ಟ್ರಾಫಿಕ್ ಸಮಸ್ಯೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಇಂಗಾಲ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕೂಡ ದೇಶದಲ್ಲೇ ಅಗ್ರ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದ ಬೆಂಗಳೂರು!

ಫ್ರಾನ್ಸ್-ಭಾರತದ ಜಂಟಿ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆಯಿಂದ ಪ್ರತಿ ಕಿ.ಮೀ.ಗೆ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು CO₂ ಹೊರಸೂಸುವ ನಗರವಾಗಿ ಮುಂಬೈ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದೆ. ದೆಹಲಿ, ಬೆಂಗಳೂರು ಸೇರಿದಂತೆ ಪ್ರಮುಖ ಮಹಾನಗರಗಳು ನೈಟ್ರೋಜನ್ ಆಕ್ಸೈಡ್ (NOx) ಮತ್ತು ಕಾರ್ಬನ್ ಮಾನಾಕ್ಸೈಡ್ (CO) ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಮುಂದಿದೆ.

ಪುಣೆ: ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ವಾಹನಗಳ ದಟ್ಟಣೆಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಅವುಗಳು ಹೊರಸೂಸುವ ಹೊಗೆಯಿಂದ ವಾಯು ಮಾಲಿನ್ಯವಾಗಿ ವಾತಾವರಣ ದಿನದಿಂದ ದಿನಕ್ಕೆ ಗಂಭೀರ ಸ್ವರೂಪ ಪಡೆಯುತ್ತಿದೆ. ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ದತ್ತಾಂಶದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಹೊಸ ಹೈ-ರೆಸಲ್ಯೂಶನ್ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆ ದತ್ತಾಂಶ ಸೆಟ್ ಪ್ರಕಾರ, ದೇಶದ ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ರಸ್ತೆಯ ಪ್ರತಿ ಕಿಲೋಮೀಟರ್‌ಗೆ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಕಾರ್ಬನ್ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್ (CO₂) ಹೊರಸೂಸುವ ನಗರವಾಗಿ ಮುಂಬೈ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದೆ. ಇದರೊಂದಿಗೆ ದೆಹಲಿ, ಬೆಂಗಳೂರು, ಚೆನ್ನೈ, ಹೈದರಾಬಾದ್ ಹಾಗೂ ಪುಣೆಯಂತಹ ಮಹಾನಗರಗಳು ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆಯಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ನೈಟ್ರೋಜನ್ ಆಕ್ಸೈಡ್‌ಗಳು (NOx) ಮತ್ತು ಕಾರ್ಬನ್ ಮಾನಾಕ್ಸೈಡ್ (CO) ಹೊರಸೂಸುತ್ತಿರುವುದು ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ.

ಫ್ರಾನ್ಸ್–ಭಾರತ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಶೋಧನೆ

ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ಲ್ಯಾಬೋರೇಟೊಯಿರ್ ಡೆಸ್ ಸೈನ್ಸಸ್ ಡು ಕ್ಲೈಮ್ಯಾಟ್ ಎಟ್ ಡಿ ಎಲ್'ಎನ್ವಿರಾನ್ಮೆಂಟ್ ಮತ್ತು ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ಯಾರಿಸ್-ಸ್ಯಾಕ್ಲೇ ಸಂಶೋಧಕರು ನಡೆಸಿದ ಅಧ್ಯಯನದಿಂದ ಈ ಆಘಾತಕಾರಿ ಅಂಶ ಬಯಲಾಗಿದೆ. ಭಾರತದಿಂದ ಐಐಟಿ ಬಾಂಬೆ ಹಾಗೂ ಪ್ಯಾರಿಸ್ ಮೂಲದ ನಗರ ಚಲನಶೀಲತೆ ದತ್ತಾಂಶ ಸಂಸ್ಥೆ NEXQT SAS ಮಹತ್ವದ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿವೆ. ಈ ಅಧ್ಯಯನವು 2021ರ ಅವಧಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ 15 ಭಾರತೀಯ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ 500 ಮೀಟರ್ ರೆಸಲ್ಯೂಶನ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರತೀನಿತ್ಯ ರಸ್ತೆ ಸಂಚಾರದಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ CO₂ ಹಾಗೂ ವಾಯು ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕಗಳ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆಯನ್ನು ನಕ್ಷೆ ರೂಪದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದೆ.

CHETNA ಯೋಜನೆಯ ಭಾಗವಾಗಿ ಅಧ್ಯಯನ

ಈ ಸಂಶೋಧನೆ CHETNA ಯೋಜನೆ (ನಗರವಾರು ಹೆಚ್ಚಿನ ರೆಸಲ್ಯೂಶನ್ ಇಂಗಾಲದ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆ ಟ್ರ್ಯಾಕಿಂಗ್ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರವ್ಯಾಪಿ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ)ಯ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು, ದೇಶದ 100ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ವಾಯು ಮಾಲಿನ್ಯ ಮತ್ತು ಇಂಗಾಲ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚುವ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ.

ನಗರವಾರು ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆ: ಮುಂಬೈ ಮುಂಚೂಣಿ

ವಾಹನ ಸಾಂದ್ರತೆ ಮತ್ತು CO₂ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆಯ ನಗರವಾರು ಹೋಲಿಕೆ ಸ್ಪಷ್ಟ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ತೋರಿಸಿದೆ. ದಟ್ಟ ವಾಹನ ಸಂಚಾರವಿರುವ ನಗರಗಳು ರಸ್ತೆಯ ಪ್ರತಿ ಕಿ.ಮೀ.ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ CO₂ ಹೊರಸೂಸುತ್ತಿವೆ. ಈ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಮುಂಬೈ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ವಾಹನ ಸಾಂದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ಕಿ.ಮೀ.ಗೆ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು CO₂ ಹೊರಸೂಸುವ ನಗರವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದೆ. ಚಂಡೀಗಢ, ಚೆನ್ನೈ, ಪುಣೆ ಮತ್ತು ಬೆಂಗಳೂರು ಕೂಡ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಂದ್ರತೆ–ಹೆಚ್ಚಿನ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆ ಕ್ಲಸ್ಟರ್‌ಗೆ ಸೇರಿವೆ, ಆದರೆ ಮುಂಬೈಗಿಂತ ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿವೆ.

ದೆಹಲಿ ಮಧ್ಯಮ–ಹೆಚ್ಚಿನ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು, ಕೆಲವು ಇದೇ ಮಟ್ಟದ ದಟ್ಟಣೆಯ ನಗರಗಳಿಗಿಂತ ಪ್ರತಿ ಕಿ.ಮೀ.ಗೆ ಕಡಿಮೆ CO₂ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆಯನ್ನು ತೋರಿಸಿದೆ. ಗುವಾಹಟಿ, ಇಂದೋರ್ ಮತ್ತು ಜೈಪುರಗಳು ಕಡಿಮೆ ಸಂಚಾರ ಸಾಂದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿವೆ.

ಒಟ್ಟು ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆ ಮತ್ತು ತಲಾ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆ

ಪ್ರತಿ ಕಿ.ಮೀ. ರಸ್ತೆಗೆ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ದೆಹಲಿ ಮಧ್ಯಮ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದರೂ, ರಸ್ತೆ ಸಂಚಾರದಿಂದ ಒಟ್ಟು CO₂ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಮುಂಬೈ ಮತ್ತು ಬೆಂಗಳೂರಿನೊಂದಿಗೆ ಮೊದಲ ಮೂರು ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿದೆ. ಆದರೆ ತಲಾ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ನೋಡಿದರೆ, ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲಾದ ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲಾ 15 ನಗರಗಳಲ್ಲೂ ಪ್ರತಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ವಾರ್ಷಿಕ 0.2 ಟನ್‌ಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ CO₂ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆ ದಾಖಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಭಾರತೀಯ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ವಾಹನ ಬಳಕೆಯ ಮಾದರಿಗಳು ಬಹುತೇಕ ಒಂದೇ ರೀತಿಯದ್ದಾಗಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

NOx ಮತ್ತು CO₂ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ

ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮಾಡಿದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯಲ್ಲಿ, ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲಾದ ಎಲ್ಲಾ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆಯಿಂದ ಹೊರಬರುವ ಪ್ರಮುಖ ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕಗಳಾಗಿ ನೈಟ್ರೋಜನ್ ಆಕ್ಸೈಡ್‌ಗಳು (NOx) ಮತ್ತು ಕಾರ್ಬನ್ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್ (CO₂) ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಹೊಂದಿವೆ. ತಾಪಮಾನ ನಕ್ಷೆ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಮುಂಬೈ, ದೆಹಲಿ, ಬೆಂಗಳೂರು, ಚೆನ್ನೈ, ಹೈದರಾಬಾದ್ ಮತ್ತು ಪುಣೆಗಳಂತಹ ದೊಡ್ಡ ಮಹಾನಗರಗಳು ಗುವಾಹಟಿ, ಮಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ತಿರುಪ್ಪೂರಿನಂತಹ ಸಣ್ಣ ನಗರಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು NOx ಮತ್ತು CO₂ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿವೆ.

ಕಣ ಮಾಲಿನ್ಯ ಮಧ್ಯಮ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ

PM₁₀, PM₂.₅ ಹಾಗೂ ಕಪ್ಪು ಇಂಗಾಲದಂತಹ ಸಂಚಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಣ ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕಗಳು ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯಮ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದಿವೆ. ಆದರೆ ಇವು NOx ಮತ್ತು CO ಗಿಂತ ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿವೆ ಎಂದು ಅಧ್ಯಯನ ತಿಳಿಸಿದೆ.

CO₂ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯದ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ

ಕಾರ್ಬನ್ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಹಸಿರುಮನೆ ಅನಿಲವಾಗಿದೆ. ವಾಹನಗಳು, ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಾವರಗಳು ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದಾಗ ಇದು ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಶಾಖವನ್ನು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಜಾಗತಿಕ ತಾಪಮಾನ ಏರಿಕೆ, ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಶಾಖದ ಅಲೆಗಳು, ಅನಿಯಮಿತ ಮಳೆ, ಪ್ರವಾಹ, ಬರ ಮತ್ತು ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟ ಏರಿಕೆಗಳಂತಹ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಉಂಟಾಗುತ್ತವೆ.

CO ಮತ್ತು NOx: ಗಂಭೀರ ಆರೋಗ್ಯ ಅಪಾಯ

ಪುಲ್ಮೋಕೇರ್ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನದ ನಿರ್ದೇಶಕ ಹಾಗೂ ಇಂಡಿಯಾ ಚೆಸ್ಟ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಡಾ. ಸಂದೀಪ್ ಸಾಲ್ವಿ ಅವರ ಪ್ರಕಾರ, ವಾಹನಗಳಿಂದ ಹೊರಬರುವ ಕಾರ್ಬನ್ ಮಾನಾಕ್ಸೈಡ್ ಅತ್ಯಂತ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕವಾಗಿದೆ. “ಕಾರ್ಬನ್ ಮಾನಾಕ್ಸೈಡ್ ದೇಹದಲ್ಲಿ ಆಮ್ಲಜನಕದ ವಿತರಣೆಯನ್ನು ಅಡ್ಡಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ರಕ್ತದಲ್ಲಿ ಆಮ್ಲಜನಕದ ಮಟ್ಟ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಶ್ವಾಸಕೋಶಗಳಿಗೆ ಹಾನಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹಲವು ಗಂಭೀರ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು” ಎಂದು ಅವರು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ನೈಟ್ರೋಜನ್ ಆಕ್ಸೈಡ್‌ಗಳು ಕೂಡ ಶ್ವಾಸಕೋಶಗಳಿಗೆ ಹಾನಿಕಾರಕವಾಗಿದ್ದು, ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕಿನ ಸಾನ್ನಿಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಓಝೋನ್ ರೂಪುಗೊಳ್ಳಲು ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ. ಈ ದ್ವಿತೀಯ ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕ ಶ್ವಾಸಕೋಶದ ಅಂಗಾಂಶವನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಹಾನಿಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಜೊತೆಗೆ NOx ಉಸಿರಾಟದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಮತ್ತು ವೈರಲ್ ಸೋಂಕುಗಳ ಅಪಾಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಡಾ. ಸಾಲ್ವಿ ಎಚ್ಚರಿಸಿದರು.

CHETNA ಯೋಜನೆಯ ಮುಂದಿನ ಹಂತ

ಈ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ ಐಐಟಿ–ಬಾಂಬೆ ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕೇಂದ್ರದ ಅಸೋಸಿಯೇಟ್ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಹರೀಶ್ ಸಿ. ಫುಲೇರಿಯಾ ಅವರು, “CHETNA ಯೋಜನೆಯ ಭಾಗವಾಗಿ ಭಾರತದೆಲ್ಲೆಡೆ ಸುಮಾರು 100 ನಗರಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಮತ್ತು ಕಾಲಮಾನದ ರೆಸಲ್ಯೂಶನ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಇಂಗಾಲ ಹಾಗೂ ವಾಯು ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ ಗುರಿ ಹೊಂದಿದ್ದೇವೆ” ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಮುಂದಿನ ಹಂತದಲ್ಲಿ ವಸತಿ, ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ, ಭಾರೀ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು, MSMEಗಳು ಹಾಗೂ ವಾಯುಯಾನ ವಲಯಗಳ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಅಂದಾಜು ಮಾಡುವ ಕಾರ್ಯ ನಡೆಯಲಿದೆ. ಈ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ವೆಬ್ ಪೋರ್ಟಲ್ ಮತ್ತು ಡ್ಯಾಶ್‌ಬೋರ್ಡ್ ಮೂಲಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಹಾಗೂ ನಗರ ಪಾಲಿಕೆಗಳಿಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಫೆಬ್ರವರಿ 2026ರಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ಕಾರ್ಯಾಗಾರ

ಫೆಬ್ರವರಿ 2026ರಲ್ಲಿ ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರ್ಯಾಗಾರವನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಈ ನಗರಗಳ ಪಾಲುದಾರರನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸಿ ಡೇಟಾ ಮತ್ತು ಡ್ಯಾಶ್‌ಬೋರ್ಡ್ ಕುರಿತು ಚರ್ಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಮತ್ತು ಸಲಹೆಗಳನ್ನು ಪಡೆದು ಮುಂದಿನ ನೀತಿ ರೂಪಣೆಗೆ ಬಳಸಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಫುಲೇರಿಯಾ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.