ಉಡುಪಿಯ ಮಠದಲ್ಲಿರುವ ಬಾಲಕೃಷ್ಣನ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಸ್ವತಃ ಕೃಷ್ಣನೇ ತನ್ನ ಪತ್ನಿ ರುಕ್ಮಿಣಿಗಾಗಿ ಕೆತ್ತಿಸಿದ್ದು. ಈ ವಿಗ್ರಹ ದ್ವಾರಕೆಯಿಂದ ಉಡುಪಿಗೆ ಹೇಗೆ ಬಂತು ಎಂಬ ಕತೆ ಬಹಳ ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕವಾಗಿದೆ.
ಒಮ್ಮೆ ಕೃಷ್ಣನ ಹೆತ್ತ ತಾಯಿಯಾದ ದೇವಕಿಯು ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಒಮ್ಮೆ ಹೇಳುತ್ತಾಳೆ 'ಬೃಂದಾವನದಲ್ಲಿ ನಿನ್ನ ಮನೋಹರವಾದ ಬಾಲ್ಯದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಕುರಿತು ನಾನು ಅನೇಕ ಸುಂದರ ಲೀಲೆಗಳನ್ನು ಕೇಳಿದ್ದೇನೆ. ಯಶೋದೆ, ನಿನ್ನ ತಾಯಿಯಾಗಿ, ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದ್ದಳು; ಅವಳು ಆ ಬಾಲ್ಯದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಭಾಗವಾಗಿರಬಹುದು. ನೀನು ನನ್ನ ಬಳಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗುವ ಹೊತ್ತಿಗಾಗಲೇ ರಾಜಕುಮಾರನಾಗಿದ್ದೆ! ನಾನು ಆ ಕಾಲಕ್ಷೇಪಗಳನ್ನು ನಿನ್ನ ತಾಯಿಯಂತೆ ನೋಡಲು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ, ನಾನು ನಿನ್ನನ್ನು ಚಿಕ್ಕ ಮಗುವಿನಂತೆ ನೋಡ ಬಯಸುತ್ತೇನೆ,'
ಕೃಷ್ಣನು ದೇವಕಿಯ ಆಸೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಿದನು. ಅವನು ಬಾಲಗೋಪಾಲನಾಗಿ, ಪುಟ್ಟ ಕೃಷ್ಣನಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡನು. ದೇವಕಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮೈ ಮರೆತಿದ್ದಳು.
ಈ ಭವ್ಯ ಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನ ರಾಣಿ ರುಕ್ಮಿಣಿ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದ್ದಳು. ಅವಳು ಅತ್ಯಂತ ಸಂತೋಷದಿಂದ ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ಕೇಳಿಕೊಂಡಳು, 'ಕಡಗೋಲು ಹಿಡಿದ ಬಾಲಕೃಷ್ಣನಾಗಿ ನಾನು ನಿನ್ನನ್ನು ಈ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸಲು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ. ನಾನು ಪೂಜಿಸಬಹುದಾದ ಒಂದು ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ದಯವಿಟ್ಟು ನನಗೆ ಕೊಡು.'
ಆಗ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನು ವಿಶ್ವಕರ್ಮನಿಗೆ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ವಹಿಸಿದನು. ಅವರು ಕೃಷ್ಣನ ಆ ರೂಪವನ್ನು ಶುದ್ಧ ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ ಶಿಲೆಯಿಂದ ಕೆತ್ತಿದರು. ಈ ಬಾಲಕೃಷ್ಣನ ಮುದ್ದಾದ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ದ್ವಾರಕಾದಲ್ಲಿ ನೂರಾರು ಭಕ್ತರು ಶ್ರೀಗಂಧ ಹಚ್ಚಿ ಪೂಜಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ ಮೂರ್ತಿಯು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಶ್ರೀಗಂಧದಿಂದ ಮುಚ್ಚಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನ ಯುಗದ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿದ ಮಹಾ ಪ್ರವಾಹದ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ದ್ವಾರಕೆಯು ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮುಳುಗಿತು. ಮತ್ತು ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನ ಶ್ರೀಗಂಧದ ವಿಗ್ರಹವೂ ಕೊಚ್ಚಿಹೋಯಿತು.
ಜೋಶಿಮಠ, ಬದರಿನಾಥದ ಬಗ್ಗೆ ಧಾರ್ಮಿಕ ಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಹೇಳಿರುವುದು ಕೇಳಿದ್ರೆ ಅಚ್ಚರಿ ಪಡ್ತೀರಿ!
ಸಂತ ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು ಮತ್ತು ವಿಗ್ರಹ
ಶತಮಾನಗಳು ಉರುಳಿದವು. ಒಮ್ಮೆ ನಾವಿಕನು ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ ಗಟ್ಟಿಯಾದ ಬಂಡೆಯನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡನು. ಅವನು ತನ್ನ ಹಡಗನ್ನು ಸಮತೋಲನಗೊಳಿಸಲು ಬಂಡೆಯನ್ನು ಬಳಸಲಾರಂಭಿಸಿದನು. ಒಮ್ಮೆ ಅವನ ಹಡಗು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಪರ್ಯಾಯ ದ್ವೀಪದ ಪಶ್ಚಿಮ ಕರಾವಳಿಯ ಆಚೆ ಎಲ್ಲೋ ಚಂಡಮಾರುತವನ್ನು ಎದುರಿಸಿದಾಗ, ಸಂತ ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು ದಡದಲ್ಲಿ ಧ್ಯಾನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರು ಅಪಾಯವನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಿದರು. ಕೋಪಗೊಂಡ ಹವಾಮಾನವನ್ನು ಶಾಂತಗೊಳಿಸಲು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಕರುಣೆಯನ್ನು ಬೇಡಿಕೊಂಡರು. ಇದರಿಂದ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ನೌಕಾಯಾನ ಮಾಡಿದ ನಂತರ, ನಾವಿಕನು ಸಂತರ ಪಾದಗಳ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದು ಕೃತಜ್ಞತೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ತನ್ನ ಹಡಗಿನಿಂದ ಏನನ್ನಾದರೂ ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ವಿನಂತಿಸಿದನು. ಸಂತ ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು ಹಡಗಿನಲ್ಲಿದ್ದ ಶ್ರೀಗಂಧದ ಬಂಡೆಯನ್ನು ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ನಂತರ ಅವರು ಬಂಡೆಯನ್ನು ಒಡೆಯಲು ಮುಂದಾದಾಗ, ಬಾಲಕೃಷ್ಣನ ವಿಗ್ರಹವು ಅದರಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು.
ರುಕ್ಮಿಣಿ ಪೂಜಿಸಿದ ಅದೇ ಬಾಲಕೃಷ್ಣನ ವಿಗ್ರಹ ಇದು ಎಂದು ತನ್ನ ದೇವತಾ ದರ್ಶನದ ಮೂಲಕ ಅರಿತ ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು ಅಪಾರ ಆನಂದ ಅನುಭವಿಸಿದರು. ಅವರು ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ತೀರದಿಂದ ಸುಮಾರು 4 ಕಿಮೀ ದೂರದ ಉಡುಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ತಮ್ಮ ಮಠಕ್ಕೆ ಅವರ ನಿಜವಾದ ಭಕ್ತಿಯ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ತರಲು ಅವರು ತಕ್ಷಣವೇ ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಆ ತೀರವನ್ನು ಇಂದು ಮಲ್ಪೆ ಬೀಚ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಕನಕದಾಸರಿಗಾಗಿ ಕೃಷ್ಣ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ತಿರುಗುತ್ತಾನೆ!
ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎಲ್ಲ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ವಿಗ್ರಹವು ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಉಡುಪಿಯಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಮುಖ ಮಾಡಿದೆ. ಇದರ ಹಿಂದೂ ಒಂದು ಕತೆ ಇದೆ.
ಸಂತ ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು ಪೂರ್ವಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದರು. ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನ ಪರಮ ಭಕ್ತರಾಗಿದ್ದ ಕನಕದಾಸರು ಕೆಳವರ್ಗದವರೆಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಪೂರ್ವದ ಮುಖ್ಯದ್ವಾರದ ಮೂಲಕ ಅವರಿಗೆ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಲಾಯಿತು.
ಈ ದೇವಾಲಯ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಮಲಗಿದರೆ ಸಾಕು, ಮಕ್ಕಳಿಲ್ಲದ ಮಹಿಳೆ ಗರ್ಭವತಿಯಾಗುತ್ತಾಳೆ!
ತನ್ನ ಭಗವಂತನ ದರ್ಶನವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಹತಾಶರಾಗಿ, ಕನಕದಾಸರು ದೇವಾಲಯದ ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗಕ್ಕೆ ಓಡಿ ಗೋಡೆಯ ಮೂರು ರಂಧ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಒತ್ತಿ, ತನ್ನ ಮುಂದೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.
ಅವರ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತನಾದ ಬಾಲಕೃಷ್ಣನು ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿ 9 ರಂಧ್ರಗಳ ಕಿಟಕಿ ಮತ್ತು ಆಚೆಗಿನ ಗೋಡೆಯ ದ್ವಾರದ ಮೂಲಕ ಕನಕದಾಸರನ್ನು ನೋಡಿದನು. ಅಂದಿನಿಂದ ದೇವಾಲಯದ ಒಳಗೆ ಬಾಲಕೃಷ್ಣನ ವಿಗ್ರಹವು ಪಶ್ಚಿಮಾಭಿಮುಖವಾಗಿದೆ. ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯದ ಪಶ್ಚಿಮ ಗೋಡೆಯಲ್ಲಿರುವ 9 ರಂಧ್ರಗಳ ಕಿಟಕಿಯ ಮೂಲಕ ಭಗವಂತನಿಗೆ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಮುಂದುವರಿದಿದೆ. ರಂಧ್ರಕ್ಕೆ ಈಗ ಕನಕನ ಕಿಂಡಿ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ.