ಸೂರ್ಯನು ಒಂದು ರಾಶಿಚಕ್ರದಿಂದ ಇನ್ನೊಂದಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದಾಗ ಅದನ್ನು 'ಸಂಕ್ರಾಂತಿ' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಸೂರ್ಯನು ಮಕರ ರಾಶಿಯನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದಾಗ ಅದನ್ನು ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯ ಹಬ್ಬವು ಧಾರ್ಮಿಕ, ವೈಜ್ಞಾನಿಕ, ಆಯುರ್ವೇದ ಮತ್ತು ಖಗೋಳ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ಮೇಲೆಯೇ ವಿವಿಧ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಅನೇಕರು ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಖಿಚಡಿ ಹಬ್ಬ (khichdi festival) ಎಂದು ಕರೆದರೆ, ಕೆಲವರು ಇದನ್ನು ಪೊಂಗಲ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಕೇವಲ ಖಿಚಡಿ ಮತ್ತು ಪೊಂಗಲ್ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಇತರ ಅನೇಕ ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯ ವಿವಿಧ ಹೆಸರುಗಳು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಆಚರಿಸುವ ವಿಧಾನಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಯೋಣ.
ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ : ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಇದೇ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಕಿಚಡಿ ಹಬ್ಬ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನ ಉದ್ದಿನ ಬೇಳೆ ಮತ್ತು ಅಕ್ಕಿ ಕಿಚಡಿಯನ್ನು ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಸೇವಿಸಲು ಶುಭವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎಳ್ಳು ಲಾಡು, ಗಜಕಂಡ್ ನೆಲಗಡಲೆ, ಬೆಲ್ಲದ ಗಜಕ್ ಕೂಡ ಈ ದಿನ ತಿಂದು ಸಂಭ್ರಮಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಪಂಜಾಬ್-ಹರಿಯಾಣದಲ್ಲಿ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ: ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಪಂಜಾಬ್ ಮತ್ತು ಹರಿಯಾಣದಲ್ಲಿ ಮಾಘಿ ಎಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪಂಜಾಬ್ ನಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಲೋಹ್ರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ಪಂಜಾಬ್ ನಲ್ಲಿ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಗೆ ಒಂದು ದಿನ ಮೊದಲು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ರಾಜಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಗುಜರಾತ್ ನಲ್ಲಿ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ: ರಾಜಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಗುಜರಾತ್ ನಲ್ಲಿ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಉತ್ತರಾಯಣ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯಲ್ಲಿ ಗಾಳಿಪಟ ಉತ್ಸವವಿದೆ (kite festival)ಮತ್ತು ಎರಡು ದಿನಗಳ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ತಮಿಳುನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ: ತಮಿಳುನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಪೊಂಗಲ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪೊಂಗಲ್ ನಾಲ್ಕು ದಿನಗಳ ಹಬ್ಬ. ಈ ನಾಲ್ಕು ದಿನಗಳನ್ನು ಭೋಗಿ ಪೊಂಗಲ್, ಸೂರ್ಯ ಪೊಂಗಲ್, ಮಟ್ಟು ಪೊಂಗಲ್, ಕನ್ಯಾ ಪೊಂಗಲ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಕ್ಕಿ ಭಕ್ಷ್ಯಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ
ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ : ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲೂ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಸಡಗರ ಸಂಭ್ರಮದಿಂದ ಆಚರಣೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ವರ್ಷದ ಈ ಮೊದಲ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಎಳ್ಳು ಬೆಲ್ಲ (sesame seeds and jaggery) ಹಂಚುವ ಮೂಲಕ ಸಂಭ್ರಮದಿಂದ ಆಚರಣೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇಗುಲಗಳಿಗೆ ತೆರಳಿ ತೆರಳಿ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ.