ಔಪಚಾರಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಅಥವಾ ಪದವಿಗಳನ್ನು ಪಡೆಯದೇ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಸಾಧನೆಗೈದವರಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಸಾಧನೆಗೆ ಜಗತ್ತೇ ತಲೆಬಾಗಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅಂತಹ ಹಲವಾರು ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಗಳನ್ನು ನಾವು ನೋಡುತ್ತೇವೆ. ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಪೂರೈಸಿ, ಪದವಿ ಪಡೆದು, ಉತ್ತಮ ಅಂಕಗಳನ್ನು ಪಡೆದವರು ಸಾಧನೆ ಮಾಡಬಹುದು, ಮಾಡದೇ ಇರಬಹುದು. ಹಾಗೇನೆ, ಬೇರೆ ಬೇರೆ ರಂಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದವರು ಪದವಿಗಳನ್ನು ಅಥವಾ ಉತ್ತಮ ಅಂಕಗಳನ್ನು ಪಡೆದವರೇ ಆಗಬೇಕೆಂದಿಲ್ಲ. ವಿಜ್ಞಾನ-ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವಾಗಿರಲಿ, ಕಲೆ, ವಾಣಿಜ್ಯ-ವ್ಯವಹಾರವಾಗಿರಲಿ ಅಥವಾ ರಾಜಕೀಯವಾಗಿರಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ಸಾಧಕರು ಕಾಣಸಿಗುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲ ಉದಾಹರಣೆ ಇಲ್ಲಿದೆ..