ಕೃಷ್ಣಮೃಗದ ಸಂತತಿ ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ. ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣಮೃಗ ಕೂಡ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿದ್ದು, ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಸರ್ಕಾರ ಕೆಲ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಿದೆ. ಕೃಷ್ಣಮೃಗವನ್ನು ಬೇಟೆಯಾಡುವುದು ಜಾಮೀನು ರಹಿತ ಅಪರಾಧವಾಗಿದೆ. ಇಂತಾ ಕೃಷ್ಣಮೃಗ ನಮ್ಮ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿದೆ.
ವರದಿ: ಶೀತಲ್‌ ಬಳ್ಳಕ್ಕುರಾಯ
ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳು ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಇಡೀ ಭಾರತ ಉಪಖಂಡದಲ್ಲಿ ತೆರೆದ ಬಯಲು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿತ್ತು, ಆದರೆ ಮಾನವ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಬೆಳೆದಂತೆ ಅವುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪ್ತಿಯು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಾ ಬಂತು. 1947ರಲ್ಲಿ 80,000 ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳೂ ದೇಶದಲ್ಲಿದ್ದವು. ಆದರೆ 1964 ರ ವೇಳೆಗೆ 8,000 ಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿತ್ತು. ಬರೋಬ್ಬರಿ 72,000 ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳು 17 ವರ್ಷಗಳ ಅಂತರದಲ್ಲಿ ನಶಿಸಿಹೋದವು. ಬಾಲಿವುಡ್ ನಟ ಸಲ್ಮಾನ್ ಖಾನ್ ಅವರು 1998 ರಿಂದ ಕುಖ್ಯಾತ ಕೃಷ್ಣಮೃಗ ಬೇಟೆಯ ಆರೋಪಿಯಾಗಿದ್ದು, ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆಗೆ ಗುರಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಇದೀಗ ಕರ್ನಾಟಕದ ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಆರು ಗ್ರಾಮಗಳ ಸುತ್ತ ಸುತ್ತುತ್ತಿರುವ 300 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳು ಬೇಟೆಗಾರರು, ಹೆದ್ದಾರಿ ಸಂಚಾರ ಮತ್ತು ರೈತರಿಂದ ವಿದ್ಯುತ್ ಬೇಲಿಯಿಂದ ಅಪಾಯದಲ್ಲಿದೆ.
undefined
ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಸಚಿವ ಎಂಬಿ ಪಾಟೀಲ್ ಪುತ್ರ ಧ್ರುವ ಪಾಟೀಲ್ ಸೊಸೈಟಿ ಫಾರ್ ದಿ ಪ್ರೊಟೆಕ್ಷನ್ ಆಫ್ ಪ್ಲಾಂಟ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಅನಿಮಲ್ಸ್ ಎಂಬ ಸಂಸ್ಥೆಯಡಿ ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳ ರಕ್ಷಣೆಯ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. 19 ವರ್ಷದ ಧ್ರುವ ಪಾಟೀಲ್ ವನ್ಯಜೀವಿ ಛಾಯಾಗ್ರಹಕರಾಗಿ, ಪರಿಸರವಾದಿಯಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. 8 ವರ್ಷದ ಬಾಲಕನಿದ್ದಾಗಲಿಂದಲೇ ವನ್ಯಜೀವಿಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಂಡಿರುವ ಧ್ರುವ ಪಾಟೀಲ್ ಇದೀಗ ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳ ಪರ ದನಿ ಎತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: ಪರಿಸರ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯಾದರೆ ಮಾತ್ರ ಮಾನವನ ಭವಿಷ್ಯ ಸದೃಢ: ರಾಜ್ ಕಿಶೋರ್ ಸಿಂಗ್
ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳ ಬಗ್ಗೆ 9 ಮುಖ್ಯ ಸಂಗತಿಗಳು ಇಲ್ಲಿವೆ:
1. ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳ ಅತ್ಯಂತ ಗಮನಾರ್ಹ ಲಕ್ಷಣವೆಂದರೆ ವಯಸ್ಕ ಪುರುಷನ ಉದ್ದವಾದ, ಸುರುಳಿಯಾಕಾರದ ಕೊಂಬುಗಳು ಬುಡದಿಂದ ತುದಿಗಳವರೆಗೆ ರೇಖೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ದಾಖಲೆಯಲ್ಲಿನ ಅತಿ ಉದ್ದದ ಕೊಂಬುಗಳು 28 ಇಂಚುಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಅಳತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ! ಹೆಣ್ಣು ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳು ಕೊಂಬುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದಿಲ್ಲ.
2. ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳು ಸಸ್ಯಾಹಾರಿಗಳು, ಲೈವ್ ಓಕ್ ಮತ್ತು ಅಕೇಶಿಯ ಇತರ ಹೂಬಿಡುವ ಸಸ್ಯಗಳು, ಮರಗಳು ಅದರ ನೆಚ್ಚಿನ ಆಹಾರಗಳಾಗಿವೆ.
3. ವಯಸ್ಕ ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳು ಕಪ್ಪು ಮತ್ತು ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ, ಹೆಣ್ಣು ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳು ಕೆಂಪು ಹಳದಿ ಬಣ್ಣದಿಂದ ತುಂಬಾ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ.
4. ಗಂಡು ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳು ಸರಾಸರಿ ತೂಕ 34-45 ಕೆಜಿ ಇದ್ದರೆ, ಹೆಣ್ಣು ಸುಮಾರು 31-39 ಕೆಜಿ ತೂಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಗಂಡು ಕೃಷ್ಣಮೃಗಕ್ಕಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಡಿಮೆ.
5. ಗಂಡು ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣವು ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಮಸುಕಾಗುತ್ತದೆ, ಏಪ್ರಿಲ್ ಶಾಖ ಬರುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಬಹುತೇಕ ಕಂದು ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ತಿರುಗುತ್ತದೆ.
6. ಈ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಒಂದು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಮರಿಗಳನ್ನು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಆರು ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ತಮ್ಮ ಮಗುವನ್ನು ಹೊತ್ತೊಯ್ಯುತ್ತವೆ. ತಮ್ಮ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಗಂಡು ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳ ರಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ.
7. ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳು ಇತರ ಹುಲ್ಲೆಗಳಂತೆ ವೇಗವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅಪಾಯದಿಂದ ದೂರವಿರಲು ತಮ್ಮ ದೃಷ್ಟಿಯ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ. ನರಿಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿಯಾ ನಾಯಿಗಳು ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳ ಮುಖ್ಯ ಪರಭಕ್ಷಕಗಳಾಗಿವೆ.
8. ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರಾಣಿಗೆ ಮಹತ್ವವಿದೆ, ಭಾರತೀಯ ಮತ್ತು ನೇಪಾಳಿ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳಿಗೆ ಹಾನಿ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ.
9. ಜೀವಿತಾವಧಿಯು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 10 ರಿಂದ 15 ವರ್ಷಗಳು.
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: ಲಡಾಖ್ ಅಮೃತ ಯಾತ್ರೆ-2022 ಭಾಗ-1: ಲಡಾಖ್ ಎಂಬ ಸ್ವರ್ಗದ ಬಾಗಿಲು
ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳ ಅವನತಿಯ ಕುರಿತು ಮತ್ತು ಸಂರಕ್ಷಣೆಯ ಕುರಿತು ಧ್ರುವ ಪಾಟೀಲ್ ಹಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಸಂಶೋಧನೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಮಾಹಿತಿ ಪ್ರಕಾರ ವಿಜಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲೇ 300ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳಿವೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳ ಸಂತತಿಯನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಿದಲ್ಲಿ, ಮತ್ತೆ ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಏರಿಕೆಯಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ ಎಂದು ಧ್ರುವ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.