ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆ ಇತಿಹಾಸ ಬದಲಿಸಿದ ಒಬ್ಬ ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರಯಾಣಿಕನ ಪತ್ರ!

ವಿಶ್ವದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ರೈಲ್ವೆ ಜಾಲಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆ ಪ್ರತಿದಿನ ಕೋಟ್ಯಂತರ ಪ್ರಯಾಣಿಕರನ್ನು ಅವರ ಗಮ್ಯಸ್ಥಾನಗಳಿಗೆ ಸಾಗಿಸುತ್ತದೆ. 170 ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸ ಹೊಂದಿರುವ ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯ ಚಿತ್ರಣವನ್ನೇ ಬದಲಿಸಿದ ಒಂದು ಹಾಸ್ಯ ಘಟನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ನಿಮಗೆಷ್ಟು ಜನರಿಗೆ ತಿಳಿದಿದೆ?   

ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಉದ್ಯೋಗ ನೀಡುವ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆ ಕೂಡ ಒಂದು. 170 ವರ್ಷಗಳ ಸುದೀರ್ಘ ಇತಿಹಾಸ ನಮ್ಮ ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಗೆ ಇದೆ. ಬ್ರಿಟಿಷರ ಕಾಲದಲ್ಲೇ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ರೈಲ್ವೆ ಸೇವೆಗಳು ಆರಂಭವಾದವು. ರೈಲುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸಲು ಜನರು ಮುಗಿಬೀಳಲು ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣ ಶೌಚಾಲಯಗಳು. ಇತರೆ ಪ್ರಯಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಈ ರೀತಿಯ ಸೌಲಭ್ಯ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ರೈಲುಗಳಲ್ಲಿ ಶೌಚಾಲಯಗಳೇ ಇರಲಿಲ್ಲ ಎಂಬ ವಿಷಯ ನಿಮಗೆ ತಿಳಿದಿದೆಯೇ? ಒಬ್ಬ ಪ್ರಯಾಣಿಕನಿಗೆ ಆದ ತೊಂದರೆ ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯನ್ನೇ ಬದಲಿಸಿತು. 

1909 ರಲ್ಲಿ ಓಖಿಲ್ ಚಂದ್ರ ಸೇನ್ ಎಂಬ ಪ್ರಯಾಣಿಕ ರೈಲಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಆಗ ಅವರಿಗೆ ತುರ್ತಾಗಿ ಶೌಚಾಲಯಕ್ಕೆ ಹೋಗಬೇಕಾಯಿತು. ಸಾಹಿಬ್‌ಗಂಜ್ ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ ರೈಲು ನಿಂತಾಗ ಅವರು ಶೌಚಾಲಯಕ್ಕೆ ಹೋದರು. ಆಗ ರೈಲು ಹೊರಟಿತು. ಕೈಯಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಬಾಟಲ್ ಹಿಡಿದು ಚಂದ್ರ ಸೇನ್ ರೈಲನ್ನು ಹಿಡಿಯಲು ಓಡಿದರು. ಅಲ್ಲಿದ್ದವರೆಲ್ಲರೂ ನಕ್ಕರು. ಇದರಿಂದ ಕೋಪಗೊಂಡ ಅವರು ರೈಲ್ವೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಪತ್ರ ಬರೆದರು. 

ರೈಲಿನಲ್ಲಿ ಶೌಚಾಲಯವಿಲ್ಲದಿರುವುದು ತುಂಬಾ ತೊಂದರೆಯಾಗಿದೆ, ಈ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ಪರಿಹಾರವಾಗಿ ರೈಲುಗಳಲ್ಲಿ ಶೌಚಾಲಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಚಂದ್ರ ಸೇನ್ ತಮ್ಮ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಿದ್ದರು. ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ಆಗಿನ ರೈಲ್ವೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರದ ಗಮನಕ್ಕೆ ತಂದರು. ಸರ್ಕಾರ ರೈಲುಗಳಲ್ಲಿ ಶೌಚಾಲಯಗಳನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸಿತು. ಹೀಗೆ ಒಬ್ಬ ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರಯಾಣಿಕನ ಪತ್ರ ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯನ್ನೇ ಬದಲಿಸಿತು. 
 ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆ ಆರಂಭವಾಗಿ 55 ವರ್ಷಗಳ ಬಳಿಕ ಈ ಬದಲಾವಣೆ ಆಗಿದ್ದು, ಪ್ರಯಾಣಿಕನಿಂದ.

ಅಂದಿನಿಂದ ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಶೌಚಾಲಯಗಳ ಸ್ವಚ್ಛತೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ರೈಲುಗಳಲ್ಲಿ ನೀರು ಸರಬರಾಜು ಸುಧಾರಿಸಲಾಯಿತು. ಕ್ರಮೇಣ, ಬಯೋ-ಶೌಚಾಲಯಗಳು, ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಫ್ಲಶಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಬಂದವು. ಆ ಪ್ರಯಾಣಿಕ ಬರೆದ ಪತ್ರ ಇನ್ನೂ ಭದ್ರವಾಗಿದೆ. ಆ ಪತ್ರವನ್ನು ನವದೆಹಲಿಯ ರೈಲ್ವೆ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಲ್ಲಿ ಇಂದಿಗೂ ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಆಲೋಚನೆ, ಒಂದು ಪತ್ರ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಬದಲಾವಣೆ ತರಬಲ್ಲದು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಇದು ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆ.