2017ರಲ್ಲಿ ಸ್ವಚ್ಛಾತಾ ಕಾರ್ಮಿಕ ಕೆಲಸದ ವೇಳೆ ಸಾವು ಕಂಡಿದ್ದ ವೇಳೆ ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ ಏಕಸದಸ್ಯ ಪೀಠ ಆತನ ಪತ್ನಿಗೆ 30 ಲಕ್ಷ ಪರಿಹಾರ ನೀಡುವಂತೆ ದೆಹಲಿ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಸೂಚಿಸಿತ್ತು.
ನವದೆಹಲಿ (ಮೇ. 10): ಮ್ಯಾನ್‌ಹೋಲ್‌ ಕ್ಲೀನ್‌ ಮಾಡುವ ವೇಳೆ ಸ್ವಚ್ಛತಾ ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಾವು ಕಂಡಿದ್ದ. ಈತನ ಸಾವಿಗೆ ಪರಿಹಾರವಾಗಿ ಆತನ ಪತ್ನಿಗೆ 30 ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿ ಪರಿಹಾರ ನೀಡುವಂತೆ ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಿದ್ದ ಏಕಸದಸ್ಯ ಪೀಠದ ತೀರ್ಪಿನ ವಿರುದ್ಧ ದೆಹಲಿ ಸರ್ಕಾರು ಶುಕ್ರವಾರ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ ಮೊರೆ ಹೋಗಿದೆ. ದೆಹಲಿ ಸರ್ಕಾರದ ಸ್ಥಾಯಿ ವಕೀಲ ಸಂತೋಷ್ ಕುಮಾರ್ ತ್ರಿಪಾಠಿ ಹಂಗಾಮಿ ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಮನಮೋಹನ್ ನೇತೃತ್ವದ ಪೀಠಕ್ಕೆ, ಅಂದಿನ ಆದೇಶದ ಪ್ರಕಾರ ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಾವು ಕಂಡ ಅದೇ ತಿಂಗಳು ಆತನ ಪತ್ನಿಗೆ 10 ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿ ಪರಿಹಾರ ಹಣವನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಮ್ಯಾನುಯಲ್ ಸ್ಕ್ಯಾವೆಂಜಿಂಗ್ ಸಂತ್ರಸ್ತರ ಅವಲಂಬಿತರಿಗೆ ಪಾವತಿಸಬೇಕಾದ ಪರಿಹಾರವನ್ನು 30 ಲಕ್ಷಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಿದ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ತೀರ್ಪು ಅವರಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ವಕೀಲರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.
ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಮನ್ಮೀತ್ ಪಿಎಸ್ ಅರೋರಾ ಅವರನ್ನೊಳಗೊಂಡ ನ್ಯಾಯಪೀಠ, ಸರ್ಕಾರದ ಮೇಲ್ಮನವಿಯ ಮೇಲೆ ವಿಧವೆಗೆ ನೋಟಿಸ್ ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿದ್ದು, ಆದರೆ ಆರು ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಆಕೆಗೆ ವರ್ಧಿತ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಪಾವತಿಸುವಂತೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಸೂಚಿಸಿತು. ಪರಿಹಾರದ ಮೊತ್ತವು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಖಜಾನೆಯಿಂದ ಬರುವುದರಿಂದ, ಅನ್ವಯವಾಗುವ ಆದೇಶದ ಪ್ರಕಾರ ಪಾವತಿಯನ್ನು ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಕೊನೆ ಮಾಡಬೇಕು ಎಂದು ತ್ರಿಪಾಠಿ ವಾದಿಸಿದರು.
ನ್ಯಾಯಾಲಯವು, "ಈ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ನೀವು ಮೊತ್ತವನ್ನು ಪಾವತಿಸಿ, ನಂತರ ನಾವು ನೋಡುತ್ತೇವೆ. ಅವರ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ವಿವಾದಗಳಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಪೂರ್ವಾಗ್ರಹವಿಲ್ಲದೆ, ಆರು ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ವರ್ಧಿತ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಪಾವತಿಸಲು ಮೇಲ್ಮನವಿದಾರರಿಗೆ ನಿರ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿದೆ' ಎಂದು ಹೇಳಿತು. ಮಾನವ ಬಳಕೆಯ ಸ್ಕ್ಯಾವೆಂಜರ್‌ಗಳು ದೀರ್ಘಕಾಲದವರೆಗೆ ಅಮಾನವೀಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿ ಸಿಕ್ಕಿಬಿದ್ದಿರುವ ಬಂಧನದಲ್ಲಿ ಬದುಕುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ 2023 ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳಿಗೆ ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಮ್ಯಾನುಯಲ್ ಸ್ಕ್ಯಾವೆಂಜಿಂಗ್ ಅನ್ನು ನಿರ್ಮೂಲನೆ ಮಾಡುವಂತೆ ಸೂಚಿಸಿತ್ತು.
ಮ್ಯಾನ್ಯುವಲ್ ಸ್ಕ್ಯಾವೆಂಜಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ಜನರ ಅನುಕೂಲಕ್ಕಾಗಿ ಹಲವಾರು ನಿರ್ದೇಶನಗಳನ್ನು ರವಾನಿಸುವಾಗ, ಚರಂಡಿಗಳನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸುವಾಗ ಸಾವನ್ನಪ್ಪುವವರ ಕುಟುಂಬದವರಿಗೆ 30 ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ಪರಿಹಾರವಾಗಿ ನೀಡುವಂತೆ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಕೇಳಿದೆ.
ವೈದ್ಯರ ಸೂಚನೆ ಮೀರಿ, ಶುಗರ್ ಏರುವ ಆಹಾರವನ್ನು ಅರವಿಂದ್‌ ಕೇಜ್ರಿವಾಲ್‌ಗೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ: ಕೋರ್ಟ್
"ಒಳಚರಂಡಿ ಸಾವುಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಈ ಮೂಲಕ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ನಿರ್ದೇಶಿಸುತ್ತದೆ (ಹಿಂದಿನ ನಿಗದಿತ ಮೊತ್ತ, ಅಂದರೆ ರೂ. 10 ಲಕ್ಷಗಳು) 1993 ರಿಂದ ಅನ್ವಯವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಆ ಮೊತ್ತದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸಮಾನ ರೂ. 30 ಲಕ್ಷಗಳು. ಅಂದರೆ, ಕೇಂದ್ರ, ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶ ಅಥವಾ ರಾಜ್ಯದಿಂದ ಪಾವತಿಸಬೇಕಾದ ಮೊತ್ತವು 30 ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿ ಆಗಿರಲಿದೆ ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಹೇಳಿತ್ತು.
ಅರವಿಂದ ಕೇಜ್ರಿವಾಲ್‌ಗೆ ಮತ್ತೆ ಹಿನ್ನಡೆ; ಬಂಧನ ಎತ್ತಿಹಿಡಿದ ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