ಮಹಾಕುಂಭದ ಪವಿತ್ರ ಜಲ ನಿಜಕ್ಕೂ ಕಲುಷಿತವೇ? ವರದಿ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು

ಮಹಾಕುಂಭದಲ್ಲಿ ಗಂಗಾ ಜಲದ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಎದ್ದಿರುವ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಕೇಂದ್ರ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿಯ ವರದಿಯನ್ನು ಅಪೂರ್ಣ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಅಗತ್ಯ ಅಂಶಗಳ ಉಲ್ಲೇಖವಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಗಂಗಾ ಜಲವು ಸ್ನಾನಕ್ಕೆ ಯೋಗ್ಯವಾಗಿದೆ ಎಂದು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.

ಪ್ರಯಾಗ್‌ರಾಜ್ : ಮಹಾಕುಂಭದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕಡೆ ದೇಶ-ವಿದೇಶಗಳ ಕೋಟ್ಯಂತರ ಭಕ್ತರು ಪ್ರತಿದಿನ ತ್ರಿವೇಣಿ ಸಂಗಮದ ಪವಿತ್ರ ಜಲದಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ ಧನ್ಯರಾಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಬಂದ ಕೇಂದ್ರ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿಯ ವರದಿಯು ಜನರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಅನುಮಾನ ಮೂಡಿಸಿತ್ತು. ಈ ಅನುಮಾನವನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು, ದೇಶದ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಗಂಗಾ ಜಲದಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡುವ ಬಗ್ಗೆ ಬಂದ ವರದಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುತ್ತಾ, ಒಂದು ಕಡೆ ಅದನ್ನು ಅಪೂರ್ಣ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ ವರದಿಯ ಭಾಗಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಾಗಿ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುವ ಅನುಮಾನ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ನೈಟ್ರೇಟ್ ಮತ್ತು ಫಾಸ್ಫೇಟ್‌ನಂತಹ ಅಂಶಗಳನ್ನು ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿಲ್ಲ, ಇದು ವರದಿಯನ್ನು ಅಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ಈ ವರದಿಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಗಂಗಾ ಜಲದ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸುವುದು ಸರಿಯಲ್ಲ. ಸಂಗಮದ ನೀರು ಸ್ನಾನಕ್ಕೆ ಯೋಗ್ಯವಾಗಿದೆ ಎಂದು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ಶುಕ್ರವಾರ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನ ಶಾಲೆಯ ಸಹಾಯಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ಡಾ. ಅಮಿತ್ ಕುಮಾರ್ ಮಿಶ್ರಾ, ಅಲಹಾಬಾದ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನ ಕೇಂದ್ರದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ಉಮೇಶ್ ಕುಮಾರ್ ಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಬಿಹಾರ ಕೇಂದ್ರೀಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸಹ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ಆರ್.ಕೆ. ರಂಜನ್ ಅವರು ಒಮ್ಮತದ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ, ಈಗಿನ ವರದಿಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೂ ಗಂಗಾ ಜಲವು ಕ್ಷಾರೀಯವಾಗಿದೆ, ಇದು ಆರೋಗ್ಯಕರ ಜಲಚರಕ್ಕೆ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಕರಗಿರುವ ಆಮ್ಲಜನಕದ ಪ್ರಮಾಣದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ಇದನ್ನು ಸ್ನಾನಕ್ಕೆ ಯೋಗ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಪ್ರಯಾಗ್‌ರಾಜ್‌ನ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಕೋಲಿಫಾರ್ಮ್ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾ ಇರುವುದು ಹೊಸತೇನಲ್ಲ. ಪ್ರಯಾಗ್‌ರಾಜ್‌ನ ನೀರಿನಲ್ಲಿರುವ ಮಲ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾದ ಕಲುಷಿತ ವರದಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನ ಶಾಲೆಯ ಸಹಾಯಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ಡಾ. ಅಮಿತ್ ಕುಮಾರ್ ಮಿಶ್ರಾ ಅವರು ನಮಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಡೇಟಾ ಸೆಟ್‌ಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಮಹಾಕುಂಭದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಜನರು ಸ್ನಾನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ನೀವು ಕೋಲಿಫಾರ್ಮ್ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡಿದರೆ, ಇದು ಹೊಸ ವಿಷಯವೇನಲ್ಲ. ಅವರ ಪ್ರಕಾರ, ನೀವು ಅಮೃತ ಸ್ನಾನದ ಉತ್ತುಂಗದ ಡೇಟಾವನ್ನು ನೋಡಿದರೆ, ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇ.ಕೋಲಿ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾ ಗರಿಷ್ಠ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ ಎಂದು ನೀವು ಕಾಣಬಹುದು. ಆದ್ದರಿಂದ, ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ನಮಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಡೇಟಾ ಸೆಟ್‌ಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಾನು ಹೇಳುತ್ತೇನೆ. ನಮಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ನಿಯತಾಂಕಗಳು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣಾ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪ್ರವಾಹದ ಕೆಳಗೆ. ಸ್ನಾನದ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ, ಪ್ರತಿ ಲೀಟರ್‌ಗೆ 3 ಮೈಕ್ರೋಗ್ರಾಂ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ನೀರು ಸ್ನಾನ ಮಾಡಲು ಯೋಗ್ಯವಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಾವು ಹೇಳಬಹುದು. ಆದರೆ ನೀವು ಸಂಗಮ ಘಾಟ್‌ನ ಡೇಟಾದಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ನೋಡಿದರೆ, ಅದು 3 ರ ಆಸುಪಾಸಿನಲ್ಲಿ ಏರಿಳಿತಗೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ನೀವು ಕಾಣಬಹುದು. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ, ಅದು 4, 4.5 ಆಗುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ನಾವು ನೋಡುವ ಕರಗಿದ ಆಮ್ಲಜನಕದ ಮಟ್ಟವು ಬಹಳ ಆರೋಗ್ಯಕರ ಜಲಚರಕ್ಕೆ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಾನು ಹೇಳುತ್ತೇನೆ ಮತ್ತು ನೀವು ಪಿಹೆಚ್ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ನೋಡಿದರೆ, ಅವೆಲ್ಲವೂ ಕ್ಷಾರೀಯ ನೀರಾಗಿವೆ, ಅದು ಒಳ್ಳೆಯದು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಡೇಟಾ ಪೂರ್ಣವಾಗಿಲ್ಲ, ನೈಟ್ರೇಟ್ ಮತ್ತು ಫಾಸ್ಫೇಟ್ ಉಲ್ಲೇಖವಿಲ್ಲ. ಪ್ರಯಾಗ್‌ರಾಜ್‌ನ ತ್ರಿವೇಣಿ ಸಂಗಮದಲ್ಲಿನ ನೀರಿನ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಬಗ್ಗೆ ಅಲಹಾಬಾದ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನ ಕೇಂದ್ರದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ಉಮೇಶ್ ಕುಮಾರ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರು ಕೆಲವು ದಿನಗಳ ಹಿಂದೆ ಕೇಂದ್ರ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿ (ಸಿಪಿಸಿಬಿ) ವರದಿಯನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿತ್ತು, ಅದರಲ್ಲಿ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮಲ ಕೋಲಿಫಾರ್ಮ್ (ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾ) ಹೆಚ್ಚಳದ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಸಿಪಿಸಿಬಿ ವರದಿಯ ಮೇಲೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಕೆಲಸ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ನಾನು ನಂಬುತ್ತೇನೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಅವರ ಬಳಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಡೇಟಾ ಇಲ್ಲ. ಅವರ ಪ್ರಕಾರ, ವರದಿಯಲ್ಲಿ ನೈಟ್ರೇಟ್ ಮತ್ತು ಫಾಸ್ಫೇಟ್ ಮಟ್ಟಗಳು ಕಾಣೆಯಾಗಿವೆ. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ವರದಿಯಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಿರುವಂತೆ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಕರಗಿರುವ ಆಮ್ಲಜನಕದ ಮಟ್ಟವು ಉತ್ತಮವಾಗಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ಈಗಿರುವ ಡೇಟಾದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ತ್ರಿವೇಣಿ ಸಂಗಮದ ನೀರು ಸ್ನಾನಕ್ಕೆ ಯೋಗ್ಯವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಬಹುದು.

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: ಜಾನಕಿಯ ತವರೂರಿನಿಂದ ಮಹಾಕುಂಭಕ್ಕೆ ಭಕ್ತರ ಸಾಗರ; ಏನಿದರ ವಿಶೇಷತೆ?

ಡೇಟಾದಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿದೆ, ‘ಸ್ನಾನಕ್ಕೆ ನೀರು ಯೋಗ್ಯವಲ್ಲ’ ಎಂದು ಹೇಳುವುದು ಆತುರದ ನಿರ್ಧಾರ. ಪ್ರಯಾಗ್‌ರಾಜ್‌ನ ಗಂಗಾಜಲದಲ್ಲಿ ಮಲ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾದ ಕಲುಷಿತ ವರದಿಯ ಬಗ್ಗೆ ದಕ್ಷಿಣ ಬಿಹಾರ ಕೇಂದ್ರೀಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸಹ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ಆರ್.ಕೆ. ರಂಜನ್ ಅವರು ಕೇಂದ್ರ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿಯ ಡೇಟಾದಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿದೆ. ನೀರು ಸ್ನಾನಕ್ಕೆ ಸುರಕ್ಷಿತವಲ್ಲ ಎಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸುವುದು ಆತುರದ ನಿರ್ಧಾರವಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಯಾಗ್‌ರಾಜ್‌ನ ನೀರು ಸ್ನಾನಕ್ಕೆ ಸುರಕ್ಷಿತವಲ್ಲ ಎಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಡೇಟಾ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ಗಢಮುಕ್ತೇಶ್ವರ, ಗಾಜಿಪುರ, ಬಕ್ಸರ್ ಮತ್ತು ಪಾಟ್ನಾ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಅವರ ಪ್ರಕಾರ, ಹೀಗಾಗಲು ಹಲವು ಕಾರಣಗಳಿರಬಹುದು. ಇದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಜನರು ಒಂದೇ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡುವುದು. ನೀರಿನ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಎಲ್ಲಿಂದ ಮತ್ತು ಯಾವಾಗ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು ಸಹ ಮುಖ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: ಮಹಾಕುಂಭ ಸನಾತನ ಧರ್ಮದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಇತಿಹಾಸದ ಹೆಮ್ಮೆ: ಯೋಗಿ ಆದಿತ್ಯನಾಥ್