ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಮೇಲಿನ ದೌರ್ಜನ್ಯಗಳು ಅಥವಾ ಅಪರಾಧಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಭಾರತೀಯ ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಕಾನೂನುಗಳು ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ನಮ್ಮ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಆ ಹಕ್ಕುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಲವೇ ಜನರಿಗೆ ತಿಳಿದಿದೆ. ನೀವು ಅವುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲೇಬೇಕು. ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಇಲ್ಲಿದೆ ಮಾಹಿತಿ.
ಮಹಿಳೆಯರು ತಮ್ಮ ಕಾನೂನು ಹಕ್ಕುಗಳ (law for women) ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಜಾಗೃತರಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಮಹಿಳೆಯರು ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆಯಲ್ಲಿ ವರದಿ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಮತ್ತು ಘಟನೆಯ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಲು ಹಿಂಜರಿಯುತ್ತಾರೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ಪೊಲೀಸರು ಸಹ ಕೆಟ್ಟದಾಗಿ ನಡೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ FIR ಸಹ ದಾಖಲಾಗೋದಿಲ್ಲ. ಅಂತಹ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಈ ಹಕ್ಕುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದಿದ್ದರೆ, ಅವರು ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅದನ್ನು ಒಂದು ಆಯುಧವಾಗಿ ಬಳಸಬಹುದು. ಇಂದು ನಾವು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ಮಹಿಳೆಯೂ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ಕೆಲವು ಭಾರತೀಯ ಕಾನೂನುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನಮ್ಮ ಓದುಗರಿಗೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ.
ಈ ಅಧಿನಿಯಮವನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಪತಿ, ಪುರುಷ ಲಿವ್-ಇನ್ ಪಾರ್ಟ್ನರ್ ಅಥವಾ ಸಂಬಂಧಿಕರಿಂದ ಹೆಂಡತಿ, ಸ್ತ್ರೀ ಲಿವ್-ಇನ್ ಪಾರ್ಟ್ನರ್ (live in partner) ಅಥವಾ ತಾಯಿ (mother) ಅಥವಾ ಸಹೋದರಿಯಂತಹ (Sister) ಮನೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಯಾವುದೇ ಮಹಿಳೆಯ ಮೇಲೆ ಮಾಡುವ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಹಿಂಸೆಯಿಂದ (Domestic Violence) ರಕ್ಷಿಸಲು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ನಿಮ್ಮ ಪರವಾಗಿ ಯಾರು ಬೇಕಾದರೂ ದೂರು ದಾಖಲಿಸಬಹುದು.
ಭಾರತದ ಕಾನೂನು ಮಹಿಳೆಗೆ ತನ್ನ ತಂದೆಯ ಪಿತ್ರಾರ್ಜಿತ ಆಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ (inherit fathers property) ಸಂಪೂರ್ಣ ಹಕ್ಕು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಒಂದು ವೇಳೆ ತಂದೆಯು ಸ್ವತಃ ಸಂಚಿತ ಆಸ್ತಿಯ ಯಾವುದೇ ವಿಲ್ ಮಾಡದಿದ್ದರೆ, ಅವನ ಮರಣದ ನಂತರ, ಹುಡುಗಿಯು ತನ್ನ ಸಹೋದರರು ಮತ್ತು ತಾಯಿಯಂತೆಯೇ ಆಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಪಾಲನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾಳೆ. ಮದುವೆಯ ನಂತರವೂ, ಈ ಹಕ್ಕು ಹಾಗೆಯೇ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ.
ಪುರುಷ ವರ್ಗ ಮತ್ತು ಮಹಿಳಾ ವರ್ಗವನ್ನು ಸಮಾನ ಹುದ್ದೆಗಳಲ್ಲಿ ನೇಮಿಸಿಕೊಂಡರೆ, ಅವರು ಸಮಾನ ವೇತನದ ಹಕ್ಕನ್ನು (equal payment for equal work) ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ, 1976 ರ ಸಮಾನ ವೇತನ ಕಾಯ್ದೆಯು ಸಮಾನ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಸಮಾನ ವೇತನವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಒಬ್ಬ ಮಹಿಳೆ ಪುರುಷನಿಗೆ ಸರಿಸಮನಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಅವಳಿಗೆ ಪುರುಷನಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವೇತನ ನೀಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು ಅದು ಸಂಭವಿಸಿದರೆ ಮಹಿಳೆ ತನ್ನ ಅಧಿಕಾರದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಲಿಖಿತ ದೂರು ನೀಡಬಹುದು.
