ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬೊಬ್ಬ ದೇವರು ಒಂದೊಂದು ಪ್ರಾಣಿಪಕ್ಷಿಯ ವಾಹನವನ್ನೂ, ಹೂವು, ಜೀವಿಗಳ ಆಸನವನ್ನೂ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಅಂತೆಯೇ ವಿಷ್ಣುವಿನ ವಾಹನ ಗರುಡವಾದರೂ ಅವನ ಹಾಸಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಶೇಷನಾಗನೇ ಆಗಿದ್ದಾನೆ. ಅದೇಕೆ ವಿಷ್ಣುವು ಹಾವಿನ ಹಾಸಿಗೆ ಮೇಲೆ ಮಲಗುತ್ತಾನೆ?
ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ, ಪ್ರತಿ ದೇವತೆ ಅಥವಾ ದೇವತೆಗೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವಾಹನ, ಆಸನವನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರ ವಾಹನವೂ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಶ್ರೀ ಗಣೇಶನ ವಾಹನ ಇಲಿ, ಶಂಕರನog ನಂದಿ, ವಿಷ್ಣುವಿನ ವಹನ ಗರುಡ, ದೇವಿಯ ವಾಹನ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಹುಲಿ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಸಿಂಹ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಮೊಸಳೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರ ಆಸನವೂ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣು ಸದಾ ಶೇಷನಾಗನ ಮೇಲೆ ಮಲಗುವುದನ್ನು, ಪತ್ನಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿಯಿಂದ ಕಾಲೊತ್ತಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಚಿತ್ರಣವನ್ನೂ ಕಾಣುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತೇವೆ.
ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವು ವಿವಿಧ ಅವತಾರಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ತಲೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಈ ಬೃಹತ್ ಸರ್ಪದೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದ್ದಾನೆ. ಈ ಬೃಹತ್ ಸರ್ಪವನ್ನು ಶೇಷನಾಗ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವು ವಿಶ್ರಾಂತಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಾಗ ಅದರ ಮೇಲೆ ಮಲಗುತ್ತಾನೆ. ವಿಷ್ಣುವಿನ ಆಸನ ಮತ್ತು ಹಾಸಿಗೆ ಶೇಷ ನಾಗ ಏಕೆ ಎಂದು ಇಂದು ತಿಳಿಯೋಣ.
ನಮ್ಮ ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಗಳು ಅಥವಾ ಅವುಗಳಲ್ಲಿನ ದೇವ-ದೇವತೆಗಳ ವಿವರಣೆ, ಆ ವಿಷಯದ ಮೇಲಿನ ಶ್ಲೋಕಗಳು ಜೀವನದ ಆಳವಾದ ಅರ್ಥವನ್ನು ತಿಳಿಸುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಅದು ಇಲ್ಲಿದೆ. ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಶ್ಲೋಕದಿಂದ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಈ ರೂಪದ ನಿಖರವಾದ ಅರ್ಥವನ್ನು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳೋಣ.
ಶಾಂತಾಕಾರಂ ಭುಜಗಶಯನಂ ಪದ್ಮನಾಭಂ ಸುರೇಶಂ,
ವಿಶ್ವಾಧಾರಂ ಗಗನಸದೃಶಂ ಮೇಘವರ್ಣಂ ಶುಭಾಂಗಂ
ಲಕ್ಷ್ಮೀಕಾಂತಂ ಕಮಲನಯನಂ ಯೋಗಿಭಿರ್ಧ್ಯಾನಗಮ್ಯಂ,
ವಂದೇ ವಿಷ್ಣುಂ ಭವಭಯಹರಂ ಸರ್ವಲೋಕೈಕೈನಾಥಮ್
ಸೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣು ಮಾಡಿದ ತಂತ್ರಗಳೇನು?
ನಮಗೆ ತಿಳಿದಿರುವಂತೆ, ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಪ್ರಪಂಚದ ಪೋಷಕ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಷ್ಟಗಳು ಎದುರಾದಾಗಲೆಲ್ಲ ಅವತಾರವೆತ್ತಿ ಕಷ್ಟಗಳಿಗೆ ದಾರಿ ತೋರಿ ಜನರಿಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಮಾಡಿದ್ದಾನೆ. ಅಂತಹ ಕಠಿಣ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಜಯಿಸಲು, ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಒಳಗಿನಿಂದ ಶಾಂತ ಮತ್ತು ಸ್ಥಿರವಾಗಿರಬೇಕು. ಶಾಂತಾಕಾರ ಎಂಬ ಪದದ ಅರ್ಥ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವು ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿ ಶಾಂತಿಯುತ ಎಂಬುದು.
ಭುಜಂಗ ಶೇಷ ನಾಗನ ಹಾಸಿಗೆ ಏಕೆ?
ಅತ್ಯಂತ ವಿಷಕಾರಿ ಹಾವುಗಳಲ್ಲಿ, ಶೇಷ ನಾಗನನ್ನು ಅತ್ಯುತ್ತಮವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅದರ ಮೇಲೆ ಸವಾರಿ ಮಾಡುವ ಪರಾಕ್ರಮಿ ಶೇಷನನ್ನು ಕೂಡ ಆವರಿಸಿರುವ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವೇ ಶರಣಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿದ್ದಾನೆ. ಇದು ಸಾಂಕೇತಿಕವಾಗಿದ್ದು, ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಎಷ್ಟೇ ದೊಡ್ಡದಾದರೂ ಶಾಂತವಾಗಿ ಸವಾರಿ ಮಾಡಬೇಕು ಎಂಬ ಸಂದೇಶವಿದೆ. ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಮುನ್ನಡೆಯಲು ನಾಯಕ, ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕರಾಗಬೇಕಾದರೆ ಇತರರಿಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ತುಂಬಬೇಕು. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಮೊದಲು ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನಲ್ಲೂ ಅಲುಗಾಡದೆ ಬದುಕಬೇಕು.
ವಿಷ್ಣುವು ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ರಕ್ಷಕ, ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಬೆಂಬಲ. ನೀವು ಹೋದಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ವಿಶಾಲವಾದ ಆಕಾಶವು ನಿಮ್ಮ ಸಹವಾಸವನ್ನು ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲವೋ ಹಾಗೆಯೇ ಆಕಾಶದಂತಿರುವ ಈ ವಿಷ್ಣುವು ನಿಮ್ಮ ಸಹವಾಸವನ್ನು ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲ. ಪ್ರತಿ ಹೆಜ್ಜೆಯಲ್ಲೂ ಆತ ಜೊತೆಗಿರುತ್ತಾನೆ.
ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವು, ಮೋಡದಂತಹ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ಮತ್ತು ಶ್ಯಾಮಲಕಾಂತಿಯ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ಸುರಿಸುತ್ತಾ, ಎಲ್ಲರೂ ಅವನನ್ನು ನೋಡಿ ಸಂತೋಷಪಡುವ ಮಂಗಳಕರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ.
ಈ ಶುಭಯೋಗದಲ್ಲಿ ಉದ್ಯಮ ಆರಂಭಿಸಿದ್ರೆ ಸೋಲೋ ಮಾತೇ ಇಲ್ಲ, ಆದ್ರೆ ವಿವಾಹಕ್ಕೆ ಪ್ರಶಸ್ತವಲ್ಲ!
ಸಂಪತ್ತು ಮತ್ತು ಲಕ್ಷ್ಮಿಗೆ ಕೊರತೆಯಿಲ್ಲದವರು. ಯಾರ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ದೃಷ್ಟಿ, ಕೃಪೆಯ ದೃಷ್ಟಿ ಎಲ್ಲಾ ಜ್ವರ ಮತ್ತು ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಸೋಲಿಸುತ್ತದೆಯೋ ಅಂತಹ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ನೋಡಲು ಎಲ್ಲಾ ಯೋಗಿಗಳು, ಋಷಿಗಳು ಮತ್ತು ಚಂದ್ರರು ಉತ್ಸುಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ.
ಅನಂತದ ಸಂಕೇತ
ಜಗತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಪಾಪವನ್ನು ಕಂಡಾಗ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವು ಸರಿಯಾದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಜಗತ್ತನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತಾನೆ. ಶೇಷನಾಗ ಎಂದರೆ ‘ಅನಂತ’ ಅಂದರೆ ಅನಂತದ ಸಂಕೇತ. ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವು ಮಾನವ ಕುಲಕ್ಕೆ ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿರಲು ಸಮಯವನ್ನು ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಅವನು ಹಾವಿನ ಹಾಸಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ಮಲಗಿರುವುದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.
ವಿಷ್ಣುವಿನ ಶಕ್ತಿ
ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವು ಪ್ರತಿ ಬಾರಿಯೂ ಜಗತ್ತನ್ನು ಉಳಿಸಲು ಹಲವಾರು ರೂಪಗಳು ಮತ್ತು ಅವತಾರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾನೆ. ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಪ್ರಕಾರ, ಶೇಷನಾಗನನ್ನು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಶಕ್ತಿಯ ರೂಪವೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ, ಅದರ ಮೇಲೆ ಅವನು ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯಲು ಮಲಗುತ್ತಾನೆ.