ಐಐಎಂ ಪದವೀಧರನ ಸಾವಯವ ಕ್ರಾಂತಿ: 12 ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ 35843 ರೈತರೊಂದಿಗೆ ಪಾಲುದಾರಿಕೆ
ಐಐಎಂ ಅಹಮದಾಬಾದ್‌ ಮಾಜಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿರುವ ರಾಜಶೇಖರ ರೆಡ್ಡಿ ಶೀಲಂ (Rajashekar Reddy Shilam) ಅವರು ಈ ಸಾವಯವ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿ 12 ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಾವಯವ ಕೃಷಿಗೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ಗಣೇಶ್‌ ಪ್ರಸಾದ್‌, ಬೆಂಗಳೂರು
ಮಣ್ಣು, ಆಹಾರ ಸರಪಳಿ ಹಾಗೂ ಜನರ ಮೇಲೆ ರಸಗೊಬ್ಬರ ಬಳಕೆ ಭಾರಿ ಅನಾಹುತ ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಜೀವನೋಪಾಯ, ಜೀವನ ಶೈಲಿ ಹಾಗೂ ಪರಿಸರದ ಸುಸ್ಥಿರತೆ ಆಧರಿತ ಉದ್ಯಮ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ಮೊಳಕೆಯೊಡೆಯಿತು. ಇದರ ಫಲವಾಗಿ ರೈತರು, ಗ್ರಾಹಕರು ಮತ್ತು ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಲಾಭವನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಸಾವಯವ ಕೃಷಿಯನ್ನು ಪ್ರಚುರಪಡಿಸುವ ‘ಶ್ರೇಷ್ಠ’ ಎಂಬ ಸಂಸ್ಥೆ 2004ರಲ್ಲಿ ಜನ್ಮ ತಾಳಿತು. ಐಐಎಂ ಅಹಮದಾಬಾದ್‌ ಮಾಜಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿರುವ ರಾಜಶೇಖರ ರೆಡ್ಡಿ ಶೀಲಂ (Rajashekar Reddy Shilam) ಅವರು ಈ ಸಾವಯವ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿ 12 ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಾವಯವ ಕೃಷಿಗೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ 2004ರಲ್ಲಿ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಆರ್ಗ್ಯಾನಿಕ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿ (AIOI) ಎಂಬ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ 12 ರಾಜ್ಯಗಳ 35843 ಮಂದಿ ರೈತರ ಪಾಲುದಾರಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಅವರು 1,90,610 ಎಕರೆ ಪ್ರಮಾಣೀಕೃತ ಸಾವಯವ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಸಾವಯವ ಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಉಂಟು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಕಳೆದ 20 ವರ್ಷಗಳ ಪಯಣದಲ್ಲಿ ‘ಶ್ರೇಷ್ಠ’ ಸಂಸ್ಥೆ ಸಾವಯವ ಕೃಷಿ ಎಷ್ಟು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರ್ಪಡಿಸಿದೆ.
ಹಸಿರು ಕ್ರಾಂತಿ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು. ಆದರೆ ಉತ್ಪಾದನೆ (Production) ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಬಳಕೆ ಮಾಡಲಾದ ಕುಲಾಂತರಿ ಜೀವಿಗಳು, ಕೀಟನಾಶಕಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳ ನಿರಂತರ ಬಳಕೆಯಿಂದ ಮಣ್ಣಿನ ಫಲವತ್ತತೆ ಹಾಗೂ ಉತ್ಪಾದನೆ ಗುಣಮಟ್ಟ ಕುಸಿಯಿತು. ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ ಬೆಳೆ ಬದಲಾವಣೆ, ಸಹ ಬೆಳೆ, ನೈಸರ್ಗಿಕ ಗೊಬ್ಬರಗಳಾದ ಕಾಂಪೋಸ್ಟ್, ಹಸಿರು ಗೊಬ್ಬರ, ಅಂತರ ಬೆಳೆ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ತಳಿಗಳ ಬಳಕೆಯ ಅಭ್ಯಾಸ ಹೊಂದಿರುವ ಸಾವಯವ ಕೃಷಿಯು ಇಂಗಾಲ ಮತ್ತು ಮಣ್ಣಿನ ಫಲವತ್ತತೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವ ಜೊತೆಗೆ ಉತ್ತಮ ರುಚಿ ಮತ್ತು ರೈತರಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಬೆಲೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಿದೆ.
