ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಕರ್ಣಿ ಮಾತಾ, ತನೋಟ್ ಮಾತಾ ಮತ್ತು ಶಾಕಂಭರಿ ದೇವಾಲಯ ಬಹಳ ವಿಶಿಷ್ಟ. ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಸೈನ್ಯವು ಅವುಗಳ ಪವಾಡಗಳಿಗೆ ಆಶ್ಚರ್ಯಚಕಿತವಾಗಿದೆ.
ಇಂದು ನವರಾತ್ರಿ ಆರಂಭವಾಗಿದೆ. ಗಲ್ಲಿ-ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ಮಾ ದುರ್ಗಾ ಪೆಂಡಾಲ್ಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಮಾತೆಯ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲೂ ಇಂದಿನಿಂದ ಜನಸಂದಣಿ ಇರುತ್ತದೆ.
ಬಿಕಾನೆರ್ನ ದೇಶನೋಕ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ಕರ್ಣಿ ಮಾತೆಯನ್ನು ಮಾ ದುರ್ಗಾ ದೇವಿಯ ಅವತಾರ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ 25 ಸಾವಿರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಇಲಿಗಳಿವೆ. ಮಾತೆಯ ಆರತಿ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಬಿಲಗಳಿಂದ ಹೊರಬರುತ್ತವೆ.
ಇಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಇಲಿಗಳು ಒಂದೇ ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ. ಅಂದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಚಿಕ್ಕ ಅಥವಾ ದೊಡ್ಡ ಇಲಿ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿ ಯಾರಿಗಾದರೂ ಬಿಳಿ ಇಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರೆ ಅವರನ್ನು ಭಾಗ್ಯಶಾಲಿ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಜೈಪುರದಿಂದ ಸುಮಾರು 100 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಶಾಕಂಭರಿ ಮಾತಾ ದೇವಸ್ಥಾನವು ತನ್ನದೇ ಆದ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ರಾಕ್ಷಸರಿಂದಾಗಿ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಬರಗಾಲ ಬಂದಾಗ ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ.
ದೇವತೆಗಳು ಮತ್ತು ಮನುಷ್ಯರು ದೇವಿಯನ್ನು ಆರಾಧಿಸಿದರು, ಆಗ ಆದಿಶಕ್ತಿ ನವರೂಪವನ್ನು ತಾಳಿ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ದೃಷ್ಟಿ ಹಾಯಿಸಿದಳು. ಶಾಕಂಭರಿ ಅಮ್ಮನಿಗೆ ಇಡೀ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಮೂರು ಶಕ್ತಿಪೀಠಗಳಿವೆ.
ಸಿಕರ್ನಲ್ಲಿರುವ ಜೀನ್ಮಾತಾ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಜಾತ್ರೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಭಕ್ತರು ದರ್ಶನ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದ ಮೇಲೆ ಔರಂಗಜೇಬನ ಸೈನ್ಯವೂ ದಾಳಿ ಮಾಡಿತ್ತು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಔರಂಗಜೇಬ್ ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರೂ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಕೆಡವಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ತಾಯಿಯ ಪವಾಡದಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾದರು ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಬೆಳಗುವ ಜ್ಯೋತಿಗೆ ದೆಹಲಿಯಿಂದ ಎಣ್ಣೆಯನ್ನು ಕಳುಹಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.
ಜೈಸಲ್ಮೇರ್ನಲ್ಲಿ ತನೋಟ್ ಮಾತಾ ದೇವಸ್ಥಾನವಿದೆ. ಸೈನಿಕರೇ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪಾಕಿಸ್ತಾನದೊಂದಿಗೆ ಯುದ್ಧ ನಡೆದಾಗ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಗುಂಡುಗಳು ಮತ್ತು ಶೆಲ್ಗಳು ದೇವಾಲಯದ ಮೇಲೆ ಯಾವುದೇ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಲಿಲ್ಲ.
ಅದೇ ರೀತಿ ಕೈಲಾದೇವಿ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು 1100 ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಚೈತ್ರ ಮತ್ತು ಶಾರದೀಯ ನವರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ಜಾತ್ರೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.
ಕಾಳಿಸಿಲ್ ನದಿ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿದೆ. ನದಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಬಂದರೆ ಅವರ ಇಷ್ಟಾರ್ಥಗಳು ಈಡೇರುತ್ತವೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ.