ಮಹಾಭಾರತ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ, ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ತನ್ನ ಗುರಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಬಹುದಾದಂತಹ ಅನೇಕ ಜ್ಞಾನದ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ತಿಳಿದಿದೆ, ಅದನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ತನ್ನ ಗುರಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಬಹುದು. ಇದು ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ, ಯುಧಿಷ್ಠಿರ, ವಿದುರ್ ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣದ್ವೆಪಯನ್ ವೇದ ವ್ಯಾಸರ ನೈತಿಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಸಾಧುಗಳು ಮತ್ತು ಮಹಾಪುರುಷರ ನೈತಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತೆ.
ಇಡೀ ಮಹಾಭಾರತ(Mahabharath)ದಲ್ಲಿ ನೈತಿಕ ಆದರ್ಶಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವ, ವನಪರ್ವ, ಶಾಂತಿಪರ್ವ, ರಾಜಪರ್ವ ಮತ್ತು ಮೋಕ್ಷಧರ್ಮ ಪರ್ವಗಳಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಮಹತ್ವವಿದೆ. ಈ ಮಹಾಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ, ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಸತ್ಯವನ್ನು ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಕೆಲವು ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಇಂದಿನ ಸಮಯದಲ್ಲೂ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಮನುಷ್ಯನಿಗೂ ಮುಖ್ಯ. ಯಾವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕರ್ಮವನ್ನು ಮಾಡಬೇಕು ಎಂದು ಮಹಾಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ, ಹಾಗೇ ಯಾವ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಸೂಕ್ತ ಎಂದು ಸಹ ತಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ.
ವನಪರ್ವದ ನೀತಿಗಳು
ಧರ್ಮವನ್ನು ನಂಬದ ಮತ್ತು ಮಹನೀಯರನ್ನು ಅಥವಾ ಜ್ಞಾನಿಗಳನ್ನು ಗೇಲಿ ಮಾಡುವ ಜನರು ಬೇಗ ನಾಶವಾಗುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಎಲ್ಲಾ ಜನರನ್ನು ಸಮಾನವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸುವ ಮತ್ತು ಇತರರ ಬಗ್ಗೆ ದಯೆ ಮತ್ತು ಪ್ರೀತಿಯ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಜೀವನದ ಎಲ್ಲಾ ಸಂತೋಷಗಳನ್ನು(Happiness) ಆನಂದಿಸುತ್ತಾನೆ.
ತನ್ನ ಮನಸ್ಸು ಮತ್ತು ಇಂದ್ರಿಯಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ಅಂತಹ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಇತರರ ಸಂಪತ್ತನ್ನು(Wealth) ನೋಡಿದ ನಂತರವೂ ಅಸೂಯೆಯಂತಹ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರೋದಿಲ್ಲ.
ಶಾಂತಿ ಪರ್ವದ ನೀತಿಗಳು
ಸುಳ್ಳು ಹೇಳುವ ಅಥವಾ ಹೆಡ್ಡರಂತೆ ವರ್ತಿಸುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಅಜ್ಞಾನಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತೆ, ಅದರಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿರುವ ಜನರು ಎಂದಿಗೂ ನಿಜವಾದ ಜ್ಞಾನ ಅಥವಾ ಯಶಸ್ಸನ್ನು(Success) ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತೆ.
ಮಹಾಭಾರತದಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಜ್ಞಾನ ಅಥವಾ ಶಿಕ್ಷಣವು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲಿನ ಸ್ವರ್ಗ ಮತ್ತು ಅದರೊಂದಿಗೆ ಕೆಟ್ಟ ಅಭ್ಯಾಸಗಳು(Bad habits) ಅಥವಾ ಅಜ್ಞಾನವು ನರಕ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಮೋಹ ಅಥವಾ ದುರಾಸೆ ಇರುವ ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ದೀರ್ಘಾಯುಷ್ಯವು ಸಾವು ಮತ್ತು ಸತ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಸಂತೋಷದ ಜೀವನವನ್ನು ನೀಡುತ್ತೆ.
ಇತರರಿಗೆ ಸದ್ಗುಣ ಅಥವಾ ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನು ತರುವ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡಲು ಎಂದಿಗೂ ತಡಮಾಡಬಾರದು. ಅವಕಾಶ ಸಿಕ್ಕಾಗ ಅಥವಾ ಆ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡುವ ಆಲೋಚನೆ(Thinking) ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಬಂದಾಗ, ಅದು ಆ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಬೇಕು.
ಅನುಶಾಸನ ಪರ್ವದ ನೀತಿಗಳು
ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ಸದ್ಗುಣಶೀಲ ಕೆಲಸವನ್ನು(Work) ಮಾಡಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತೆ, ಆದರೆ ಅದನ್ನು ತೋರಿಸದೆ, ನೋಟಕ್ಕಾಗಿ ಏನನ್ನಾದರೂ ಮಾಡುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಎಂದಿಗೂ ಸದ್ಗುಣವನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ಅವನಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಶುಭ ಫಲ ಸಿಗೋದಿಲ್ಲ.
ಪ್ರಯತ್ನವಿಲ್ಲದೆ(Try) ಯಾವುದೇ ಕೆಲಸವನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಬೀಜವು ಬಿತ್ತನೆ ಮಾಡದೆ ಹೊಲದಲ್ಲಿ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಬೆಳಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, ಅದೇ ರೀತಿ ಪ್ರಯತ್ನವಿಲ್ಲದೆ ಯಾವುದೇ ಕೆಲಸವನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ತನ್ನ ಕಾರ್ಯಗಳ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತೆ ಎಂದು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ತಿಳಿದಿದೆ, ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಯಾವಾಗಲೂ ಒಳ್ಳೆಯ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾಡಬೇಕು.