ದೆಹಲಿ ಚುನಾವಣಾ ಫಲಿತಾಂಶದ ನಡುವೆ ಇದನ್ನು ತಿಳಿಯಲೇಬೇಕು,1500 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಇತಿಹಾಸವೇ ಕಾಣೆ!

ದಿಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಇಂದು ಹೊಸ ಸರ್ಕಾರ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬರಲಿದೆ. ಚುನಾವಣಾ ಫಲಿತಾಂಶದ ಬಳಿಕ ಆಪ್ ಅಥವಾ ಬಿಜೆಪಿ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬರಲಿದೆ. ದಿಲ್ಲಿಯ ಪ್ರಾಚೀನ ಹೆಸರು ಯೋಗಿನಿಪುರ/ಇಂದ್ರಪ್ರಸ್ಥ. ತೋಮರರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಧಿಲ್ಲಿಕಾ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿತ್ತು. ದಿಲ್ಲಿ ಹಲವು ಬಾರಿ ನಾಶವಾಗಿ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡಿದೆ.

ದಿಲ್ಲಿಗೆ ಇಂದು ಹೊಸ ಸರ್ಕಾರ ಬರಲಿದೆ. ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯ ಫಲಿತಾಂಶ (Delhi Election Results 2025) ಅಂತಿಮಗೊಂಡ ನಂತರ ಅರವಿಂದ್ ಕೇಜ್ರಿವಾಲ್ (Arvind Kejriwal) ನೇತೃತ್ವದ ಆಮ್ ಆದ್ಮಿ ಪಕ್ಷ ಅಥವಾ ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷ (BJP) ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬರಲಿದೆ. ದಿಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಯಾರದ್ದೋ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆದಿದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಆಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ್ದಾರೆ. ದಿಲ್ಲಿ (Delhi) ಎಷ್ಟು ಸುಂದರವೋ ಅಷ್ಟೇ ಕುತೂಹಲಕಾರಿಯೂ ಹೌದು. 1911 ರಲ್ಲಿ ದೇಶದ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗುವ ಮೊದಲು ಇದಕ್ಕೆ ವಿವಿಧ ಹೆಸರುಗಳಿದ್ದವು. ಒಮ್ಮೆ ಇದನ್ನು ಇಂದ್ರಪ್ರಸ್ಥ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಯೋಗಿನಿಯರ ನಗರ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ದಿಲ್ಲಿಗೆ ಎಷ್ಟು ಹೆಸರುಗಳಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಯಾವಾಗ ಅವು ಬದಲಾದವು ಎಂದು ತಿಳಿಯೋಣ...

ದಿಲ್ಲಿಯ ಮೂಲ ಹೆಸರೇನು: ಹಲವು ಇತಿಹಾಸಕಾರರ ಪ್ರಕಾರ, ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ದಿಲ್ಲಿಯ ಮೂಲ ಹೆಸರು ಯೋಗಿನಿಪುರ, ಇದು ಯೋಗಿನಿಯರ ನಗರವಾಗಿತ್ತು. ಯೋಗಮಾಯ ದೇವಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ದುರ್ಗೆಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಒಂದು ದೇವಾಲಯ ಇಂದಿಗೂ ಮೆಹ್ರೌಲಿಯಲ್ಲಿ ಕುತುಬ್ ಮಿನಾರ್ ಬಳಿ ಇದೆ. ಮಹಾಭಾರತ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ದಿಲ್ಲಿ ಪಾಂಡವರ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು, ಆಗ ಅದರ ಹೆಸರು ಇಂದ್ರಪ್ರಸ್ಥ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.

ದಿಲ್ಲಿಯ ಹೆಸರು ಹಲವು ಬಾರಿ ಬದಲು: ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಕರ್ನಲ್ ಗಾರ್ಡನ್ ಹೆರ್ನ್ 1908 ರಲ್ಲಿ 'The Seven Cities of Delhi' ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಬರೆದರು. ಇದರ ಎರಡನೇ ಆವೃತ್ತಿ 1928 ರಲ್ಲಿ ಬಂದಿತು. ಈ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ 7 ದಿಲ್ಲಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಬೃಜ್ ಕೃಷ್ಣ ಚಾಂದಿವಾಲ ಅವರ 1964 ರ ಪುಸ್ತಕ 'ದಿಲ್ಲಿ ಕಿ ಖೋಜ್' ನಲ್ಲಿ 18 ದಿಲ್ಲಿಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಈ ನಗರವು ಹಲವು ಬಾರಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿ ನಾಶವಾಗಿದೆ ಎಂದು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿದ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಆಡಳಿತಗಾರರು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಇದಕ್ಕೆ ಹೆಸರಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.

ಇಂದ್ರಪ್ರಸ್ಥದಿಂದ ದಿಲ್ಲಿಯಾಗುವ ಕಥೆ: ದಿಲ್ಲಿಯ ಪ್ರಾಚೀನ ಹೆಸರು ಇಂದ್ರಪ್ರಸ್ಥ, ಇದನ್ನು ಪಾಂಡವರ ದಿಲ್ಲಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. 'ಪೃಥ್ವಿರಾಜ್ ರಾಸೋ' ಪ್ರಕಾರ, ಮಹಾಭಾರತದ ಆದಿಪರ್ವದಲ್ಲಿ, ಅಂದರೆ ಮಹಾಭಾರತದಂತಹ ಬೃಹತ್ ಗ್ರಂಥದ ಮೂಲ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಈ ನಗರದ ಬಗ್ಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪಾಂಡವರು ಭಗವಾನ್ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನ ಸಹಾಯದಿಂದ ಖಾಂಡವಪ್ರಸ್ಥವನ್ನು ತಲುಪಿ ಇಂದ್ರನ ಸಹಾಯದಿಂದ ಇಂದ್ರಪ್ರಸ್ಥವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಜಾತಕಗಳು ಮತ್ತು ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಇಂದ್ರಪ್ರಸ್ಥದ ಉಲ್ಲೇಖವಿದೆ. ಹಳೆಯ ಕೋಟೆಯ ಒಳಭಾಗವನ್ನು ದಿಲ್ಲಿಯ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾಗವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಇಂದ್ರಪ್ರಸ್ಥಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಭಾಗ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪಾಂಡವರ ನಂತರ ಮತ್ತು ತೋಮರರ ಕಾಲದ ಮೊದಲು ದಿಲ್ಲಿಯ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮಾಹಿತಿ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ದಿಲ್ಲಿಯ ಇತಿಹಾಸವು ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ವಿದ್ವಾಂಸರು ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ವಿವಿಧ ಊಹೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.

1500 ವರ್ಷಗಳು ಕಾಣೆಯಾದ ದಿಲ್ಲಿಯ ಇತಿಹಾಸ: ದಿಲ್ಲಿಯ ತಿಳಿದಿರುವ ಇತಿಹಾಸವು ತೋಮರ ವಂಶದ ಆಳ್ವಿಕೆಯಿಂದ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಕ್ರಿ.ಪೂ. 5 ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದ 8 ನೇ ಶತಮಾನದವರೆಗೆ ತೋಮರರ ಉದಯವಾಗುವವರೆಗೆ ಸುಮಾರು 1,500 ವರ್ಷಗಳ ದಿಲ್ಲಿಯ ಇತಿಹಾಸ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ. 7-8 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಇಂದ್ರಪ್ರಸ್ಥದಿಂದ ದಿಲ್ಲಿಯನ್ನು ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಿ ಪ್ರಥಮ ಅನಂಗಪಾಲ್ ಅಡಗಪುರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು, ಆಗ ಇದನ್ನು ಅನಕಪುರ ಅಥವಾ ಅನಂಗಪುರ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.

ತೋಮರ ವಂಶದಲ್ಲಿ ದಿಲ್ಲಿಯ ಹೆಸರು ಬದಲಾಗುತ್ತಲೇ ಇತ್ತು: ಅನಂಗಪಾಲ್ ಪ್ರಥಮನ ಪುತ್ರ ಮಹಿಪಾಲ್ ಮಹಿಪಾಲ್ಪುರ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ಮಹಿಪಾಲ್ಪುರ ಮತ್ತು ಯೋಗಿನಿಪುರದ ನಡುವೆ ಅನಂಗಪಾಲ್ ದ್ವಿತೀಯ 1052 ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಧಿಲ್ಲಿಕಾಪುರಿ ಎಂಬ ಹೊಸ ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದನು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ದಿಲ್ಲಿಯ ಬಳಿ ಸಾರವನ್ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ವಿಕ್ರಮ ಸಂವತ್ 1384 ರ ಶಾಸನವೂ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಅದರ ಮೇಲೆ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ- 'ದೇಶೋಸ್ತಿ ಹರಿಯಾಣಾಖ್ಯಾ: ಪೃಥ್ವ್ಯಂ ಸ್ವರ್ಗಸನ್ನಿಭ: ಧಿಲ್ಲಿಕಾಖ್ಯಾ ಪುರಿ ತತ್ರ ತೋಮರೈರಸ್ತಿ ನಿರ್ಮಿತಾ. ತೋಮರಾಂತರಂ ತಸ್ಯಾಂ ರಾಜ್ಯಂ ಹಿತಕಂಟಕಂ ಚಾಹಮಾನ ನೃಪಾಶ್ಚಕ್ರ: ಪ್ರಜಾಪಾಲನ ತತ್ಪರಾ:.' ಈ ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಧಿಲ್ಲಿಕಾಖ್ಯಾ ಪುರಿ ಧಿಲ್ಲಿಕಾಪುರಿಯನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಸಾಬೀತಾದರೆ ದಿಲ್ಲಿಯ ಮೂಲ ಹೆಸರು ಧಿಲ್ಲಿಕಾಪುರಿ ಎಂದು ಭಾವಿಸಬಹುದು. ಇಂದ್ರಪ್ರಸ್ಥ, ಧಿಲ್ಲಿಕಾಪುರಿ ಅಥವಾ ಯೋಗಿನಿಪುರ.. ಎಲ್ಲಾ ಹೆಸರುಗಳು ಸಂಸ್ಕೃತದವು. ಯೋಗಿನಿಪುರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಜುಗ್ಗಿನಿಪುರ ಎಂಬ ಹೆಸರೂ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.

ದಿಲ್ಲಿಗೆ 'ದಿಲ್ಲಿ' ಎಂಬ ಹೆಸರು ಯಾವಾಗ ಬಂತು: ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಘೋರಿ ದಿಲ್ಲಿಯ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದಾಗ, ಗುಲಾಮ ವಂಶದ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಗರದ ಮೇಲೆ ಆಯಿತು. ಆಗ ದಿಲ್ಲಿ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಜನಜನಿತವಾಗಿತ್ತು. ಇತಿಹಾಸಕಾರರ ಪ್ರಕಾರ, ದಿಲ್ಲಿ ಎಂಬ ಹೆಸರು ತೋಮರರ ಕಾಲದ್ದೇ. ಕುತುಬುದ್ದೀನ್ ಐಬಕ್ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಮಸೀದಿಯ ಮೇಲೆ ಹಿಜ್ರಿ ಸನ್ 587 ರ ಶಾಸನವಿದೆ, ಅದರ ಮೇಲೆ ಆ ಮಸೀದಿಯ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ 5 ಕೋಟಿ ದಿಲ್ಲಿಯಾಲ್ ಅಂದರೆ ದಿಲ್ಲಿಯ ನಾಣ್ಯಗಳು ವೆಚ್ಚವಾಗಿವೆ ಎಂದು ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ದಿಲ್ಲಿಯಾಲ್ ಪದದಲ್ಲಿ ದಿಲ್ಲಿ ಇದೆ. ಪರ್ಷಿಯನ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಈ ನಾಣ್ಯಕ್ಕೆ 'ದೆಹಲಿವಾಲ್' ಪದವನ್ನು ಬಳಸಲಾಗಿದೆ.