ಕೇಂದ್ರ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಚಿವಾಲಯ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿರುವ ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯಗಳ ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಭಾರೀ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿದೆ. ದೇಶದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಕ್ಷರತೆ ಹೊಂದಿರುವ ಟಾಪ್ 10 ರಾಜ್ಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಈ ಪೋಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ನೋಡೋಣ.
ಕೇಂದ್ರ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಚಿವಾಲಯವು ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯಗಳ ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣದ ಕುರಿತು ವರದಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದೆ. ಈ ವರದಿಯು ರಾಜ್ಯಗಳ ನಡುವಿನ ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಅಂತರವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಕೇರಳದಲ್ಲಿ 94% ಸಾಕ್ಷರತೆ, ಲಕ್ಷದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ 91.85% ಮತ್ತು ಮಿಜೋರಾಂನಲ್ಲಿ 91.33% ಸಾಕ್ಷರತೆ ಇದೆ ಎಂದು ವರದಿ ತಿಳಿಸಿದೆ.
ಈ ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾಂಖ್ಯಿಕ ಕಚೇರಿಯು 'ವಸತಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಬಳಕೆ: ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ' ಎಂಬ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾದರಿ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ 75 ನೇ ಸುತ್ತಿನ ಭಾಗವಾಗಿ ನಡೆಸಿತು. 7 ವರ್ಷ ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಯಸ್ಸಿನ ಜನರ ರಾಜ್ಯವಾರು ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಸಹ ಲಭ್ಯವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ವರದಿಗಳು ಸರಾಸರಿಯಾಗಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 77.7% ಸಾಕ್ಷರತೆ 87.7% ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 73.5% ಸಾಕ್ಷರತೆ ಇದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತವೆ.
ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಕ್ಷರತೆ ಹೊಂದಿರುವ ಭಾರತದ ಟಾಪ್ 10 ರಾಜ್ಯಗಳು: ಈ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಕೇರಳ ಮೊದಲ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. ರಾಜ್ಯದ ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣ 96.2%. ಮಿಜೋರಾಂ ಈ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ 2 ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. ರಾಜ್ಯದ ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣ 91.58%.
ಈ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ದೆಹಲಿ 88.7% ಸಾಕ್ಷರತೆಯೊಂದಿಗೆ 3 ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. 87.75% ಸಾಕ್ಷರತೆಯೊಂದಿಗೆ ತ್ರಿಪುರ 4 ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು 87.6% ಸಾಕ್ಷರತೆಯೊಂದಿಗೆ ಉತ್ತರಾಖಂಡ 5 ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಗೋವಾ 7 ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. ರಾಜ್ಯದ ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣ 87.4%. 86.6% ಸಾಕ್ಷರತೆಯೊಂದಿಗೆ ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ 8 ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ, 85.9% ಸಾಕ್ಷರತೆಯೊಂದಿಗೆ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ 9 ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. 80.9% ಸಾಕ್ಷರತೆಯೊಂದಿಗೆ ತಮಿಳುನಾಡು ಈ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ 10 ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. ಕರ್ನಾಟಕವು ಟಾಪ್ 74% ನೊಂದಿಗೆ 15ರೊಳಗೆ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿದೆ.
ದೇಶದಲ್ಲೇ ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ಸಾಕ್ಷರತೆ ಹೊಂದಿರುವ ರಾಜ್ಯ ಬಿಹಾರ. ರಾಜ್ಯದ ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣ 61.8%. ಈ ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾಂಖ್ಯಿಕ ಕಚೇರಿಯು 'ವಸತಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಬಳಕೆ: ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ' ಎಂಬ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾದರಿ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ 75 ನೇ ಸುತ್ತಿನ ಭಾಗವಾಗಿ ನಡೆಸಿತು. ಕೇರಳ ರಾಜ್ಯ ಸಾಕ್ಷರತಾ ಮಿಷನ್ ಆಯೋಗದ (KSLMA) ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿನ ನಿರಂತರ ನವೀನ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಒಳಗೊಳ್ಳುವ ಯೋಜನೆಗಳ ಮೂಲಕ ಸುಮಾರು 96.2% ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣದೊಂದಿಗೆ ದೇಶದ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಕ್ಷರತೆ ಹೊಂದಿರುವ ರಾಜ್ಯವಾಗಿ ಮುಂದುವರೆದಿದೆ.
ನೂತನ ಭಾರತ ಸಾಕ್ಷರತಾ ಯೋಜನೆ (NILP), ಅಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಜನರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡು ವಿಶ್ವಾಸ ಮತ್ತು ಸೂಕ್ತತೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಲು ಸ್ಥಳೀಯ ತರಬೇತುದಾರರನ್ನು ಬಳಸುವ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯಗಳಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಯೋಜನೆಗಳು ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿವೆ. ಸಂಗತಿ ಯೋಜನೆಯು ವಲಸೆ ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡುವತ್ತ ಗಮನಹರಿಸುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಾಕ್ಷರತಾ ಯೋಜನೆಗಳು ಆರೋಗ್ಯ ಅರಿವು ಮತ್ತು ನಾಗರಿಕ ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳಂತಹ ಅತ್ಯಗತ್ಯ ಜೀವನ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುತ್ತವೆ.