ನಕಲಿ ನೋಟುಗಳ ಹಾವಳಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಇಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ನಿಜವಾದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದು ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ಈ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ 100, 200 ಮತ್ತು 500 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟುಗಳ ವಿಶೇಷ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಆರ್‌ಬಿಐ ಎಚ್ದರಿಕೆ ಗೈಡ್‌ಲೈನ್‌ಗಳನ್ನು ನೀಡಿದೆ.
ಇಂದಿನ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ, ನಕಲಿ ನೋಟುಗಳ ಹಾವಳಿ ತುಂಬಾ ಆತಂಕಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿರುವ ನಕಲಿ ನೋಟುಗಳ ಕುರಿತು ದೂರುಗಳು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಬರುತ್ತಿವೆ. ಈ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ, ನಿಜವಾದ ಮತ್ತು ನಕಲಿ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಗುರುತಿಸುವುದು ಎಂದು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಬಹಳ ಮುಖ್ಯ. ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (RBI) ಈ ಸಂಬಂಧ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದೆ.
2016 ರಲ್ಲಿ ನೋಟು ರದ್ದತಿ ಕ್ರಮದ ನಂತರ, ನಕಲಿ ನೋಟುಗಳ ಹರಡುವಿಕೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ ಎಂದು ಕೆಲವು ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಹೇಳುತ್ತವೆ. ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ವಾರ್ಷಿಕ ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ, 2020-21 ರಲ್ಲಿ ರೂ. 5 ಕೋಟಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಮೌಲ್ಯದ ನಕಲಿ ನೋಟುಗಳು ಪತ್ತೆಯಾಗಿವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವು ರೂ. 100 ನೋಟುಗಳು. ಸರಿ 100, 200 ಮತ್ತು 500 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಗುರುತಿಸುವುದು ಎಂದು ನೋಡೋಣ.
ನಿಜವಾದ ರೂ. 100 ನೋಟುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ವಿಶೇಷ ಲಕ್ಷಣಗಳಿವೆ:
ಮೊದಲಿಗೆ 100 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟಿನ ಎರಡೂ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ದೇವನಾಗರಿ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿ ‘100’ ಎಂದು ಬರೆದಿರುತ್ತದೆ. ದೇವನಾಗರಿ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಫಾಂಟ್ (ಅಕ್ಷರ ಶೈಲಿ). ಇದಲ್ಲದೆ, ನೋಟಿನ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯವರ ಚಿತ್ರವಿರುತ್ತದೆ. ‘ಆರ್‌ಬಿಐ’, ‘ಭಾರತ್’, ‘ಇಂಡಿಯಾ’ ಮತ್ತು ‘100’ ಸಣ್ಣ ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುತ್ತದೆ. ಇಂಟಾಗ್ಲಿಯೊ ಮುದ್ರಣದಲ್ಲಿ ದೃಷ್ಟಿಹೀನರಿಗಾಗಿ ಗುರುತಿನ ಗುರುತು ಇರುತ್ತದೆ. ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ಮುದ್ರೆ, ಗ್ಯಾರಂಟಿ ಮತ್ತು ಭರವಸೆಯ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಮುದ್ರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೊನೆಯದಾಗಿ ಅಶೋಕ ಸ್ತಂಭ ಚಿಹ್ನೆ ಮತ್ತು ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಗವರ್ನರ್‌ರ ಸಹಿ ಇರುತ್ತದೆ.
200 ಮತ್ತು 500 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟುಗಳು:
ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೌಲ್ಯದ ನೋಟುಗಳು ಕೆಲವು ವಿಶಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ರೂ. 200, 500 ಮತ್ತು ರೂ. 2000 ನೋಟುಗಳು ಕೆಲವು ವಿಶೇಷ ಭದ್ರತಾ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಅಂದರೆ ಈ ನೋಟುಗಳ "ಮೌಲ್ಯ" ವನ್ನು ಬದಲಾಗುವ ಬಣ್ಣಗಳಿಂದ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ನೋಟನ್ನು ಸಮತಟ್ಟಾದ ಮೇಲ್ಮೈಯಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿದಾಗ, ಅದರ ಮೇಲಿನ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಹಸಿರು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ನೀವು ನೋಟನ್ನು ತಿರುಗಿಸಿದಾಗ, ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ನೀಲಿ ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಹೊಳೆಯುತ್ತವೆ. ಇದನ್ನು ನೋಡಿ ನಾವು ಸುಲಭವಾಗಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಬಹುದು.
500 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟುಗಳು ವಿಶೇಷವಾಗಿವೆ: ನಾವು ಬಳಸುವ 500 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟುಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯವರ ಭಾವಚಿತ್ರದ ಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ದಿಕ್ಕನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗಿದೆ. ಭದ್ರತಾ ದಾರದ ಬಣ್ಣ ಹಸಿರು ಬಣ್ಣದಿಂದ ನೀಲಿ ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಅದರಲ್ಲಿರುವ ಗವರ್ನರ್‌ರ ಸಹಿ, ಗ್ಯಾರಂಟಿ ನಿಯಮ, ಭರವಸೆ ನಿಯಮ ಮತ್ತು RBI ಲೋಗೋ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿವೆ. ಕೊನೆಯದಾಗಿ ಸ್ವಚ್ಛ ಭಾರತ್ ಲೋಗೋ ಮತ್ತು ಘೋಷಣೆಯನ್ನು ಅದರಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ನಿಮಗೆ 100, 200 ಮತ್ತು 500 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸಂದೇಹ ಬಂದಾಗ ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದ ಅಂಶಗಳು ಸರಿಯಾಗಿವೆಯೇ ಎಂದು ಪರಿಶೀಲಿಸಿ.