ಲಿವ್-ಇನ್ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ (live in relationship) ವಾಸಿಸುವ ಮಹಿಳೆಗೆ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಹಿಂಸೆ ಕಾಯ್ದೆಯಡಿ ರಕ್ಷಣೆಯ ಹಕ್ಕು ಇದೆ. ಅವಳು ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕಿರುಕುಳಕ್ಕೊಳಗಾದರೆ, ಅವಳು ಅವನ ವಿರುದ್ಧ ದೂರು ನೀಡಬಹುದು. ಲಿವ್-ಇನ್ ನಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಅವಳು ಆಶ್ರಯದ ಹಕ್ಕನ್ನು ಸಹ ಪಡೆಯುತ್ತಾಳೆ. ಅಂದರೆ, ಎಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಈ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆಯೋ ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ, ಅವರನ್ನು ಮನೆಯಿಂದ ಬಲವಂತವಾಗಿ ಹೊರ ಹಾಕಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಇದು ಸಂಬಂಧವು ಕೊನೆಗೊಂಡ ನಂತರ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
ಹೆರಿಗೆ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಕೇವಲ ದುಡಿಯುವ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಸೌಲಭ್ಯವಲ್ಲ, ಅದು ಅವರ ಹಕ್ಕು. ಮೆಟರ್ನಿಟಿ ಬೆನಿಫಿಟ್ ಆಕ್ಟ್ (Maternity Benefit Act) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಹೊಸ ತಾಯಿಯ ಹೆರಿಗೆಯ ನಂತರ 24 ವಾರಗಳ (6 months) ವೇತನದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಕಡಿತವಿಲ್ಲದೇ ರಜೆ ನೀಡಬೇಕು, ನಂತರ ಅವಳು ಕೆಲಸವನ್ನು ಪುನರಾರಂಭಿಸಬಹುದು.
ಒಬ್ಬ ಮಹಿಳಾ ಪೊಲೀಸ್ ಮಾತ್ರ ಮಹಿಳೆಯನ್ನು ಅರೆಸ್ಟ್ ಮಾಡಬಹುದು. ಮಹಿಳೆಯನ್ನು ಸೂರ್ಯಾಸ್ತದ ನಂತರ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯೋದಯದ ಮೊದಲು ಪೊಲೀಸರು ವಶಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ವಾರಂಟ್ ಇಲ್ಲದೆ ಬಂಧಿಸಲಾದ ಮಹಿಳೆಯನ್ನು ತಕ್ಷಣವೇ ಬಂಧನದ ಕಾರಣವನ್ನು ವಿವರಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಜಾಮೀನಿನ ಹಕ್ಕಿನ ಬಗ್ಗೆಯೂ ತಿಳಿಸಬೇಕು. ಅಲ್ಲದೆ, ಬಂಧಿತ ಮಹಿಳೆಯ ಹತ್ತಿರದ ಜನರಿಗೆ ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿಕರಿಗೆ ತಕ್ಷಣವೇ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡುವುದು ಪೊಲೀಸರ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಾಗಿದೆ.
ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್ (Delhi Highcourt) ಆದೇಶದ ಪ್ರಕಾರ, ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆಯಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಅಪಘಾತದ ಸಂತ್ರಸ್ತ ಎಫ್ಐಆರ್ ದಾಖಲಿಸಿದ ನಂತರ, ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ತಕ್ಷಣವೇ ಕಾನೂನು ಸೇವಾ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸುವುದು ಸ್ಟೇಷನ್ ಹೌಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಮತ್ತು ಸಂತ್ರಸ್ತ ಮಹಿಳೆಗೆ ಉಚಿತ ವಕೀಲರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡುವುದು ಸದರಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಅಜ್ಞಾನದಿಂದಾಗಿ ಕಾನೂನು ತೊಂದರೆಯಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.