ನಷ್ಟದಲ್ಲಿರುವ ಡಿಸ್ಕಾಮ್‌ ಪಾರುಮಾಡಲು ಮೋದಿ ಸರ್ಕಾರದ 1.05 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿಯ ಷರತ್ತುಬದ್ಧ ಬೇಲ್‌ಔಟ್‌ ಪ್ಲ್ಯಾನ್‌?

Modi Govts ₹1.05 Lakh Cr Bailout Plan for Discoms ಸಾಲದ ಸುಳಿಯಲ್ಲಿರುವ ರಾಜ್ಯ ವಿದ್ಯುತ್ ವಿತರಣಾ ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು 1 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂ.ಗೂ ಅಧಿಕ ಮೊತ್ತದ ಬೃಹತ್ ಬೇಲ್ಔಟ್ ಪ್ಯಾಕೇಜ್ ಯೋಜಿಸುತ್ತಿದೆ. 

ನವದೆಹಲಿ (ಅ.29): ಸಂಕಷ್ಟದಲ್ಲಿರುವ ರಾಜ್ಯ ವಿದ್ಯುತ್ ವಿತರಣಾ ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ಭಾರತವು ಒಂದು ಟ್ರಿಲಿಯನ್ ರೂಪಾಯಿಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ (1.05 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನ) ಬೃಹತ್ ಬೇಲ್ಔಟ್ ಅನ್ನು ಯೋಜಿಸಿದೆ. ಈ ಹಣವನ್ನು ಪಡೆಯಲು, ರಾಜ್ಯಗಳು ತಮ್ಮ ವಿದ್ಯುತ್ ಪ್ರಸರಣ ಕಂಪನಿಗಳನ್ನು ಖಾಸಗೀಕರಣಗೊಳಿಸಬೇಕು ಅಥವಾ ಅವುಗಳನ್ನು ಷೇರು ವಿನಿಮಯ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಬೇಕು. ಈ ಸುಧಾರಣಾ ಕ್ರಮವು ವಿದ್ಯುತ್ ವಲಯದಲ್ಲಿನ ಅಸಮರ್ಥತೆಯನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮುಂದಿನ ಬಜೆಟ್‌ ವೇಳೆ ಇದು ಘೋಷಣೆಯಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ.

ಸಾಲದ ಹೊರೆಯಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವ ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ವಿದ್ಯುತ್ ವಿತರಣಾ ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ 1 ಟ್ರಿಲಿಯನ್ ರೂಪಾಯಿಗಳಿಗಿಂತ ($12 ಬಿಲಿಯನ್-1.05 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ) ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೇಲ್‌ಔಟ್ ನೀಡುವ ಬಗ್ಗೆ ಮೋದಿ ಸರ್ಕಾರ ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ರಾಯಿಟರ್ಸ್‌ ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ.

ಬೇಲ್‌ಔಟ್‌ ಪ್ಯಾಕೇಜ್‌ಗಾಗಿ ಕಂಪನಿಗಳು ಏನು ಮಾಡಬೇಕು?

ಬೇಲ್‌ಔಟ್ ನಿಧಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲು, ರಾಜ್ಯಗಳು ತಮ್ಮ ವಿದ್ಯುತ್ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಖಾಸಗೀಕರಣಗೊಳಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣಾ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ವರ್ಗಾಯಿಸಬೇಕು. ಇದು ಸಾಧ್ಯವಾಗದೇ ಇದ್ದಲ್ಲಿ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ತಾವು ಇರಿಸಿಕೊಂಡು ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಸ್ಟಾಕ್ ಎಕ್ಸ್‌ಚೇಂಜ್‌ನಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಮೂವರು ಸರ್ಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ವಿದ್ಯುತ್ ಸಚಿವಾಲಯ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ದಾಖಲೆ ತಿಳಿಸಿದೆ.

ಮೋದಿಯ ಅತ್ಯಂತ ಕಠಿಣ ಸುಧಾರಣಾ ಕ್ರಮ

ಭಾರತದ ಇಂಧನ ಸರಪಳಿಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ದುರ್ಬಲ ಕೊಂಡಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾದ, ದೀರ್ಘಕಾಲದಿಂದ ಅಸಮರ್ಥವಾಗಿರುವ ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ವಿದ್ಯುತ್ ವಿತರಣಾ ಕಂಪನಿಗಳನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಲು ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿಯವರು ಕೈಗೊಂಡ ಅತ್ಯಂತ ಕಠಿಣ ಸುಧಾರಣಾ ಕ್ರಮ ಇದಾಗಿದೆ. ಇಂಧನ ಸಚಿವಾಲಯ ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವಾಲಯವು ಬೇಲ್‌ಔಟ್‌ನ ಅಂತಿಮ ವಿವರಗಳನ್ನು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತಿದ್ದು, ಫೆಬ್ರವರಿ ಬಜೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಘೋಷಣೆಯಾಗುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ ಎಂದು ಸರ್ಕಾರದ ಎರಡು ಮೂಲಗಳು ತಿಳಿಸಿವೆ.

ರಾಜ್ಯ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಪ್ರಸರಣಾ ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ಇರುವ ಮಾರ್ಗವೇನು?

ಈ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ, ರಾಜ್ಯದ ಒಟ್ಟು ವಿದ್ಯುತ್ ಬಳಕೆಯ ಕನಿಷ್ಠ 20% ಅನ್ನು ಖಾಸಗಿ ಕಂಪನಿಗಳು ಪೂರೈಸಬೇಕು ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಗಳು ರಿಟೇಲ್‌ ವ್ಯಾಪಾರಿಯ ಸಾಲದ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ಭರಿಸಬೇಕು ಎಂದು ವಿದ್ಯುತ್ ಸಚಿವಾಲಯದ ಪ್ರಸ್ತುತಿಯಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಾಗೆ ಮಾಡಲು ರಾಜ್ಯಗಳು ಎರಡು ಆಯ್ಕೆಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಸಾಲವನ್ನು ತೀರಿಸಲು ಸಾಲಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ತಮ್ಮ ವಿತರಣಾ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ಖಾಸಗೀಕರಣಗೊಳಿಸಲು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಬಹುದು.

ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ, ರಾಜ್ಯಗಳು ಹೊಸ ವಿತರಣಾ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ರಚಿಸಬಹುದು, 51% ಈಕ್ವಿಟಿಯನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಬಹುದು, ಇದು ಖಾಸಗೀಕರಣಗೊಂಡ ಕಂಪನಿಯ ಸಾಲಕ್ಕೆ 50 ವರ್ಷಗಳ ಬಡ್ಡಿರಹಿತ ಸಾಲವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಮತ್ತು ಐದು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಕಡಿಮೆ ಬಡ್ಡಿದರದ ಫೆಡರಲ್ ಸಾಲಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪ್ರಸ್ತುತಿ ತೋರಿಸಿದೆ.

ಎರಡನೆಯ ಆಯ್ಕೆಯು ರಾಜ್ಯಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ವಿದ್ಯುತ್ ವಿತರಣಾ ಕಂಪನಿಯ ಷೇರುಗಳ 26% ವರೆಗೆ ಖಾಸಗೀಕರಣಗೊಳಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ, ಇದಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಫೆಡರಲ್ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಕಡಿಮೆ ಬಡ್ಡಿದರದ ಸಾಲಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು ಎಂದು ಅದು ತೋರಿಸಿದೆ.

ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ, ಖಾಸಗೀಕರಣದ ಮೂಲಕ ನಿರ್ವಹಣಾ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ವರ್ಗಾಯಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸದ ರಾಜ್ಯಗಳು ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಒಳಗೆ ಮಾನ್ಯತೆ ಪಡೆದ ಷೇರು ವಿನಿಮಯ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಕಂಪನಿಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಬೇಕು. ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವ ರಾಜ್ಯಗಳು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆಗಾಗಿ ಫೆಡರಲ್ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಕಡಿಮೆ ಬಡ್ಡಿದರದ ಸಾಲಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತವೆ ಎಂದು ದಾಖಲೆಯಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಸಾಲ ಹಾಗೂ ನಷ್ಟಗಳು

ಮಾರ್ಚ್ 2024 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ರಾಜ್ಯ ವಿದ್ಯುತ್ ಚಿಲ್ಲರೆ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು 7.08 ಟ್ರಿಲಿಯನ್ ರೂಪಾಯಿ ($80.6 ಬಿಲಿಯನ್) ನಷ್ಟವನ್ನು ಮತ್ತು 7.42 ಟ್ರಿಲಿಯನ್ ರೂಪಾಯಿ ($84.4 ಬಿಲಿಯನ್) ಬಾಕಿ ಸಾಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ದಾಖಲೆ ತೋರಿಸಿದೆ. ಎರಡು ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಶತಕೋಟಿ ಡಾಲರ್‌ಗಳಷ್ಟು ಮೌಲ್ಯದ ಮೂರು ಫೆಡರಲ್ ಬೇಲ್‌ಔಟ್‌ಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ವಿದ್ಯುತ್ ವಿತರಕರು ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಸಂಕಷ್ಟದಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ, ಆಳವಾದ ಸಬ್ಸಿಡಿ ಸುಂಕಗಳಿಂದಾಗಿ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಮರುಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ.

ಖಾಸಗಿ ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ರಾಜ್ಯ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಪ್ರಸರಣ ಕಂಪನಿಯ ಪಾಲು

ಅದಾನಿ ಪವರ್, ರಿಲಯನ್ಸ್ ಪವರ್, ಟಾಟಾ ಪವರ್, ಸಿಇಎಸ್‌ಸಿ ಮತ್ತು ಟೊರೆಂಟ್ ಪವರ್‌ನಂತಹ ಖಾಸಗಿ ಕಂಪನಿಗಳು ಸುಧಾರಣೆಗಳಿಂದ ಲಾಭ ಪಡೆಯುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಅವು ರಾಜ್ಯ ಕಂಪನಿಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಲನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. ಭಾರತದ ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ವಿದ್ಯುತ್ ವಿತರಣಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಖಾಸಗೀಕರಣಗೊಳಿಸುವ ಹಿಂದಿನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ನೌಕರರು ಮತ್ತು ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷಗಳಿಂದ ಪ್ರತಿರೋಧವನ್ನು ಎದುರಿಸಿವೆ, ಇದು ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಿತ್ತು.

"ಹಲವು ವಿದ್ಯುತ್ ವಿತರಣಾ ಕಂಪನಿಗಳ ಹಣಕಾಸು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಮಾಪನಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಖಾಸಗೀಕರಣವು ಬಹಳ ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಈ ಕ್ರಮವು ಕೆಲವು ಪ್ರತಿರೋಧವನ್ನು ಎದುರಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಬಲವಾದ ರಾಜಕೀಯ ಇಚ್ಛಾಶಕ್ತಿಯ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ" ಎಂದು ಅರೋರಾ ಎನರ್ಜಿಯ ಭಾರತದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ದೇಬಬ್ರತ್ ಘೋಷ್ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ರಾಷ್ಟ್ರ ರಾಜಧಾನಿ ದೆಹಲಿ ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು ಗುಜರಾತ್‌ನಂತಹ ಕೈಗಾರಿಕಾ ರಾಜ್ಯಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಕೆಲವೇ ಕೆಲವು ವಿತರಣಾ ವಲಯಗಳು ಖಾಸಗೀಕರಣಗೊಂಡಿವೆ. ಮುಂದಿನ ಸಂಸತ್ತಿನ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಖಾಸಗಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡಲು ಕಾನೂನನ್ನು ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡುವ ಬಗ್ಗೆ ಸರ್ಕಾರ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ.