ಇದು ಭಾರತದ ಅತಿ ಶ್ರೀಮಂತ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ ವೇ, ಇದರ ವಾರ್ಷಿಕ ಆದಾಯ ಎಷ್ಟು ಕೋಟಿ ಗೊತ್ತಾ?

ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳ ಚಿತ್ರಣ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಿಂದ ವೇಗವಾಗಿ ಬದಲಾಗ್ತಿದೆ. ಈ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇಗಳು ಜನರಿಗೆ ಅನುಕೂಲ ಮಾಡಿಕೊಡೋದಲ್ಲದೆ, ಸಮಯ ಉಳಿಸುತ್ತೆ ಮತ್ತು ಟೋಲ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ದೊಡ್ಡ ಆದಾಯವನ್ನೂ ತರುತ್ತೆ. ಮುಂಬೈ-ಪುಣೆ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇ ಭಾರತದಲ್ಲೇ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಲಾಭದಾಯಕ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇ ಆಗಿದೆ. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2024 ರಲ್ಲಿ, ಇದು ₹163 ಕೋಟಿ ಟೋಲ್ ಕಲೆಕ್ಷನ್ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದೆ, ಇದು ಬೇರೆಲ್ಲಾ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇಗಳಿಗಿಂತ ಜಾಸ್ತಿ.

ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ಮತ್ತು ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದೆ, 2025 ರ ಬಜೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಇದಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಚಿಕ್ಕ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿ, ದೇಶದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಮುಖ್ಯ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇಗಳಿವೆ. ಈ ರಸ್ತೆಗಳು ದೇಶದ ಅನೇಕ ನಗರಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಲಾಭದಾಯಕ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇ ಯಾವುದು ಗೊತ್ತಾ? ಇದು ಸರ್ಕಾರದ ಆದಾಯಕ್ಕೆ ದೊಡ್ಡ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಈ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇ ಎರಡು ನಗರಗಳ ನಡುವೆ ಪ್ರತಿದಿನ ಪ್ರಯಾಣಿಸುವವರ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ. ಈ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು ₹16,300 ಕೋಟಿ ಖರ್ಚಾಗಿದೆ.

ಈ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇ ನವಿ ಮುಂಬೈನ ಕಲಾಂಬೋಲಿಯಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ಪುಣೆಯ ಕಿವಳೆಯಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು NHAI ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ರಾಜ್ಯ ರಸ್ತೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ನಿಗಮ (MSRDC) ನಿರ್ಮಿಸಿದೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇಯ ಎರಡೂ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರು ಲೇನ್‌ಗಳ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಸರ್ವಿಸ್ ರಸ್ತೆಗಳನ್ನು ಹಾಕಲಾಗಿದೆ.

2002 ರಲ್ಲಿ, ಆಗಿನ ಪ್ರಧಾನಿ ಅಟಲ್ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ ಅವರು ಮುಂಬೈ-ಪುಣೆ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಚಾಲನೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ಈ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇ ಮುಂಬೈ ಮತ್ತು ಪುಣೆ ನಗರಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ, ಪ್ರಯಾಣಿಕರಿಗೆ ಪ್ರಯಾಣದ ಸಮಯವನ್ನು ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಉಳಿಸುತ್ತದೆ.

ಮುಂಬೈ-ಪುಣೆ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇ ದೇಶದ ಅತ್ಯಂತ ದುಬಾರಿ ಮತ್ತು ಶ್ರೀಮಂತ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇ ಆಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಹಳೆಯ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಣಕಾಸು ರಾಜಧಾನಿ ಮುಂಬೈಯನ್ನು ಪುಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಈ ರಸ್ತೆ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಆರು ಲೇನ್‌ಗಳ ರಸ್ತೆಯಾಗಿದೆ.

IRB ಇನ್ಫ್ರಾ ಟ್ರಸ್ಟ್ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ ದತ್ತಾಂಶದ ಪ್ರಕಾರ, ಡಿಸೆಂಬರ್ 2024 ರಲ್ಲಿ ಮುಂಬೈ-ಪುಣೆ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇ ಟೋಲ್ ಸಂಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಟೋಲ್ ಸಂಗ್ರಹವು ₹580 ಕೋಟಿ ಆಗಿತ್ತು, ಇದರಲ್ಲಿ ಮುಂಬೈ-ಪುಣೆ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇ ₹163 ಕೋಟಿ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದೆ, ಇದು ಯಾವುದೇ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇಗಿಂತ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು. ಇದಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, ಡಿಸೆಂಬರ್ 2023 ರಲ್ಲಿ ಟೋಲ್ ಸಂಗ್ರಹವು ₹158.4 ಕೋಟಿ ಆಗಿತ್ತು.

ಈ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇ ಸುಮಾರು 94.5 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಉದ್ದವಿದೆ ಆದರೆ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆದಾಯವನ್ನು ತರುತ್ತದೆ. ಡಿಸೆಂಬರ್ 2024 ರಲ್ಲಿ, ಅಹಮದಾಬಾದ್-ವಡೋದರಾ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇ ಮತ್ತು NH48 ಒಟ್ಟಾಗಿ ಟೋಲ್ ತೆರಿಗೆಗಳ ಮೂಲಕ ₹70.7 ಕೋಟಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿವೆ. ತೆಲುಗು ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಹೈದರಾಬಾದ್, ವಿಜಯವಾಡ ಮತ್ತು ವಿಶಾಖಪಟ್ಟಣಂ ಅನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇಗಳು ಇದ್ದರೂ, ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುವ ಆದಾಯವು ಅಷ್ಟೊಂದು ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿಲ್ಲ.