ಅಪ್ಪಟ ರೈತ ವಿಜ್ಞಾನಿ ಪ್ರೊ.ಸ್ವಾಮಿನಾಥನ್ ಅವರ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ವಿಶೇಷ ಲೇಖನ
ರೈತರ ಸಾವಯವ ಪಯಣ
‘ಶ್ರೇಷ್ಠ’ ತನ್ನ ಎಲ್ಲಾ ಸಾವಯವ ಆಹಾರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಲು ‘ಫಾರ್ಮ್ ಟು ಫೋರ್ಕ್ ಟ್ರೇಸಬಿಲಿಟಿ’ ವಿಧಾನವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಕೀಟನಾಶಕ- ಮುಕ್ತ ಆಹಾರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ‘24 ಮಂತ್ರ ಆರ್ಗ್ಯಾನಿಕ್’ ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕ್ಯುಆರ್‌ ಕೋಡ್‌ ಸ್ಕ್ಯಾನ್‌ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಈ ಉತ್ಪನ್ನವನ್ನು ಎಲ್ಲಿ, ಹೇಗೆ, ಯಾವಾಗ ಬೆಳೆಯಲಾಗಿದೆ ಎಂಬುದರಿಂದ ಹಿಡಿದು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಗ್ರಾಹಕರು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು.
‘24 ಮಂತ್ರ ಆರ್ಗ್ಯಾನಿಕ್’ ಆಹಾರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಪ್ರಯಾಣವು ಕೃಷಿ ಭೂಮಿ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಭೂಮಿಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದ ನಂತರ, ಅವುಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ಜಿಯೋ-ಟ್ಯಾಗ್ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ರೈತರಿಗೆ ಬೀಜ ಸಂಸ್ಕರಣೆ ಮತ್ತು ಸಾವಯವ ಇನ್ಪುಟ್ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸ್ಥಳೀಯ ಬೀಜ ತಳಿಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ರೈತರನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಉತ್ತಮ ಇಳುವರಿ ಮತ್ತು ಬೆಲೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಕಳೆ, ಕೀಟ ನಿಯಂತ್ರಣ (pest control), ರೋಗ ಚಿಕಿತ್ಸೆ, ಕೊಯ್ಲು ಮತ್ತು ಕೊಯ್ಲಿನ ನಂತರದ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಸಹ ರೈತರಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ತೋಟಗಳ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಥೆ ಒಂದೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ 70,000 ಕ್ರಾಸ್-ಆಡಿಟ್‌ಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತದೆ. ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಮೊದಲು, ಕೊಯ್ಲು ಮಾಡಿದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಅಳಿದುಳಿದ ಕೀಟನಾಶಕ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಖರೀದಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಪ್ರತಿ ಕ್ಲಸ್ಟರ್ ಸೈಟ್‌ನೊಳಗೆ ಇರುವ ಮೀಸಲಾದ ಖರೀದಿ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯವರ್ತಿಗಳಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಅವಕಾಶವಿಲ್ಲದೇ ರೈತರು ನೇರವಾಗಿ ಖರೀದಿ ಕೇಂದ್ರಗಳ ಜೊತೆ ವ್ಯವಹರಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಭಾರತದ ಹಸಿರು ಕ್ರಾಂತಿಯ ಜನಕ ಎಂ.ಎಸ್‌. ಸ್ವಾಮಿನಾಥನ್ ಇನ್ನಿಲ್ಲ
ನವೀನ ಕೃಷಿ ವಿಧಾನಗಳ ಅಳವಡಿಕೆ
ಅಜೋಲಾ:
ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಶ್ರೀಕಾಕುಳಂ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ, ‘ಶ್ರೇಷ್ಠ ನ್ಯಾಚುರಲ್ ಬಯೋಪ್ರಾಡಕ್ಟ್ಸ್‌’ನಲ್ಲಿ ನೋಂದಾಯಿಸಲಾದ ರೈತರು 51 ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ 90 ಅಜೋಲಾ ಹೊಂಡಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಜೋಲಾ ಜಲವಾಸಿ ತೇಲುವ ಜರೀಗಿಡವಾಗಿದ್ದು ಇದು ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿನ ಸಾರಜನಕವನ್ನು ಸ್ಥಿರಗೊಳಿಸುವುದರಿಂದ ಇದನ್ನು ಹಸಿರು ಗೊಬ್ಬರವಾಗಿ ಬಳಸಬಹುದು. ಹೀಗಾಗಿ ಶ್ರೇಷ್ಠದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ರೈತರಿಗೆ ಇದನ್ನು ಸರಬರಾಜು ಮಾಡಿ ತರಬೇತಿ ನೀಡಿದರು. ಕಡಿಮೆ ವೆಚ್ಚದ ಮಣ್ಣಿನ ಫಲವತ್ತತೆ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಇದು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತು.
ಶ್ರೇಷ್ಠ ಫಾರ್ಮ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಹಸಿರು ಅಜೋಲಾವನ್ನು ಎರಡು ಮೂರು ವಾರಗಳವರೆಗೆ ನೀರು ತುಂಬಿದ ಹೊಲಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಭತ್ತದ ಗದ್ದೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಸಿರೆಲೆ ಗೊಬ್ಬರವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭತ್ತ ನಾಟಿ ಮಾಡಿದ ಒಂದು ವಾರದ ನಂತರ ಸುಮಾರು 4-5 ಕ್ವಿಂಟಲ್ ತಾಜಾ ಅಜೋಲಾವನ್ನು ನಿಂತ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಹಾಕಬಹುದು. ಒಣ ಅಜೋಲಾ ಚಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ಕೋಳಿ ಆಹಾರವಾಗಿ ಬಳಸಬಹುದು. ಹಸಿರು ಅಜೋಲಾವು ಮೀನುಗಳಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಆಹಾರವಾಗಿದೆ. ಜೈವಿಕ ಗೊಬ್ಬರವಾಗಿ, ಸೊಳ್ಳೆ ನಿವಾರಕವಾಗಿ, ಸಲಾಡ್‌ಗಳ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಜೈವಿಕ ಸ್ಕ್ಯಾವೆಂಜರ್ ಆಗಿ ಬಳಸಬಹುದು. ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಭಾರೀ ಲೋಹಗಳ ಎಲ್ಲಾ ಕುರುಹುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾಣಿಗಳ ನಿಯಮಿತ ಆಹಾರದೊಂದಿಗೆ ಅಜೋಲಾವನ್ನು ಸಹ ಪೂರೈಸಬಹುದು.
ವೇಸ್ಟ್‌ ಡೀಕಂಪೋಸರ್‌ ಘಟಕಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆ:
ವೇಸ್ಟ್‌ ಡೀಕಂಪೋಸರ್‌ ಎಂಬುದು ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಿಗಳು, ಕಿಣ್ವಗಳು ಮತ್ತು ಸಾವಯವ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿದೆ. ಸಾವಯವ ತ್ಯಾಜ್ಯದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಕೊಳೆಯುವಿಕೆಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ವೇಗಗೊಳಿಸಲು ಇದನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಬೆಳೆ ಅವಶೇಷಗಳು, ಅಡುಗೆ ತ್ಯಾಜ್ಯ, ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಗೊಬ್ಬರ ಮತ್ತು ಇತರ ಜೈವಿಕ ವಿಘಟನೀಯ ವಸ್ತುಗಳು. ತ್ಯಾಜ್ಯ ಕೊಳೆತವು ಸಂಕೀರ್ಣ ಸಾವಯವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು ಸರಳ ರೂಪಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಅಗತ್ಯ ಪೋಷಕಾಂಶಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮಣ್ಣಿನ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುತ್ತದೆ.
ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕಂಪನಿಯ ಮುರ್ತಿಜಾಪುರ, ಅಮರಾವತಿ, ವಾಶಿಮ್, ಭಾಂದ್ರಾ ಮತ್ತು ಸ್ರೆಸ್ತಾದ ಉದ್ಗೀರ್ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನೋಂದಾಯಿತ ರೈತರಿಗೆ ಸುಮಾರು 270 ತ್ಯಾಜ್ಯ ಕೊಳೆಯುವ ಪ್ರಾತ್ಯಕ್ಷಿಕೆಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ.
ಕೀಟ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಕೊತ್ತಂಬರಿ ಅಂತರ ಬೆಳೆ:
ಕೀಟ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕಾಗಿ ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಿಧಾನವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಕಡಲೆ ಬೆಳೆಯ ಜೊತೆಗೆ ಅಂತರಬೆಳೆಯಾಗಿ ಕೊತ್ತಂಬರಿ ಸೊಪ್ಪು ಬೆಳೆಯಲು ರೈತರಿಗೆ ಸೂಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಪ್ರಯೋಜನಕಾರಿ ಕೀಟಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುವ ಮತ್ತು ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಆವಾಸಸ್ಥಾನವನ್ನು ರಚಿಸುವ ಮೂಲಕ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಕೀಟ ನಿರ್ವಹಣೆ ಸಹಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಶ್ರೇಷ್ಠ ಜತೆ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ರೈತರು ಕಡಲೆಯೊಂದಿಗೆ ಕೊತ್ತಂಬರಿಯನ್ನು ಅಂತರ ಬೆಳೆಯಾಗಿ ಬಳೆಯಲು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. 2022-23ರಲ್ಲಿ ಶೇ.80ರಷ್ಟು ರೈತರು ಈ ವಿಧಾನ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡು ಲಾಭ ಗಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ನೋಂದಾಯಿತ ರೈತರಿಗೆ ಕಡಲೆಯ ಜೊತೆಗೆ ಜೋಳದ ಬೀಜಗಳನ್ನು ಪಕ್ಷಿಗಳಿಗಾಗಿ ಬಿತ್ತಲು ತರಬೇತಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ಪಕ್ಷಿಗಳು ಜಮೀನಿನಲ್ಲೇ ಉಳಿದುಕೊಂಡು ಕೀಟಗಳನ್ನು ತಿಂದು ಬೆಳೆಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತವೆ.
ರೆಡ್ ಗ್ರಾಮ್‌ ಚಿಗುರು ಕತ್ತರಿಸುವ ಕಾರ್ಯ:
ರೆಡ್ ಗ್ರಾಮ್‌ ಚಿಗುರು ಕತ್ತರಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಕವಲೊಡೆಯುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಸಸ್ಯದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಸಸ್ಯಗಳಿಂದ ಕೆಲವು ಚಿಗುರುಗಳು ಅಥವಾ ಶಾಖೆಗಳನ್ನು ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ತೆಗೆದುಹಾಕುವುದಾಗಿದೆ. ಈ ಅಭ್ಯಾಸವು ಕೆಂಪಕ್ಕಿ ಬೆಳೆಗಳ ಉತ್ಪಾದಕತೆ ಮತ್ತು ಇಳುವರಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಶ್ರೇಷ್ಠದಲ್ಲಿ ಕೆಂಪು ಕಾಳುಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ನೋಂದಾಯಿತ ರೈತರಿಗೆ ಚಿಗುರು ಕತ್ತರಿಸುವ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.
