ಶಿವನ ಜಡೆಯ ಮೂಲಕ ಹರಿಯುವ ಗಂಗಾ ನದಿಯನ್ನು ನೀವು ಯಾವಾಗಲೂ ಅವರ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನೋಡಿರಬಹುದು. ಆದರೆ ಯಾಕೆ ಹೀಗೆ ಅನ್ನೋದು ಹಲವು ಜನರಿಗೆ ತಿಳಿದಿರಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲಾ ಅಲ್ವಾ? ಈ ರಹಸ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕೆಲವು ವಿಷಯಗಳನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳೋಣ.
ಗಂಗಾ ನದಿಯನ್ನು (Ganga River) ಹಿಂದೂಗಳ ಅತ್ಯಂತ ಪವಿತ್ರ ನದಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಭಾರತದ ಅನೇಕ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಹರಿಯುವ ಈ ನದಿಯು ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಜನರನ್ನು ತನ್ನ ನೀರಿನಿಂದ ತೃಪ್ತಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ತನ್ನ ಉಗಮದಿಂದ ಹಿಮಾಲಯದ ಮಡಿಲಿಗೆ ಹೋಗುವವರೆಗೆ, ಈ ನದಿಯು ತನ್ನದೇ ಆದ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಕಥೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಈ ನದಿಯು ಶಿವನ ಜಟೆಗಳಿಂದ (Ganga in head of Shiva) ಹೊರಬರುವುದನ್ನು ನೀವು ನೋಡಿರಬಹುದು. ನನ್ನಂತೆ, ಈ ನದಿಯು ಶಿವನ ಜಟೆಗಳಿಗೆ ಹೇಗೆ ಬಂದಿತು ಎಂದು ನೀವು ಅನೇಕ ಬಾರಿ ಯೋಚಿಸಿರಬೇಕು ಅಲ್ವಾ? ಇಂದಿಗೂ, ಈ ನದಿಯು ಶಿವನ ತಲೆಯಿಂದ ಕೆಳಕ್ಕೆ ಹರಿಯುವುದನ್ನು ಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ವಿಗ್ರಹಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಈ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿ ತಿಳಿಯೋಣ.
ಪುರಾಣಗಳ ಪ್ರಕಾರ ನಾವು ಗಂಗಾ ನದಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುವುದಾದರೆ, ಅದು ತ್ರಿದೇವನಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ನದಿ. ಈ ನದಿಯನ್ನು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ಮಂಗಳಕರವೆಂದು (holy river) ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆಯೆಂದರೆ ಅದರ ನೀರನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಪೂಜೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶಿವನ ಜಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಗಂಗಾ ನದಿಯು ಹೇಗೆ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಯಿತು ಎಂಬ ರಹಸ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕೆಲವು ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳೋಣ.
ಶಿವನ ಜಟೆಗಳಿಗೆ ಗಂಗಾ ಹೇಗೆ ಬಂದಳು?
ನಾವು ಭೌಗೋಳಿಕ ಸಂಯೋಜನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುವುದಾದರೆ, ಗಂಗಾ ನದಿಯ ಉಗಮವು ಹಿಮಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಗಂಗೋತ್ರಿಯ (Gangotri of Himalaya) ಮೇಲಿನ ಗೋಮುಖದಿಂದ ಬಂದಿದೆ. ಇನ್ನು ಧಾರ್ಮಿಕ ನಂಬಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಗಂಗಾ ದೇವಿಯು ಭೂಮಿಗೆ ಬರುವ ಮೊದಲು ದೇವ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದಳಂತೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಭಗೀರಥನ ಕಠಿಣ ತಪಸ್ಸಿನ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ತಾಯಿ ಗಂಗಾ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಇಳಿದಳು ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ಗಂಗಾ ನದಿಯ ವೇಗದ ನೀರಿನ ಹರಿವಿನಿಂದಾಗಿ, ನದಿ ನೇರವಾಗಿ ಭೂಮಿಗೆ ಬರಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ, ಹಾಗೇ ಹರಿದು ಬಂದರೆ, ಭೂಮಿಯೇ ನಾಶವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಆದ್ದರಿಂದ ಭಗೀರಥನು ಶಿವನನ್ನು ಗಂಗಾನದಿಯ ಹರಿವನ್ನು (speed of Ganga) ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಇಳಿಸಲು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿದನು.
ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಶಿವನು ಗಂಗಾ ನದಿಯನ್ನು ತನ್ನ ಜಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿದನು ಮತ್ತು ಗಂಗಾ ಮಾತೆ ಅಲ್ಲಿಯೇ ನೆಲೆಯಾದಳು ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶಿವನು ನದಿಯನ್ನು ತನ್ನ ಜಟೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸದಿದ್ದರೆ, ಗಂಗಾ ತನ್ನ ವೇಗದ ಹರಿವಿನಿಂದಾಗಿ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಆವರಿಸಿ ಪಾತಾಳ ಲೋಕವನ್ನು ತಲುಪುತ್ತಿತ್ತು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಭಗೀರಥನು ಗಂಗಾ ಭೂಮಿಗೆ ಏಕೆ ತಂದನು?
ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ಭಗೀರಥ ಋಷಿ (Saint Bhagiratha) ನೂರು ಆತ್ಮಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಲು ಒಂದು ತಂತ್ರವನ್ನು ರೂಪಿಸಿದರು, ಸ್ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಗಂಗೆಯನ್ನು ಅವರ ಬೂದಿಯ ಮೇಲೆ ಹರಿಯುವ ಮೂಲಕ ಮಾತ್ರ ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಆತನಿಗೆ ತಿಳಿದಿದ್ದು. ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಅವನು ದೊಡ್ಡ ತಪಸ್ಸು ಮಾಡಿದನು.
ಭಗೀರಥನ ತಪಸ್ಸಿನಿಂದ ಸಂತುಷ್ಟಳಾದ ಗಂಗಾ ಅವನ ಮುಂದೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಳು ಮತ್ತು ಅವನ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಭೂಮಿಗೆ ಹೋಗುವುದಾಗಿ ಭರವಸೆ ನೀಡಿದಳು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವಳು ಸ್ವರ್ಗದಿಂದ ಹರಿಯುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ, ಅವಳ ಶಕ್ತಿಯು ಧಾರಾಕಾರವಾಗಿತ್ತು, ಅದನ್ನು ಭೂಮಿ ಸಹಿಸಲಾಗಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಶಿವನಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಆ ಹರಿವನ್ನು ನಿಧಾನಗೊಳಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು.
ಶಿವನು ಜಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಗಂಗೆಯನ್ನು ಏಕೆ ಸೆರೆಹಿಡಿದನು?
ಗಂಗಾ ತನ್ನ ಶಕ್ತಿಗಳಿಂದಾಗಿ ತುಂಬಾ ಅಹಂಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದಳು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ, ಭಗೀರಥನು ಗಂಗಾನದಿಯ ಹರಿವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಶಿವನನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿದಾಗ, ಅವನು ತನ್ನ ಕೂದಲಿನ ಬೇರುಗಳನ್ನು ತೆರೆದು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಗಂಗೆಯನ್ನು ಸುತ್ತಿದನು, ಇದರಿಂದ ಗಂಗಾನದಿಯ ಅಹಂ ನಾಶವಾಯಿತು. ಗಂಗಾ ತನ್ನ ತಪ್ಪನ್ನು ಅರಿತುಕೊಂಡು ಕ್ಷಮೆಗಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿದಾಗ, ಶಿವನು ಅವಳನ್ನು ತನ್ನ ತಲೆಯಿಂದ ಹರಿಯಲು ಬಿಟ್ಟನು ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಗಂಗಾ ನದಿಯ ಉಗಮದ ಕಥೆ ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿದೆ
ಹಿಂದೂ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣು ತನ್ನ ಅವತಾರದಲ್ಲಿ ವಾಮನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡವನ್ನು ದಾಟಲು ಎರಡು ಹೆಜ್ಜೆಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗಂಗಾ ನದಿಯು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ವಿಷ್ಣುವಿನ ದೊಡ್ಡ ಕಾಲ್ಬೆರಳು ಆಕಸ್ಮಿಕವಾಗಿ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಗೋಡೆಯಲ್ಲಿ ರಂಧ್ರವನ್ನು ಮಾಡಿ ಗಂಗಾ ನದಿ ಹರಿಯುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು ಎಂದು ಪುರಾಣಗಳು ಹೇಳುತ್ತವೆ.