ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ ಸರಣಿ: ಗೂಳಿ ಬೆನ್ನಿನಿಂದ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿದ ಕೇದಾರನಾಥ!
ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಇಂದು ಏಳನೇ ಮಹಾ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗದ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಯೋಣ. ಕೇದಾರನಾಥ ಶಿವನ ಕತೆ ಬಹಳ ವಿಶಿಷ್ಠವಾಗಿದೆ. ಆತನ ಮುಖ ಗೂಳಿ ರೂಪದಲ್ಲಿ ನೇಪಾಳದಲ್ಲಿದ್ದು, ದೇಹದ ಹಿಂಭಾಗ ಕೇದಾರದಲ್ಲಿದೆ.
ಭಗವಾನ್ ಶಂಕರನ ಹನ್ನೆರಡು ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗಗಳಲ್ಲಿ, ಕೇದಾರನಾಥದಲ್ಲಿರುವ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ ತನ್ನದೇ ಆದ ಕಾರಣಗಳಿಂದ ವಿಶಿಷ್ಠವೆನಿಸಿದೆ. ಸದಾ ಹಿಮಾಲಯದ ಹಿಮದಿಂದ ಆವೃತವಾದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ಈ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗವನ್ನು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಆರು ತಿಂಗಳು ಮಾತ್ರ ಭೇಟಿ ಮಾಡಬಹುದು. ವೈಶಾಖ ಮಾಸದಿಂದ ಅಶ್ವಯುಜದವರೆಗೆ ಯಾತ್ರಿಕರು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸಬಹುದು. ವರ್ಷದ ಉಳಿದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ತುಂಬಾ ತಂಪಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹಿಮಚ್ಛಾದಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಕೇದಾರನಾಥ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಮುಚ್ಚಲಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ಹರಿದ್ವಾರವನ್ನು ಸ್ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಹೆಬ್ಬಾಗಿಲು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹರಿದ್ವಾರದ ಮುಂದೆ, ಹೃಷಿಕೇಶ, ದೇವಪ್ರಯಾಗ, ಸೋನಪ್ರಯಾಗ ಮತ್ತು ತ್ರಿಯುಗಿ ನಾರಾಯಣ, ಗೌರಿಕುಂಡ್ ಮುಂತಾದ ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳಗಳಿವೆ. ಉತ್ತರಾಖಂಡದ ಕೇದಾರನಾಥಕ್ಕೆ ಈ ಸ್ಥಳಗಳ ಮೂಲಕ ಹಾದು ಹೋಗಬೇಕು. ಪ್ರಯಾಣದ ಕೆಲವು ಭಾಗವು ಮೋಟಾರು ಮೂಲಕ ಹೋಗಬಹುದಾಗಿದ್ದು ಉಳಿದ ಭಾಗವನ್ನು ನಡೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಬೇಕು. ಹಿಮಾಲಯದ ಮೂಲಕ ಈ ಭಾಗವು ತುಂಬಾ ಕಷ್ಟಕರವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಭಕ್ತರು ಇದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಸಮರ್ಪಣಾ ಭಾವ ಮತ್ತು ಸಂಕಲ್ಪದಿಂದ ಎದುರಿಸುತ್ತಾರೆ.
ತಲೆ ಇಲ್ಲದ ಗಣೇಶ
ದಾರಿ ಮಧ್ಯೆ ಸಿಗುವ ಗೌರಿಕುಂಡದಲ್ಲಿ, ಯಾತ್ರಿಕರು ಅಲ್ಲಿನ ಬಿಸಿನೀರಿನ ಬುಗ್ಗೆಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇದರ ನಂತರ, ಅವರು ತಲೆ ಇಲ್ಲದ ಗಣೇಶನ ದರ್ಶನವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಶಿವನು ಗಣೇಶನ ತಲೆಯನ್ನು ತ್ರಿಶೂಲದಿಂದ ಕತ್ತರಿಸಿ ನಂತರ ಆನೆಯ ತಲೆಯಿಂದ ಬದಲಾಯಿಸಿದ ಕತೆ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ತಿಳಿದೇ ಇದೆ. ಅದು ಇಲ್ಲಿಯೇ ನಡೆದಿದ್ದೆಂಬ ಪ್ರತೀತಿ ಇದೆ. ಗೌರಿಕುಂಡದಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರದಲ್ಲಿ, ಹಿಮದಿಂದ ಆವೃತವಾದ ಪರ್ವತಗಳ ಬಳಿ, ಮಂದಾಕಿನಿ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ, ಭಗವಾನ್ ಶಂಕರನ ಅದ್ಭುತವಾದ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗದ ಕೇದಾರನಾಥ ದೇವಾಲಯವು ಗೋಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿಯೇ ಶಂಕರನು ತನ್ನ ವಾಸಸ್ಥಾನವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದನು. ಇಲ್ಲಿರುವ ಶಿವಲಿಂಗವು ಸ್ವಯಂ-ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿದ್ದು ಯಾರಿಂದಲೂ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿ ಲಿಂಗವು ಗೂಳಿಯ ಬೆನ್ನಿನ ರೂಪದಲ್ಲಿದೆ.
Nag Panchami 2022: ನಾಗರ ಪೂಜೆಯ ವಿಧಾನ ಹೀಗೆ..
ನಂದದ ದೀಪ!
ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದಲ್ಲಿ, ಹಿಮಪಾತದ ಕಾರಣ, ಶ್ರೀ ಕೇದಾರೇಶ್ವರ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ತುಪ್ಪದ 'ನಂದಾ ದೀಪ' ಬೆಳಗಿಸಿದ ನಂತರ ದೇವಾಲಯದಿಂದ ಹೊರತರಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಂತರ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಮುಚ್ಚಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದಿಂದ ಚೈತ್ರದವರೆಗೆ ಶ್ರೀ ಕೇದಾರೇಶ್ವರನ ನಿವಾಸವು ಕಣಿವೆಯಲ್ಲಿರುವ ಉರ್ವಿ ಮಠಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ವೈಶಾಖ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಬಾಗಿಲು ತೆರೆದಾಗ ನಂದಾ ದೀಪ ಉರಿಯುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತದೆ. ಈ ಅದ್ಭುತವಾದ ದೀಪವನ್ನು ನೋಡಲು ಜನರು ಬರುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಶಿವಭಕ್ತರು ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಧನ್ಯರು ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಕೇದಾರನಾಥ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗದ ಕತೆ(legend)
ಈ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗದ ಬಗ್ಗೆ ಪಂಚಕೇದಾರರ ಕಥೆಯಿದೆ. ಈ ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಮಹಾಭಾರತದ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಪಾಂಡವರು ವಿಜಯಶಾಲಿಯಾದ ನಂತರ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಸಹೋದರರನ್ನು ಕೊಂದ ಪಾಪವನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕಲು ಬಯಸಿದ್ದರು. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಭಗವಾನ್ ಶಂಕರನ ಆಶೀರ್ವಾದ ಬೇಕಿತ್ತು. ಪಾಂಡವರು ಶಿವಶಂಕರನನ್ನು ನೋಡಲು ಕಾಶಿಯ ಕಡೆಗೆ ಪ್ರಯಾಣ ಬೆಳೆಸಿದರು. ಆದರೆ ಶಂಕರ ಅವರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗಲಿಲ್ಲ. ಇದಾದ ನಂತರ ಪಾಂಡವರು ಅವರನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಾ ಹಿಮಾಲಯವನ್ನು ತಲುಪಿದರು. ಆದರೆ ಶಂಕರನಿಗೆ ಪಾಂಡವರಿಗೆ ದರ್ಶನ ಕೊಡಲು ಇಷ್ಟವಿರಲಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ಆತ ಕೇದಾರಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ನೆಲೆಸಿದ. ಆದರೆ ಶಿವನನ್ನು ನೋಡಲೇಬೇಕೆಂದು ಪಣ ತೊಟ್ಟಿದ್ದ ಪಾಂಡವರು ಕೇದಾರಕ್ಕೆ ಶಂಕರನನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿದರು.
Jyotirlinga Series: ಶ್ರೀರಾಮ ಶಿವನನ್ನು ಪೂಜಿಸಿದ ಪುಣ್ಯ ಪವಿತ್ರ ತಾಣ ರಾಮೇಶ್ವರಂ
ಪಾಂಡವರ ಆಗಮನದ ನಂತರ, ಭಗವಾನ್ ಶಂಕರನು ಗೂಳಿಯ ರೂಪವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಉಳಿದ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಸೇರಿಕೊಂಡನು. ಈ ಬಗ್ಗೆ ಪಾಂಡವರಿಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಅನುಮಾನ ಬಂತು. ಆದ್ದರಿಂದ ಭೀಮನು ತನ್ನ ದೈತ್ಯಾಕಾರದ ರೂಪವನ್ನು ಪಡೆದನು. ನಂತರ ಅವನು ತನ್ನ ಪಾದಗಳನ್ನು ಎರಡು ಪರ್ವತಗಳ ನಡುವೆ ಹರಡಿದನು. ಎಲ್ಲಾ ಹಸುಗಳು ಮತ್ತು ಗೂಳಿಗಳು ಅವನ ಕಾಲಿನ ಕೆಳಗಿನಿಂದ ಹೊರಬಂದವು. ಆದರೆ ಶಿವನು ಗೂಳಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಭೀಮನ ಕಾಲಿನಡಿಯಿಂದ ಹೊರಬರಲು ಸಿದ್ಧನಿರಲಿಲ್ಲ. ಭೀಮನು ತನ್ನ ಗದೆಯಿಂದ ಗೂಳಿಗೆ ಹೊಡೆದನು. ಗೂಳಿ ತನ್ನ ಮುಖವನ್ನು ಭೂಮಿಯ ಸಂದಿಯಲ್ಲಿ ಮರೆ ಮಾಡಿತು. ಭೀಮನು ಅದನ್ನು ಬಾಲ ಹಿಡಿದು ಎಳೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದನು. ಈ ಹಗ್ಗಜಗ್ಗಾಟದಲ್ಲಿ ಗೂಳಿಯ ಮುಖ ನೇರವಾಗಿ ನೇಪಾಳಕ್ಕೆ ಹೋಯಿತು, ಎಮ್ಮೆಯ ಮುಖವನ್ನು ನೇಪಾಳದಲ್ಲಿ ಪಶುಪತಿನಾಥ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೇದಾರದಲ್ಲಿ ಗೂಳಿಯ ಹಿಂಭಾಗ ಉಳಿಯಿತು. ಮಹೇಶನ ಈ ಹಿಂಬದಿಯಲ್ಲಿ ವೈಭವಯುತವಾದ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಈ ಮಹಾನ್ ಬೆಳಕಿನಿಂದ ಭಗವಾನ್ ಶಂಕರನು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡನು. ಪಾಂಡವರನ್ನು ಪಾಪದಿಂದ ಮುಕ್ತನಾಗಿಸಿದನು. ಅಂದಿನಿಂದ ಶಿವನನ್ನು ಕೇದಾರನಾಥದಲ್ಲಿ ಗೂಳಿಯ ಬೆನ್ನಿನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
