ನ್ಯಾಯಾಂಗ ನೇಮಕಾತಿಗೆ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ವಕೀಲಿ ವೃತ್ತಿ ಕಡ್ಡಾಯ: ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್

ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಸೇವೆಗೆ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಕಡ್ಡಾಯ ವಕೀಲಿ ಅನುಭವ ಬೇಕೆಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದೆ. ಸಿವಿಲ್ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶ ಹುದ್ದೆಗೆ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸುವವರು ಈ ಅನುಭವ ಹೊಂದಿರಬೇಕು. ಹತ್ತು ವರ್ಷ ಅನುಭವಿ ವಕೀಲರಿಂದ ಇದನ್ನು ದೃಢೀಕರಿಸಬೇಕು. ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ ಗುಮಾಸ್ತ ಅನುಭವವನ್ನೂ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನೇಮಕಾತಿ ಪೂರ್ವ ಒಂದು ವರ್ಷ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಈ ನಿಯಮ ಪ್ರಸ್ತುತ ನೇಮಕಾತಿಗಳಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ.

ನವದೆಹಲಿ (ಮೇ.20): ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಇಂದು ಮಹತ್ವದ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ, ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಸೇವೆಗೆ ಸೇರಲು ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯು ಕನಿಷ್ಠ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ವಕೀಲಿ ವೃತ್ತಿಯ ಅನುಭವವನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು ಎಂದು ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದೆ. ಭಾರತದ ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ (ಸಿಜೆಐ) ಬಿ.ಆರ್. ಗವಾಯಿ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳಾದ ಎ.ಜಿ. ಮಸಿಹ್ ಮತ್ತು ಕೆ. ವಿನೋದ್ ಚಂದ್ರನ್ ಅವರ ಪೀಠವು ಇಂದು ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಈ ತೀರ್ಪನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು.

"ಸಿವಿಲ್ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ (ಜೂನಿಯರ್ ವಿಭಾಗ) ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಹಾಜರಾಗಲು ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಕನಿಷ್ಠ ಅಭ್ಯಾಸದ ಅವಶ್ಯಕತೆಯನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಾವು ಭಾವಿಸುತ್ತೇವೆ .... ಸಿವಿಲ್ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ (ಜೂನಿಯರ್ ವಿಭಾಗ) ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಹಾಜರಾಗುವ ಯಾವುದೇ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯು ಕನಿಷ್ಠ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ವಕೀಲಿ ವೃತ್ತಿ ಮಾಡಿದ ಅನುಭವ ಹೊಂದಿರಬೇಕು ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಎಲ್ಲಾ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು ನಿಯಮಗಳನ್ನು ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡಬೇಕು. ಇದನ್ನು ಬಾರ್‌ನಲ್ಲಿ 10 ವರ್ಷಗಳ ಅನುಭವ ಹೊಂದಿರುವ ವಕೀಲರು ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಅನುಮೋದಿಸಬೇಕು. ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರಿಗೆ ಕಾನೂನು ಗುಮಾಸ್ತರಾಗಿ ಅನುಭವವನ್ನು ಸಹ ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಎಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರು (ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಸೇವೆಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುವವರು) ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ ವಹಿಸುವ ಮೊದಲು ಒಂದು ವರ್ಷದ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಬೇಕು" ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಆದೇಶ ನೀಡಿದೆ.

ಆದರೆ, ಈ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ನೇಮಕಾತಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ. "ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ಗಳು ಈಗಾಗಲೇ ಸಿವಿಲ್ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ (ಕಿರಿಯ ವಿಭಾಗ) ನೇಮಕಾತಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿರುವಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಠ ಅನುಭವದ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಅನ್ವಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಮುಂದಿನ ನೇಮಕಾತಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾದಾಗ ಮಾತ್ರ ಇದು ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ" ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿದೆ.

ಹೊಸ ಕಾನೂನು ಪದವೀಧರರನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸುವುದರಿಂದ ಬಹಳಷ್ಟು ಸಮಸ್ಯೆಗಳಾಗಿವೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದೆ. ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ವಹಿಸಲಾಗಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಅನನುಭವಿ ಕಾನೂನು ಪದವೀಧರರು ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ಸಜ್ಜಾಗಿಲ್ಲದಿರಬಹುದು ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಸೂಚಿಸಿದೆ.

"ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ಸೇವೆಗೆ ಸೇರಿದ ದಿನದಿಂದಲೇ ಜೀವನ, ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ಆಸ್ತಿ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪುಸ್ತಕಗಳ ಜ್ಞಾನದಿಂದ ಮಾತ್ರ ಉತ್ತರಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಹಿರಿಯರಿಗೆ (ಕಾನೂನು ಅಭ್ಯಾಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ) ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ, ನ್ಯಾಯಾಲಯವನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಉತ್ತರಿಸಬಹುದು. ಹೀಗಾಗಿ, (ನ್ಯಾಯಾಂಗ) ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಮೊದಲು (ವಕೀಲರಾಗಿ) ಕೆಲವು ಸೇವೆಯನ್ನು ಪುನಃ ಪರಿಚಯಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಎಂದು ನಾವು ಒಪ್ಪುತ್ತೇವೆ" ಎಂದು ಅದು ಹೇಳಿದೆ.

ಕಾನೂನು ಪದವೀಧರರು ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ದಾಖಲಾತಿಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ದಿನಾಂಕದಿಂದ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾನೂನು ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಎಣಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ವಕೀಲರು ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಬಾರ್ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ (AIBE) ಉತ್ತೀರ್ಣರಾದ ದಿನಾಂಕದಿಂದ ಅಲ್ಲ ಎಂದು ಅದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ.

"ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ನೋಂದಣಿ ಆದಾಗಲೇ ಅನುಭವವನ್ನು ಎಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಏಕೆಂದರೆ AIBE ವಿಭಿನ್ನ ಸಮಯಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ" ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿದೆ. ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯು ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾನೂನು ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾನೆಯೇ ಅಥವಾ ಇಲ್ಲವೇ ಎಂಬುದನ್ನು ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ವಕೀಲರಾಗಿ ಅನುಭವ ಹೊಂದಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಬೇಕು ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಮತ್ತಷ್ಟು ಹೇಳಿದೆ. ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರಿಗೆ ಕಾನೂನು ಗುಮಾಸ್ತರಾಗಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯ ಅನುಭವವನ್ನು ಸಹ ಕಾನೂನು ಅಭ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಎಣಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಅದು ಹೇಳಿದೆ.

ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ಹೈಕೋರ್ಟ್ 2002 ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಸೇವಾ ನಿಯಮಗಳಿಗೆ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಪರಿಚಯಿಸಿದ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷಿ ಸಿವಿಲ್ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರಿಗೆ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಕಡ್ಡಾಯ ಕಾನೂನು ಅಭ್ಯಾಸದ ಅವಶ್ಯಕತೆಯನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸುವ ಹಲವಾರು ಅರ್ಜಿಗಳಿಂದ ಈ ಪ್ರಕರಣ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು. ಇತರ ವಿವಿಧ ರಾಜ್ಯಗಳು ತರುವಾಯ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡ ಈ ನಿಯಮವು, ಪ್ರವೇಶ ಮಟ್ಟದ ಸಿವಿಲ್ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶ (ಕಿರಿಯ ವಿಭಾಗ) ಹುದ್ದೆಗಳಿಗೆ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಸೇವಾ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಿಗೆ ಹಾಜರಾಗುವ ಮೊದಲು ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವ ವಕೀಲರಾಗಿ ಕನಿಷ್ಠ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಅನುಭವವನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು ಎಂದು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸಿತು. ನ್ಯಾಯಾಂಗಕ್ಕೆ ನೇಮಕಗೊಂಡವರು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಕಾನೂನು ಕೌಶಲ್ಯಗಳ ಮೂಲಭೂತ ತಿಳುವಳಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಈ ನಿಯಮವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು.