಪ್ಪ. ಅವರು ನಾಟಕಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಅವರ ತಂದೆಯ ನಾಟಕ ಕಂಪನಿಯ ಕಲಾತ್ಮಕ ವಾತಾವರಣವಿತ್ತು. ಹೀಗಾಗಿ ಕಲೆಯ ಪ್ರಯಾಣವು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ನಟನಾ ಪಾತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ ಐದನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು.
ಕೇವಲ ಐದು ವರ್ಷದವರಾಗಿದ್ದಾಗ ಅವರ ತಂದೆ ದೀನನಾಥ್ ಮಂಗೇಶ್ಕರ್ ಅವರ ಸಂಗೀತ ನಾಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಡಲು ಮತ್ತು ನಟಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಮೊದಲ ದಿನ, ಅವರು ಇತರ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಸಂಗೀತ ಪಾಠಗಳನ್ನು ನೀಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಕರು ಸಂಗೀತ ಪಾಠ ನಿಲ್ಲಿಸಲು ಹೇಳಿದಾಗ, ಅವರು ತುಂಬಾ ಬೇಸರಗೊಂಡರು ಹೀಗಾಗಿ ಅವರು ಎಂದಿಗೂ ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗದಿರಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಇತರ ಮೂಲಗಳು ಅವರು ತನ್ನ ತಂಗಿ ಗಾಯಕಿ ಆಶಾಳೊಂದಿಗೆ ಯಾವಾಗಲೂ ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದರು.
13 ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ, ಲತಾ ಮಂಗೇಶ್ಕರ್ ಅವರ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ದುರಂತವು ಅಪ್ಪಳಿಸಿತು, ಅವರ ತಂದೆ ಹೃದ್ರೋಗದಿಂದ ನಿಧನರಾದರು. ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ತಂದೆ ಅವರ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಅವರ ಏಕೈಕ ಆಧಾರ ಸ್ಥಂಭವಾಗಿದ್ದರು. 1940 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಛಾಪು ಮೂಡಿಸಲು ಹೆಣಗಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಅವರು ಮರಾಠಿ ಚಲನಚಿತ್ರ ಕಿತಿ ಹಸಲ್ (1942) ಗಾಗಿ ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ಹಾಡನ್ನು ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿಸಿದರು. ಆದರೂ ವಿಷಾದಕರ ಸಂಗತಿ ಎಂದರೆ ಈ ಹಾಡನ್ನು ಚಿತ್ರದಿಂದ ಹೊರಗಿಡಲಾಯಿತು.
1945 ರಲ್ಲಿ ಮುಂಬೈಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡಾಗ, ಮಹಲ್ (1949) ಚಲನಚಿತ್ರದಿಂದ ಕಾಡುವ ಮಧುರ 'ಆಯೇಗಾ ಆನೆವಾಲಾ' ನೊಂದಿಗೆ ಅವರ ಪ್ರತಿಭೆ ಬೆಳೆಯಲಾರಂಭಿಸಿತು. ಹಿಂದಿ ಚಿತ್ರರಂಗದ ಅತ್ಯಂತ ಬೇಡಿಕೆಯ ಧ್ವನಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿ ಅವರನ್ನು ಉತ್ತುಂಗಕ್ಕೆ ತಲುಪಿಸಿತು. ಆ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ, ಆಕೆಯ ತಂದೆಯ ಮರಣದ ನಂತರ ಮಂಗೇಶ್ಕರ್ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಕುಟುಂಬದ ಸ್ನೇಹಿತ ಮಾಸ್ಟರ್ ವಿನಾಯಕ್, ತನ್ನ ಚೊಚ್ಚಲ ಹಿಂದಿ ಚಲನಚಿತ್ರವಾದ ಬಡಿ ಮಾದಲ್ಲಿ ಲತಾಗೆ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನೀಡಿದರು.
ಮರಾಠಿ ಚಿತ್ರ ಗಜಾಭಾವು (1943) ಗಾಗಿ 'ಮಾತಾ ಏಕ್ ಸಪೂತ್ ಕಿ ದುನಿಯಾ ಬದಲ್ ದೇ ತೂ' ಮೂಲಕ ಹಿಂದಿ ಚಿತ್ರರಂಗಕ್ಕೆ ಅವರ ಚೊಚ್ಚಲ ಪ್ರವೇಶ. 1945 ರಲ್ಲಿ ವಿನಾಯಕ್ ಅವರ ಕಂಪನಿಯೊಂದಿಗೆ ಮುಂಬೈಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡ ಅವರು ಭಿಂಡಿಬಜಾರ್ ಘರಾನಾದ ಉಸ್ತಾದ್ ಅಮನ್ ಅಲಿ ಖಾನ್ ಅವರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತ ಪಾಠಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ತನ್ನ ವೃತ್ತಿಜೀವನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿ ಹೊಂದುತ್ತಾ, ವಸಂತ್ ಜೋಗ್ಲೇಕರ್ ಅವರ ಹಿಂದಿ ಚಲನಚಿತ್ರ 'ಆಪ್ ಕಿ ಸೇವಾ ಮೇ' (1946) ನಲ್ಲಿ 'ಪಾ ಲಗೂನ್ ಕರ್ ಜೋರಿ' ಗೆ ಅವರು ತಮ್ಮ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ನೀಡಿದರು.
ಅವರ ಸಹೋದರಿ ಆಶಾ ಕೂಡ ವಿನಾಯಕ್ ಅವರ ಚೊಚ್ಚಲ ಹಿಂದಿ ಚಿತ್ರ 'ಬಡಿ ಮಾ' (1945) ಗೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದರು, ಆದರೆ ಲತಾ ಅವರು ಚಲನಚಿತ್ರಕ್ಕಾಗಿ 'ಮಾತಾ ತೇರೆ ಚಾರ್ನೋನ್ ಮೇ' ಭಜನ್ ಹಾಡಿದರು. 1946 ರಲ್ಲಿ ವಿನಾಯಕ್ ಅವರ ಎರಡನೇ ಹಿಂದಿ ಚಿತ್ರ 'ಸುಭದ್ರ' ರೆಕಾರ್ಡಿಂಗ್ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತ ಸಂಯೋಜಕ ವಸಂತ ದೇಸಾಯಿ ಅವರ ಮುಖಾಮುಖಿ ಸಂಭವಿಸಿತು.
1962 ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಲತಾ ಮಂಗೇಶ್ಕರ್ ತೀವ್ರ ಅನಾರೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದರು. ವೈದ್ಯರನ್ನು ಕರೆಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ವೈದ್ಯಕೀಯ ತನಿಖೆಯಲ್ಲಿ ಆವರಿಗೆ ಸ್ಲೋ ಪಾಯ್ಸನ್ ನೀಡಿರುವುದು ಬೆಳಕಿಗೆ ಬಂತು. ಮೂರು ದಿನ ಜೀವನ್ಮರಣ ಹೋರಾಟ ನಡೆಸಿದರು. ಈ ಘಟನೆ ಅವರನ್ನು ದೈಹಿಕವಾಗಿ ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅವರು ಸುಮಾರು ಮೂರು ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ಹಾಸಿಗೆ ಹಿಡಿದಳು. ಘಟನೆಯ ನಂತರ, ಅವರ ಅಡುಗೆಯವನು ತನ್ನ ವೇತನವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳದೆ ಮನೆಯಿಂದ ನಾಪತ್ತೆಯಾಗಿದ್ದನು.
ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ದಿವಂಗತ ಬಾಲಿವುಡ್ ಗೀತರಚನೆಕಾರ ಮಜ್ರೂಹ್ ಸುಲ್ತಾನ್‌ಪುರಿ ಅವರು ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ದೀದಿಯನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ, ಮೊದಲು ಅವರ ಆಹಾರವನ್ನು ರುಚಿ ನೋಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ಮಾತ್ರ ಅವರಿಗೆ ತಿನ್ನಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತಾರೆ. ಲತಾ ಮಂಗೇಶ್ಕರ್ ಅವರ ಬಗೆಗಿನ 'ಹರ್‌ ವೋನ್‌ ವಾಯ್ಸ್‌' ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಸ್ವತಃ ಗಾಯಕಿಯೇ ಈ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ಉಲ್ಲೇಖವಿದೆ.
ಲತಾ ನಟಿಯಾಗಿ ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಜೀವನವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ್ದರು. ಅವರು ಪಹಿಲಿ ಮಂಗಳಗೌರ್ (1942) ನಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದರು ಮತ್ತು ನಂತರ ಚಿಮುಕ್ಲಾ ಸನ್ಸಾರ್ (1943) ಮತ್ತು ಮಾಜೆ ಬಾಲ್ (1944) ನಂತಹ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರು. ಆದರೆ, ತಾನು ಅಹಿತಕರವಾದ ನಟನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದೇನೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ದೇಶಕರ ಸೂಚನೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಮೇಕಪ್ ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ನಗುವುದು ಅಥವಾ ಅಳುವುದು ತನಗೆ ಇಷ್ಟವಾಗಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದರು.