ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಶಿವನ ದೇವಾಲಯವು ಮನ್ಸೆಹ್ರಾ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಚಿಟ್ಟಿ ಗಟ್ಟಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿದೆ.ಇಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಅವಕಾಶವಿದೆ.
ಪಾಕಿಸ್ತಾನವು ಕೆಲವು ಅತ್ಯಂತ ಪವಿತ್ರ ಮತ್ತು ಪೂಜ್ಯ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯವು ದಯನೀಯ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿದೆ ವಿಧ್ವಂಸಕರವಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಕೆಲವು ದೇವಾಲಯವು ಕಾಣಲು ಸಿಗುತ್ತದೆ.ದೇಶ ವಿಭಜನೆಯಾಗುವ ಮೊದಲು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂಗಳು ಮತ್ತು ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ತುಂಬಾ ಹೆಚ್ಚಿತ್ತು. ಆದರೆ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಮೂಲಭೂತವಾದದಿಂದಾಗಿ ಹಿಂದೂಗಳ ವಲಸೆ ಮುಂದುವರೆದಿದೆ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತವು ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಗಮನ ಹರಿಸಲಿಲ್ಲ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಕೆಲವೇ ದೇವಾಲಯಗಳು ಉಳಿದಿವೆ.
ಏಷ್ಯಾದ ಅತ್ಯಂತ ಪುರಾತನ ಶಿವ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಚಿಟ್ಟಿ ಗಟ್ಟಿ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಖೈಬರ್ ಪಖ್ತುಂಖ್ವಾ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಮನ್ಸೆಹ್ರಾದಿಂದ 15 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.ಈ ದೇವಾಲಯವು ಮೂರು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಿನ ಶಿವಲಿಂಗವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂಗಳ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯ ಕಾರಣದಿಂದ ಮುಚ್ಚಲಾಗಿದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂಗಳ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಬೀಗ ಹಾಕಿರುವುದನ್ನು ವರ್ಷದ ಬಹುಪಾಲು ನೋಡಿದರೂ, ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಪೂಜ್ಯ ತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.
undefined
ಮಹಾ ಶಿವರಾತ್ರಿಯಂದು ವಾರ್ಷಿಕ ಉತ್ಸವವನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಶಿವಲಿಂಗವು ಸ್ವಯಂ ಭೂ ಆಗಿದೆ, ಅಂದರೆ ಅದು ಸ್ವಯಂ-ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ ಮಾನವರಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿಲ್ಲ. ಹೊರಗಿನಿಂದ ಮೊದಲ ನೋಟದಲ್ಲಿ, ದೇವಾಲಯವು ಅದರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಶೈಲಿಯಿಂದಾಗಿ ಮಸೀದಿಯನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಹಿಂದೂಗಳು ಭೇಟಿ ನೀಡಿದಾಗ ಮಾತ್ರ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ತೆರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಯಾರಾದರೂ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಅನುಮತಿಸುವ ಮೊದಲು ಗುರುತಿನ ಪರಿಶೀಲನೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
1830 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಜಮ್ಮುವಿನ ರಾಜನು ಭಕ್ತಿಯ ಕಾರ್ಯವಾಗಿ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಿದನು. ವಿಭಜನೆಯ ನಂತರ, ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಕೈಬಿಡಲಾಯಿತು ಮತ್ತು 1948 ರಲ್ಲಿ ಮುಚ್ಚಲಾಯಿತು. ದೇವಾಲಯವನ್ನು 1998 ರಲ್ಲಿ ಪುನಃ ತೆರೆಯಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂಗಳಿಂದ ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಆದರೆ, ದೇವಾಲಯದ ಸುತ್ತ ಮೂಲಭೂತ ಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಲು ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಯಾವುದೇ ಸಹಾಯವಿಲ್ಲದೆ ದೇವಾಲಯ ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ದೇವಸ್ಥಾನ ಕೂಡ ವಿವಾದಿತ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿದೆ.
ಇನ್ನು ಹಿಂಗೋಲ್ ಮಾತಾ ದೇವಾಲಯವು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಬಲೂಚಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಹಿಂಗೋಲ್ ನದಿ ಮತ್ತು ಹಿಂಗೋಲ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನದ ನಡುವೆ ಇದೆ. ಸತಿ ಮಾತೆಯ ಮರಣದ ನಂತರ, ಶಿವನ ತಾಂಡವದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಾತಾ ಸತಿಯ ತಲೆಯು ಈ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಬಿದ್ದಿತ್ತು. ಇದನ್ನು ಹಿಂಗ್ಲಾಜ್ ಮಾತಾ ದೇವಾಲಯ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಮುಸ್ಲಿಮರೂ ಇದನ್ನು ಹಜ್ ಎಂದು ನೋಡುತ್ತಾರೆ.